تأثیر عدالت رویه‌ای بر پرخاشگری فیزیکی و روان‌شناختی کارکنان شرکت پلی‌اکریل با توجه به نقش تعدیلی خلق منفی

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 2، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 68، شهریور 1396، صفحه 11-21   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نرگس السادات مرتضوی¹؛ حمیدرضا عریضی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

²عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر عدالت رویه‌ای بر پرخاشگری فیزیکی و روان‌شناختی در محیط کار با توجه به نقش تعدیلی خلق منفی در محیط کار انجام شد. طرح پژوهش از نوع رابطه‌ای بود و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان شرکت پلی‌اکریل ایران بودند که از طریق نمونه‌گیری در دسترس،279 نفر از میان آنها انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه عدالت سازمانی (کالکیت،2001)، مقیاس خلق مرتبط با شغل (فاکس و اسپکتور،1999) و پرسشنامه پرخاشگری فیزیکی و روان‌شناختی (منارد و همکاران،2011) بودند. داده‌ها با استفاده از رگرسیون سلسله مراتبی و تحلیل تعدیلی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد زمانی که در سازمان کارکنان بی‌عدالتی رویه‌ای را ادراک می‌کنند و دارای خلق منفی بالایی هستند، پرخاشگری فیزیکی و روان‌شناختی آنها افزایش می‌یابد؛ و همچنین تأثیر عدالت رویه‌ای بر پرخاشگری فیزیکی و روان‌شناختی در محیط کار با توجه به نقش تعدیلی خلق منفی تائید گردید (01/0>P).

کلیدواژه‌ها

خلق منفی؛ پرخاشگری فیزیکی و روان‌شناختی؛ عدالت رویه‌ای؛ کارکنان شرکت پلی‌اکریل ایران

مراجع

انصاری، ا.، غضنفری، ا.، فرهمندیان، م؛ و مکوندی، آ.(1391). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر شادی در محیط کار شرکت ملی حفاری ایران. فصلنامة تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد شوشتر، 20:169-196.

بابامیری، م.(1389). بررسی رابطه بین عدالت سازمانی (توزیعی، رویه‌ای، اطلاعاتی و بین فردی) و ویژگی‌های شخصیتی (باوجدان بودن و توافق پذیری) با رفتار ضدتولید. پایان‌نامة کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه اصفهان.

براتی، ه.(1386). رابطه بین ادراک سروصدا و رضایت شغلی با ناهنجاری‌های رفتاری کارکنان در محیط کار شرکت ذوب‌آهن اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه اصفهان.

براتی، ه.؛ عریضی، ح. ر؛ و بختیاری، ف.(1390). سنجش اعتبار سازه و ملاکی مقیاس عدالت سازمانی. پژوهش‌های روان‌شناختی، 2: 78-95.

تابش، ن.(1387). بررسی رابطة عدالت چهاروجهی با رفتار مدنی سازمانی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

سادوک، ب. ج؛ و سادوک، و. آ.(1387). خلاصه روان‌پزشکی: علوم رفتاری/روان‌پزشکی بالینی. ترجمة فرزین رضاعی. تهران: ارجمند.

صباحی، پ.؛ نوری، ا.، عریضی، ح. م و گل پرور، م.(1388). سهم عوامل عاطفی و شناختی در رفتار ضدتولید کارکنان، پژوهش‌های روان‌شناختی،3 و 4: 44-62.

مهداد، ع.، طباخ عشقی، ی؛ و مهدیزادگان، ا.(1391). رابطه عدالت سازمانی ادراک شده با میل به خشونت در محل کار. یافته‌های نو در روا‌ن‌شناسی، 23:19-36.

نادی، م. ع؛ مشفقی، ن و سیادت، س.ع.(1392). مدل‌یابی معادلات ساختاری رابطه بین ابعاد عدالت سازمانی، اعتماد، تعهد مستمر و عاطفی با ادراک معلمان از خودکارآمدی نقش مدیران آموزشی شهر اصفهان، مجلة رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 16: 19-44.

Baron, R. A., &Neuman, J. H. (1996). Workplace violence and workplace aggression: evidence on their relative frequency and potential causes. Aggressive Behavior, 22: 161–173.

Bennett, R. J., & Robinson, S. L. (2000). Development of a measure of workplace deviance. Journal of Applied Psychology, 85: 349–360.

Berry, C. M., Carpenter, N. C., & Barratt, C. L. (2012). Do other-reports of counterproductive work behaviour provide an incremental contribution over self-reports? A meta-analytic comparison. Journal of AppliedPsychology, 97:613-636.

Bies, R.J., &Moag, J. F. (1986), Interactional justice: Communication criteria of fairness, In R.J. Lewichi, B.H.Sheppard& M.H. Bazerman (Eds.), Research on negotiation in organization, 1: 43-55.

Bies, R. J., & Tripp, T. M. (1998). Revenge in organizations: the good, the bad, and the ugly. In R. W. Griffin, A. O’Leary-Kelly, & J. M. Collins (Eds.), Dysfunctional behavior in organizations: Violent and deviant behavior. Monographs in organizational behavior and industrial relations (Vol. 23, Parts A & B, pp. 49–67). Stamford, CT: JAI Press, Inc.

Brebels, L., De Cremer, D., & Van Dijke, M. (2014). Using self-definition to predict the influence of procedural justice on organizational-, interpersonal-, and job/task-oriented citizenship behavior. Journal of Management, 40: 731-763.

Bushman, B. J., & Anderson, C. A. (1998). Methodology in study of aggression: Integrating experimental and non-experimental findings. In R. G. Geen& E. Donnerstein (Eds), Human Aggression: Theories, Research, and Implications for Social Policy (pp. 23-48). San Diego, CA: Academic Press.

Buluc, B., &Gunes, A. M. (2014). Relationship Between Organizational Justice and Organizational Commitment in Primary Schools. Anthropologist, 18: 145-152.‌

Chen, S. P., &Mykletun, R. J. (2015). Beyond Post-Downsizing Organisational Injustice and Counterproductive Work Behaviours: Antecedents and Consequences of Learnt Helplessness. International Journal of Business and Management, 10: 1-14.

Chen, P. Y., & Spector, P. E. (1992). Relationships of work stressors with aggression, withdrawal, theft and substance use: an exploratory study. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 65: 177–184.

Christian, J. S., & Ellis, A. P. (2014). The crucial role of turnover intentions in transforming moral disengagement into deviant behavior at work. Journal of business ethics, 119: 193-208.

Cohen-Charash, Y., & Spector, P. E. (2001). The role of justice in organizations: A meta analysis. Organizational Behavior andHuman Decision Processes, 86: 278-321.

Colquitt, J. A. (2001). On the dimensionality of organizational justice: a construct validation of a measure. Journal of applied psychology, 86: 386-401.

Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C., & Ng, K. Y. (2001). Justice at the millennium: A meta-analysis review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86: 425-445.

Day, E., N. (2012). Pay Equity as a Mediator of the Relationships among Attitudes and Communication About Pay Level Determination and Pay Secrecy, Journal of Leadership & Organizational Studies, 19: 462-476.

DeShong, H. L., Grant, D. M., & Mullins-Sweatt, S. N. (2015). Comparing models of counterproductive workplace behaviors: The Five-Factor Model and the Dark Triad. Personality and Individual Differences, 74: 55-60.

Devonish, D., &Greenidge, D. (2010). The Effect of Organizational Justice on Contextual Performance, Counterproductive Work Behaviors, and Task Performance: Investigating the moderating role of ability‐based emotional intelligence. International Journal of Selection and Assessment, 18: 75-86.

Fida, R., Paciello, M., Barbaranelli, C., Tramontano, C., & Fontaine, R. G. (2014). The role of irritability in the relation between job stressors, emotional reactivity, and counterproductive work behavior. European Journal of work and organizational psychology, 23: 31-47.

Flaherty, S., & Moss, S. A. (2007). The impact of personality and team context on the relationship between workplace injustice and counterproductive work behavior. Journal of Applied Social Psychology, 37: 2549-2575.

Fox, S., & Spector, P. E. (1999). A model of work frustration—aggression. Journal of Organizational Behavior, 20: 915–931.

Fox, S., Spector, P. E., & Miles, D. (2001). Counterproductive work behavior (CWB) in response to job stressors and organizational justice: some mediator and moderator tests for autonomy and emotions. Journal of Vocational Behavior, 59: 291–309.

Giacalone, R. A., & Greenberg, J. (1997). Antisocial behavior in organizations. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.

Grijalva, E., & Newman, D. A. (2015). Narcissism and counterproductive work behavior (CWB): Meta‐analysis and consideration of collectivist culture, big five personality, and narcissism's facet structure. Applied Psychology, 64: 93-126.

Greenberg, J. (1993). The social side of fairness: Interpersonal and informational classes of organizational justice. In R. Cropanzano (Ed.), Justice in the workplace: Approaching fairness in human resource management (pp. 79-103). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.

Greenberg, S. (1990). Organizational justice: Yesterday, today and tomorrow. Journal of Management, 16: 399- 432.

Hershcovis, M. S., Turner, N., Barling, J., Arnold, K. A., Dupre´, K. E., Inness, M., et al. (2007). Predicting workplace aggression: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 92: 228–238.

Hogan, J., & Hogan, R. (1989). How to measure employee reliability. Journal of Applied Psychology, 74: 273– 279.

Ilie, A., Penney, L. M., Ispas, D., & Iliescu, D. (2012). The Role of Trait Anger in the Relationship between Stressors and Counterproductive Work Behaviors: Convergent Findings from Multiple Studies and Methodologies. Applied Psychology, 61: 415-436.

Jones, D. A. (2009). Getting even with one's supervisor and one's organization: relationships among types of injustice, desires for revenge, and counterproductive work behaviors. Journal of Organizational Behavior, 30: 525-538.

Kaygusuz, I., Sirketi, H. E. S. A., &Beduk, A. (2015). The Relationship between Organizational Justice and Burnout in Professional Life: A Research on Police Officers. International Journal of Management and Marketing Research, 8: 79-92

Khan, A. K., Quratulain, S., &Crawshaw, J. R. (2013). The mediating role of discrete emotions in the relationship between injustice and counterproductive work behaviors: A study in Pakistan. Journal of business and psychology, 28: 49-61.

Konovsky, M. A., & Pugh, S. D. (1994). Citizenship behavior and social exchange. Academy of Management Journal, 37: 656–669.

Le Blanc, M. M., &Kelloway, E. K. (2002). Predictors and outcomes of workplace violence and aggression. Journal of Applied Psychology, 87: 444–453.

Le Roy, J., Bastounis, M., &Poussard, J. M. (2012). Interactional justice and counterproductive work behaviors: The mediating role of negative emotions. Social Behavior and Personality: an international journal, 40: 1341-1355.

Leventhal, G. S. (1980).What should be done with equity theory?. In Gergen, K.J., Greenberg, M.S. and Willis, R.H. (Eds), Social Exchange: Advances in Theory and Research. New York, Plenum Press, 27-55.

Maslach, C., