سنجش و رتبه بندی سرمایه اجتماعی در محله‌های شهر گچساران

فصلنامه جغـرافیا

مقاله 9، دوره 5، 21-22، آذر 1391، صفحه 181-205   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی بیژنی^{* 1}؛ مریم رحمانی²؛ بختیار کرمی¹؛ مریم گشتاسب²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهدشت.، دانشکده علوم انسانی، دهدشت، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهدشت.، دانشکده علوم انسانی، دهدشت، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی و رتبه­بندی میزان سرمایه اجتماعی شهروندان در محله­های شهر گچساران انجام  شده است. مطالعه بصورت پیمایشی بر اساس پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. حجم جامعه آماری برابر با 65574 نفر است، نمونه آماری با توجه به فرمول کوکران برابر با 384 نفر محاسبه شده است. شیوه توزیع نمونه در محله­ها متناسب با جمعیت هر محله بوده است. برای تجزیه تحلیل داده­ها از نرم افزار SPSS ویرایش 16 استفاده شده است.
بر اساس یافته­های پژوهش، بیشترین میزان سرمایه اجتماعی در بین 9 محله شهر گچساران، در محله 108 دستگاه و کمترین میزان سرمایه اجتماعی در محله کارکنان دولت ارزیابی شده است. مشارکت اجتماعی در شهر گچساران بیش از اعتماد و اعتماد بیش از انسجام ارزیابی می­گردد، اما در خصوص مشارکت بین بعد عینی و بعد ذهنی تفاوت وجود دارد، هر چند مشارکت ذهنی در تمامی محله­ها زیاد ارزیابی می­گردد، اما میزان مشارکت عینی بسیار کم و ضعیف ارزیابی می گردد. میزان اعتماد کلی شهروندان متوسط ارزیابی می گردد، در این میان اعتماد بین شخصی بیش از اعتماد نهادی و اعتماد نهادی بیش از اعتماد تعمیم­یافته ارزیابی می­گردد. بیشترین میزان اعتماد شهروندان در بعد نهادی اعتماد آنان به پزشکان، معلمان و انجمن­های خیریه و کمترین میزان اعتماد آنها به کسبه و بازاریان، رادیو و تلویزیون خارجی و بنگاه­داران است، و میزان انسجام در مجموع کمتر از مشارکت و اعتماد ارزیابی شده است. در بررسی انسجام بعد تعامل قوی­تر از بعد گرایش است.

کلیدواژه‌ها

سرمایه اجتماعی؛ مشارکت اجتماعی؛ اعتماد اجتماعی؛ انسجام اجتماعی؛ گچساران؛ محله

مراجع

- ازکیا، مصطفی و غلامرضا غفاری. 1383. توسعه روستایی با تاکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: نی.

- ایمانی جاجرمی، حسین. 1384. سرمایه اجتماعی و مدیریت شهر، نشریه مدیریت، شماره 2، صص: 45-34.

- باستانی، سوسن، افسانه کمالی و مریم صالحی هیکویی. 1387. سرمایه اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم. سال16،شماره61، صص: 81-40.

- بوردیو، پیر. 1385. شکل سرمایه. مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی، اعتماد و دموکراسی، ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: نشر شیرازه. صص: 166- 131.

- پورتس، آلهاندرو .1385. سرمایه اجتماعی، خاستگاه و کاربردهایش درجامعه­شناسی مدرن، مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی، اعتماد و دموکراسی، ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: نشر شیرازه. صص: 348- 303.

- تاجبخش، کیان. 1385. مصاحبه با پروفسور پاتنام. مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی، اعتماد و دموکراسی، ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: نشر شیرازه. صص: 130-113.

- توسلی، غلامعباس، مرضیه موسوی. 1384. مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تاکید بر نظریه­های سرمایه اجتماعی. نامه علوم اجتماعی. شماره 26. صص: 32-1.

- چلبی، مسعود. 1382. جامعه­شناسی نظم. تهران: نی.

- زاهدی، محمد جواد، ملیحه شیانی، پروین علی پور. 1388. رابطه سرمایه اجتماعی با رفاه اجتماعی. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال نهم شماره 32، صص: 129-109.

- زندرضوی، سیامک. 1382. موانع موثر بر مشارکت مردم در حفظ منابع طبیعی تجدید شونده در ایران، رساله دوره دکتری جامعه­شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علوم طباطبایی تهران.

- زندرضوی، سیامک، کیوان ضیائی، مریم رحمانی. 1388. ظرفیت­های سرمایه اجتماعی برای برپایی اجتماعات محله ای در شهر دوستدار کودک در بم. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال نهم، شماره 33، صص: 103-81

- شارع­پور، محمود و علی حسینی­راد. 1387. بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و مشارکت ورزشی (مطالعه موردی شهروندان 29-15 ساله شهر بابل). فصلنامه حرکت. شماره 37. صص: 153-131.

- شریفیان­ثانی، مریم. 1380. سرمایه اجتماعی: مفاهیم اصلی و چارچوب نظری. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال اول، شماره 2، صص: 18-5.

- عبداللهی، محمد و میرطاهر موسوی. 1386. سرمایه اجتماعی در ایران: وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکان­شناسی گذار. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 25. صص: 233-195.

- علوی تبار، علیرضا. 1382. بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها (تجارب جهانی و ایران) ج اول، تهران: سازمان شهرداری­های کشور.

- فیلد، جان. 1386. سرمایه اجتماعی. ترجمه: غلامرضا غفاری و حسین رمضانی. تهران: کویر.

- ماجدی، سید مسعود و عبدالعلی لهسایی زاده. 1385. بررسی رابطه بین متغیرهای زمینه­ای، سرمایه اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی: مطالعه موردی در روستاهای استان فارس. فصلنامه روستا و توسعه، سال 9، شماره4،صص: 136-91.

- مدنی قهفرخی، سعید. 1382. پیامدهای جنسیتی تخریب سرمایه اجتماعی. فصلنامه پژوهش زنان دوره 1، شماره 5، صص: 34-7.

- وینسترا، گری. 1385. سرمایه اجتماعی، تندرستی و نابرابری درآمد. مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی. ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: نشر شیرازه. صص: 632-611.

- یعقوبی، اسماعیل. 1383. عوامل همبستگی و گسستگی ایرانیان، قم، مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

 

 

- Bourdieu, Pierre & Waquant, Loic J.D. 1992. The Purpose of Reflexive Sociology, University of Chicago.

- Bourdieu, Pierre. 1993. Sociology of Question, Translated by Richard Nice, London: sage Publication

- Chaima, G. 2003. Social Capital, Reviewing the concept and its policy Implications, Melbourne: Prodactirity Commission.

- Clair, Ralf, ST. 2005. Introduction of Social Capital, Available at: www.gla.ac.uk/centers/cradall/docs

- Coleman, J.s. 1998-9. Social Capital in Creation of Human Capital, American Journal of Sociology, 94: 95_120

- Coleman, J.s. 1994.  Foundation of Social Theory, Harvard University Press.

- Fukuyama, Francis. 1999.SocialCapital and Civil Sociology, Available at:" www.ukzn.ac.za/undpil/collier/chomsky

- Morris, D. and Hess, K. 1975. “Neighborhood Power”, Boston. MA: Beacon press.

- Putnam, R. D. 1992. Making Democracy Work, New Jersey, Princeton University Press.

- Putnam, R. D. 2000. Bowling alone: the collapse revival of American community, Simon and Schuster, New York.