درآمدی بر ماهیّت فقهی حقوقی «مستمرّی»

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 6، دوره 13، شماره 49، آذر 1396، صفحه 123-138   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2017.535541

نویسندگان

حمید مسجدسرایی^* ؛ مصطفی جباری

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

آنان که با مفاهیم استخدام، حقوق، بازنشستگی و مستمرّی آشنایی دارند می­دانند که پس از فوت مستخدم، حقوق وی برابر مقرّرات خاصّی به شماری از بازماندگان وی می­رسد. در این مورد، تفاوتی وجود ندارد که مستخدم، در حین اشتغال به کار فوت کرده باشد، یا پس از بازنشستگی. این نوشتار، در تلاش برای یافتن پاسخی قانع کننده برای سؤالاتی از این قبیل است که: ماهیّت «مستمرّی» چیست؟ آیا مستمرّی ماهیّتاً «ترکه» است؟ اگر چنین است چرا از قواعد ارث پیروی نشده و فقط به برخی از ورثه داده می­شود نه به همه آنان؟ یافته اصلی این تحقیق آن است که بر خلاف مصوّبات قانونی، حقوق مستمرّی، ماهیّت «ترکه» را داشته و در نتیجه، تابع احکام و قواعد خاصّ «ارث» خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

بازنشستگی؛ حقوق بازنشستگی؛ حقوق مستمرّی؛ ترکه؛ ورثه قانونی

مراجع

ابوالحمد، عبدالحمید، (1370)، حقوق اداری ایران، انتشارات توس، تهران، چاپ چهارم.  

2. امامی، سیّدحسن، (1370)، حقوق مدنی، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ ششم.

3. بحر العلوم، سیّد محمدتقی، (1403)، بلغه الفقیه، مکتبه الصادق(ع)، تهران، چاپ چهارم.

4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1369)، ارث، کتابخانه گنج دانش، تهران، چاپ دوم.

5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1376)، ترمینولوژی حقوق، کتابخانه گنج دانش، تهران، چاپ اول.

6. حرّ عاملی، محمد بن حسن، (1414)، تفصیل وسائل الشّیعه الی تحصیل مسائل الشّریعه، مؤسسه آل البیت، قم، چاپ دوم.

7. شهیدی، مهدی، (1374)، ارث، انتشارات سازمان سمت، تهران، چاپ اول.

8. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، (1387)، حقوق اداری، انتشارات سازمان سمت، تهران، چاپ چهاردهم.

9. کاتوزیان، ناصر، (1376)، ارث، نشر دادگستر، تهران، چاپ اول.

10. کاتوزیان، ناصر، (1369)، وصیّت در حقوق مدنی ایران، کانون وکلای دادگستری با همکاری نشر یلدا، تهران، چاپ دوم.

11. کاتوزیان، ناصر، (1388)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، نشر میزان، تهران، چاپ بیست و یکم.

12. عباسی، بیژن، (1389)، حقوق اداری، نشر دادگستر، تهران، چاپ اول.

13. مجموعه قوانین استخدام کشوری.

14. محمصانی، صبحی رجب، (1997)، المبادی الشّرعیه و القانونیّه فی الحجر و النّفقات و المواریث و الوصیّه، دار العلم للملائین، بیروت، چاپ هشتم.

15. موسی زاده، رضا، (1384)، حقوق اداری (1 و 2)، کلیات و ایران، نشر میزان، تهران، چاپ هفتم.

16. بحرانی، یوسف، (1363)، الحدائق النّاضره فی احکام العتره الطاهره، موسسه النشر الاسلامی، قم.

17. حلّی(علّامه)، حسن بن یوسف بن المطهر، (1421)، تحریر الاحکام الشّرعیه علی مذهب الامامیه، موسسه الامام الصّادق، قم، چاپ اول.

18. خمینی(امام)، سیّد روح الله، (بی تا)، تحریر الوسیله، مکتبه العلمیه الاسلامیه، تهران.

19. شهید ثانی، زین الدّین بن علی، (1403)،الرّوضه البهیّه فی شرح اللّمعه الدمشقیّه، با تعلیقات سیّدمحمد کلانتر، دار الهادی للمبطوعات، قم.

20. محقّق حلّی، ابوالقاسم نجم الدّین جعفر بن حسن، (1403)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، با تعلیقات سیّدصادق شیرازی، دار الهدی، قم، چاپ سوم.

21. محقّق کرکی، علی بن حسین، (1415)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، موسسه دار احیاء التراث، قم، چاپ دوم.

22. مغنیه، محمدجواد، (1379)، فقه الامام جعفر الصّادق، موسسه انصاریان، قم، چاپ دوم.         

23. مغنیه، محمدجواد، (1377)، الفقه علی المذاهب الخمسه، مؤسسه الصّادق، تهران، چاپ چهارم.

24. نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن، (1368)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی، دار الکتب الاسلامیّه، تهران، چاپ سوم.

25. یزدی، سیّد محمدکاظم، (1409)، العروه الوثقی، مؤسسه الأعلمی، بیروت، چاپ دوم.