الگوی ساختاری اهداف پیشرفت، فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی: بررسی نقش میانجی یادگیری خودنظم بخش

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 8، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 68، شهریور 1396، صفحه 82-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مرضیه جمالی^{* 1}؛ علیرضا کیامنش²؛ فریبرز باقری²

¹کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علوم و تحقیقات

²استاد، دانشکده علوم انسانی و علوم اجتماعی، دانشگاه علوم و تحقیقات

چکیده

بررسـی تـاثیر اهداف پیشرفت و  فرسودگی تحصیلی بر تحصیلی دانشجویان با میانجی گری  یادگیری خودنظم بخش در دانشکده های مهندسی و علوم پایه مورد بررسی داده است. از 2066 دانشجوی این دو دانشکده، تعداد 347 نفر با استفاده از نمونه گیری طبقه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور ارزیابی متغیرهای پژوهش از مقیاس اهداف پیشرفت میگلی وکاپلان و میدلتون (1998)، پرسشنامه‌ راهبردهای انگیزشی یادگیری پینتریچ و دی گروت (1990) ، پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران (1997) استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه فرسودگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی تحت تأثیر متغیر های میانجی یادگیری خودنظم بخش قرار دارد به طوری که فرسودگی تحصیلی با اثرگذاری منفی بر یادگیری خودنظم بخش ، اثر منفی خود را بر پیشرفت تحصیلی افزایش می‌دهد و اهداف پیشرفت  نیز از طریق یادگیری خودنظم بخش اثر مثبت خود بر پیشرفت تحصیلی را افزایش می‌دهد(01/0p<).

کلیدواژه‌ها

یادگیری خود نظم بخش؛ اهداف پیشرفت؛ فرسودگی تحصیلی؛ عملکرد تحصیلی؛ دانشجویان دانشگاه

مراجع

انتظامی بیان، ن. (1389). بررسی رابطه کمال‌گرایی و یادگیری خودتنظیمی با سبک‌های حل تعارض دانش آموزان دوره راهنمایی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.

بدری گرگری، ر.، مصر آبادی، ج،. فتحی. ر و پلنگی، م. (1391). ساختار عاملی پرسشنامه فرسودگی تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز. مجله مطالعات روان‌شناختی دانشگاه علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، 5 (3)، 11– 34.

جمالی، م؛ نوروزی؛ آ؛ طهماسبی، ر. (1392). عوامل مؤثر بر خودکارآمدی تحصیلی و ارتباط آن با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر سال 92-1391، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 13، 8، 641-629.

حجازی، ا.، نقش، ز؛ و سنگری، ع. ا. (1388). ادراک از ساختار کلاس و پیشرفت تحصیلی ریاضی: نقش واسطه‌ای متغیرهای انگیزش و شناختی. مجله مطالعات روان‌شناختی، دانشگاه الزهرا، دانشگاه علوم تربیتی و روان‌شناسی، 5 (4).

حسن‌آبادی، ح،. ر.، یعقوبی، ح.، پور شریفی، ح.، حمید پور، ح.، اکبری زردخانه، س.، صبحی قراملکی، ن.، فرزان، ن و فخاری، ا،. (1391). عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان، نتایج مقدماتی یک مطالعه ملی. خلاصه مقالات ششمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، دانشگاه گیلان.

دیره، ع و بنی جمالی.، ش.(1388) بررسی سهم عوامل انگیزشی بر استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی در فرایند یادگیری. مطالعاتروانشناختی، 5(3)، 47-64.

رستگار، ا.، حجازی، ا.، غلامعلی لواسانی، م و جهرمی، ق. (1388). باورهای هوشی و پیشرفت تحصیلی: نقش اهداف پیشرفت و درگیری تحصیلی. پژوهش‌های روان‌شناختی: 1(2).

رستمی، ز.، عابدی، م. ر و بی شوفلی ی. (1390). هنجاریابی مقیاس فرسودگی تحصیلی مسلش در دانشجویان زن دانشگاه اصفهان. مجله رویکردهای نوین آموزشی، 6 (1)، 21-38.

صداقت، م. (1389). نقش راهبردهای یادگیری خودتنظیم در رابطة اهداف، ادراکات و گرایش‌های فکری دانش‌آموزان با پیشرفت تحصیلی. رسالة منتشر نشده دکتری. دانشگاه شهید بهشتی.

