مبانی مشروعیت شرط عدم طلاق در عقد نکاح

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 7، دوره 13، شماره 49، آذر 1396، صفحه 139-160   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2017.535542

نویسندگان

امین نجفیان^{* 1}؛ فرج الله هدایت نیا²

¹مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی قم، قم، ایران

²پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی قم

چکیده

   براساس آیات و روایات، حق طلاق در اختیار مرد می باشد. سوء استفاده برخی از مردان از این حق، منجر به تزاید آمار طلاق، شده است. برای جلوگیری از سوء استفاده از حق طلاق، می توان به صورت قراردادی حق طلاق مرد را در ذیل عقد نکاح، محدود نمود. تحدید قراردادی حق طلاق زوج، به صورت شرط نتیجه و شرط فعل، ممکن است. تحدید حق طلاق به صورت شرط نتیجه به علت مخالفت با شریعت، غیرمشروع است لیکن می توان حق طلاق را بصورت شرط فعل محدود نمود. به این معنا که زوج متعهد گردد جز در موارد خاص از قبیل نافرمانی و یا ناتوانی از مسائل خاص زناشویی، همسر خویش را طلاق ندهد. تحدید قراردادی حق طلاق-نه به صورت مطلق- دارای مشروعیت و مطابق با مقصد شارع از جعل نکاح که همانا استحکام بنیان خانواده است، می باشد.

کلیدواژه‌ها

شرط عدم طلاق؛ تحدید حق طلاق؛ ترک تزوج؛ شرط ضمن عقد

مراجع

قرآن کریم ترجمه آیت الله مکارم شیرازی

2. اصفهانی، محمدحسین کمپانی، (1418)، حاشیه کتاب المکاسب، جلد5، انوار الهدی، قم.

3. بجنوردی، سیدحسن، (1419)، القواعد الفقهیه،ج3،چ1،الهادی، قم.

4. بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، (1405)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره،جلد 2 دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.

5. تبریزى، جواد بن على، (1416)، إرشاد الطالب إلى التعلیق على المکاسب، اسماعیلیان، قم.

6. حکیم، سید محمد سعید طباطبایی، (1415)، منهاج الصالحین،جلد 3، دار الصفوه، بیروت.

7. حلبی، ابن زهره، (1417)، غنیه النزوع الی علمی الاصول والفروع، موسسه امام صادق علیه السلام، قم.

7. حلی، ابن ادریس، محمدبن منصوربن احمد، (1410)، السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی، جلد2، دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، قم.

8. حلی، شمس الدین محمد بن شجاع القطان، (1424)، معالم الدین فی فقه آل یاسین، جلد2، امام صادق علیه السلام، قم.

9. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، (1413)، قواعدالاحکام، جلد 3، دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، قم.

10. حلی، محمد بن حسن بن یوسف، (1387)، ایضاح الفوائد فی شرح المشکلات القواعد، جلد3، اسماعیلیان، قم.

11. حلی، نجم الدین، جعفربن حسن، (1412)، نکت النهایه، جلد2، دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.

12. حلّى، مقداد بن عبد اللّه السّیورى، (1403)، نضد القواعد الفقهیه على مذهب الإمامیه، کتابخانه آیه الله مرعشى نجفى، قم.

13. خلخالی، سید محمد مهدی موسوی، (1427)، فقه الشیعه،کتاب الاجاره، انتشارات منیر، تهران.

14. خمینی، سید روح الله الموسوی،کتاب البیع، جلد 5، موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.

15. خوانساری، سید احمدبن یوسف، (1398)، جامع المدارک فی شرح مختصرالنافع، جلد4، کتابفروشی صدوق، قم.

16. خوانساری، محمدامامی، الحاشیه الاولی علی المکاسب،بی نا، بی جا.

17. خویی، سید ابوالقاسم موسوی، (1413)، المستند فی شرح العروه الوثقی، باب الاجاره، المطبعه العلمیه، قم.

18. خویی، سیدمحمد تقی موسوی، (1414)، الشروط او التزامات التبعیه فی العقود، دارالمورخ العربی، بیروت.

19. زنجانی، سید موسی شبیری، (1419)، کتاب نکاح، جلد23، موسسه پژوهشی رای پرداز، قم.

20. شوشتری، محمد تقی، (1406)، النجعه فی شرح اللمعه، جلد 8، کتابفروشی صدوق، تهران.

21. طرابلسی، ابن براج،قاضی عبدالعزیز، (1406)، المهذب، جلد2 ، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ، قم.

22. طوسی ابو جعفر، محمدبن حسن، (1407)، تهذیب الاحکام، جلد7، دارالکتب الاسلامیه، تهران.

23. طوسی، محمدبن علی بن حمزه، (1408)، الوسیله الی نیل الفضیله،کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، قم.

24. عاملی کرکی، محقق ثانی، علی بن حسین، (1414)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، جلد13، آل البیت، قم.

25. عاملی، سید محمدحسین ترحینی، (1427)، الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه، جلد6، بی نا، قم.

26. عاملى، شهید اول، محمد بن مکى، القواعد و الفوائد، 2 جلد،کتابفروشى مفید، قم.

27. عاملی، شهید ثانی، زین الدین بن علی، (1413)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، جلد 8، موسسه المعارف الاسلامیه، قم.

28. کاشانی، حاج آقا رضا مدنی، (1409)، تعلیقه شریفه علی بحث الخیارات والشروط من کتاب المتاجر للشیخ، مکتبه آیه الله المدنی الکاشانی، قم.

29. گلپایگانی، لطف الله صافی، (1417)، جامع الاحکام، جلد2، حضرت معصومه علیها السلام، قم.

30. گیلانی، میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن، (1427)، رسائل المیرزا القمی، جلد1، دفترتبلیغات اسلامی شعبه خراسان، قم.

31. لنکرانی، محمد فاضل موحدی، (1425)، جامع المسائل، جلد 2، انتشارات امیر قلم، قم.

32. لنکرانی، محمدفاضل موحدی، (1422)، الاحکام الواضحه، مرکزفقهی ائمه اطهار علیهم السلام، قم.

33. مازندرانی، علی اکبر سیفی، دلیل تحریر الوسیله-احکام الاسره، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران.

34. مامقانی، ملاعبدالله بن محمد حسن، (1350)، نهایه المقال فی تکمله غایه الامال، مجمع الذخائرالاسلامیه، قم.

35. مراغی، سیدمیرعبدالفتاح، (1417)، العناوین الفقهیه، جلد2، دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.

36. مشکینی، میرزا علی، (1418)، الفقه الماثور، نشر الهادی، قم.

37. نجفی کاشف الغطاء، محمد حسین بن علی بن محمدرضا، (1359)، تحریر المجله، المکتبه المرتضویه، نجف اشرف.

38. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد 31، دار احیا التراث العربی، بیروت.

39. نجفی کاشف الغطاء، علی بن جعفربن خضر، (1422)، شرح خیارات اللمعه، دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.

40. نراقی، مولی احمدبن محمد مهدی، (1417)، عوائدالایام فی بیان قواعد الاحکام، دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.

41. هدایت نیا، فرج الله، (1392)، عناوین ثانوی وحقوق خانواده، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی، قم.

42. یزدی،سید مصطفی محقق داماد، (1387)، بررسی فقهی حقوق خانواده-نکاح وانحلال آن، نشر علوم انسانی، تهران، چاپ اول.