طالب‌زاده نوبریان، م.، ابوالقاسمی، م.، عشوری‌نژاد، ف؛ و موسوی، س.ح. (1390). بررسی روابط ساختاری خودپنداره، یادگیری خودتنظیمی و موفقیت تحصیلی دانشجویان. فصلنامةروش‌هاو مدل‌هایروان‌شناختی،4(1)، 65-79.

عسگری، ع. (1387).تدوین مدلی برای تبیین پیشرفت تحصیلی بر پایه مدل نظریه شغلی آدمی، رساله منتشر نشده دوره دکتری. دانشگاه تهران، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.

عظیمی کیوی، م.، پیری، م و زوار، تقی. (1391). مدل تجربی فرسودگی تحصیلی، یادگیری خود‌نظم‌داده و انگیزش پیشرفت با عملکرد تحصیلی. خلاصه مقالات ششمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، گیلان.

غلامعلی لواسانی، م.، حجازی، ا و خضری آذر، ه. (1390). نقش خودکارآمدی. ارزش تکلیف، اهداف پیشرفت و درگیری شناختی در پیشرفت ریاضی، آزمون مدل علی. فصلنامة نوآوری‌های آموزشی، 11 (4)، 2-7.

میکائیلی، ن.، افروز، غ. ع و قلی‌زاده، لیلا. (1391). ارتباط خود پنداره و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دختر، مجله روان‌شناسی مدرسه، 1 (4)، 90-103.

مرزوقی، ر. ا.، حیدری، م و حیدری، الهام. (1392). بررسی رابطه عدالت آموزشی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی. 10 (3)، 210 – 216.

محسن پور، م. حجازی، ا و کیامنش، ع. ر. (1386). نقش خودکار آمدی، اهداف پیشرفت، راهبردهای یادگیری و پایداری در پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش‌آموزان سال سوم متوسطه رشته ریاضی شهر تهران. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 5 (16)، 9-35.

نخستین گلدوست، ا و معینی کیا، م. (1388). رابطه راهبردهای یادگیری خودتنظیم و راهبردهای انگیزش برای یادگیری با عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل. مجله دانش و پژوهش از علوم تربیتی – برنامه‌ریزی درسی، 2، 85-100.

ناصری، م. (1389). بررسی رابطه باورهای انگیزش با یادگیری خودتنظیمی دانش‌آموزان سال دوم متوسطه رشته تجربی شهر تهران در سال تحصیلی 90-1389. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.

Arsal, Z. (2010). The effects of diaries on selfregulation strategies of preservice science teachers. International Journal of Environmental & ScienceEducation, 5, 85–103.

Bandura,A (1986).Self-efficacy Mechanism in Human Agency. American Psychologist (37)(2),122-147.

Breso, E, Salanova, M & Schoufeli, B, (2007). In search of the third dimension of Burnout, Applied psychology, 56 (3), 460-472.

Butler, D.& winne, P. (1995).Feedback and self- regulated learning: A theoretical synthesis. Review of Educational Research, 65 (3), 245-281.

 Boudreau, D., Santen, S. A., Hemphill R. R. & Dobson J. (2004). Burnout in medical students: Eexamining the prevalence and predisposing factors during the four years of medical school. Annals of Emergency Medicine, 44 (4), Supplement 1, 75-76.

chen, C. S. (2005). Self- regu lated learning strategies and achievement in an interodution to information systems course. Information Technology, Learning, and perfor Mance journal, 20 (1), 11-24.

Carey, N., & Shavelson, R. (1988). Outcomes, achievement, articipation, and attitudes. In R. J. Shavelson, L. M. McDonnell, & J. Oakes (Eds.), Indicators for monitoring mathematics and science education (pp. 147–191) Los Angeles, CA: Rand Corporation.

Church,M. A., Elliot, A. J.& Gable,S. (2001). Perception of classroom context, achievement goals, and achievement outcomes. Journal of Educational Psychology, 93, 43-54.

Dupeyrat, C., & Marine, C. (2004). Implicit theories of intelligence, goal orientation, cognitive engagement and achievement: a test of Dweck’s model with returning to school adults. Contemporary Educational Psychology, 30(1), 43-59.

Demerouti, Bakker, A.B., Nachveiner, E & Schaufeli, W.B. (2001). The job demands- resoures model of burnout, journal of applied psychology, 86, 499-512.

Elliot, A., & Harachkiewicz, J. (1996). Approach and avoidance achievement goals and intrinsic motivation: A meditational analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 70(3), 461-475.

Elliot, A., Mc Gregor, H.A & Gable, s. (1999). Achievement goals, stndy strategies, and enam per formance: A meditational analysis.Journal of Educational psychology, 91 (3), 549-563.

Elliot, A.J., & McGregor, H.A. (2001). Achievemengt oal framework. Journal of Personality & Social Psychology: Special Issues, 80(3),501-519.

Farnham. A., & chamoro – permuzic, T. (2004).Personality and intelligence as predictors of statistice enamination grades. Personality and Indiridual Differences, 37, 943 - 955.

Green, B.A., Miller, R.B., Crowson, H.M., Duke, B.L, & Akey, K.L. (2004). Predicting high school students, cognitive engagement and achievement: contributions of classroom perceptions and motivation. Contemporary Educational Psychology, 20(4), 462-482.

Kosnin, A.M. (2007). Self-regulated learning and academic achievement in Malaysian undergraduates. InternationalEducation Journal, 8, 221–228.

Krejcie,R. V & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30: 608-610.

Liem. A.D., Lau,S., Nie, Y. (2008).the role of self- efficacy, task value, and achievement goals in predicting learning sterategies, task disebgament, peer relation ship, and achievement outcome. Contemporary Educational Psychogy, 33, 486- 512.

Linnenbrink, E.A., & Pintrich, P.R. (2003). The role of self-efficacy beliefs in student engagement & learning in the classroom. Reading & Writing Quarterly, 19, 119-37.

Lee, R & Ashforth, B. (2008). Ameta- analytic examination if the correlates of the three dimension of job burnout of applied psych ology, 81, 123- 133.

Lee, J. k. (2008).The effects of self – regulated learning strategies and system satisfaction regarding learners performance. Information and Management, 40,133 – 146.

Midgley, C., Kaplan, A., Middleton, M., & Maehr, M.L. (1998).The development and validation of scales assessing students’ achievement goal orientation. Contemporary Educational Psychology, 23, 113-131.

Maslach, c., Schaufeil, W.B & Liter, M.p. (2001). Job byrnout, annual erview of psychology, 52, 397-422.

Paris, S.G & Paris, A.H. (2001). Classroom applications of research on self-regulated learning. Educational Psychologist, 36, 89–101.

Pintrich, P.R & DeGroot, E.V. (1990). Motivational and self – regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33-40.

Pintrich, P.R. (2000). The role of goal orientation in self-regulated learning. In M. Boekaerts, P.R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 451–502). San Diego, CA: Academic Press.

Pintrich, P.R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning in college students. Educational Psychology Review, 16, 385–407.

Petrides, k.v., chamoro – premuzic, T., Fre.derickson, N., & Furnham, A. (2006).Explaining indiridual differences in scholastic behavior and achievement.British journal of Educational psychology, 75, 239 - 255.

Reinke, W.M & Hall, C.H. (2003). Self – efficacy, goal orientation, and fear of failure as predictors of school engagement in high school students. Psychology in the schools, 40(4), 417-427.

Salmela-Aro, K., Savolainen, H & Holopainen. L. (2008). Depressive symptoms and school burnout during adolescence, Journal of Yoyth and Adolescence,6,34-45.

Salmela- Aro, k & Natanen, P. (2005). ppi-10:nuorten kouluuupumusmenetelma, adolescent school hourn out method,Helsinki,finland,edita.

Schaufli, W.B., Martinez, I.M., pinto, A.M., Salanova, M & Bakker, A.B. (2002). Burnout and engagement in university student, Journal of Cross- Cultural psychology, 33, 464- 484.

Schunk, D.H. & Zimmerman, B.J. (1997). Social origins of self regnlatory competence. Educational psychology, 32, 195-208.

Vigil – colet, A., & Morales – vies, F. (2005).How impulsivity is related to intelligence and academic achivment? The Spanish Journal of psychology, 8, 199- 204.

Wolteres, C., Yu, S & Pintrich, P.R. (1996). The relation between goal orientation and student's motivational beliefs and self-regulated learning. Learning and Individual Differences, 8, 211-238.

Zimmerman, B. (2001). Theories of self-regulated learning and academic achievement: An overview and analysis. In B. Zimmerman, & D. Schunk (Eds.), Self-regulated learning and academic achievement: Theoretical perspectives (pp.1–37). (2nded.). Mahwah, NJ: Erlbaum.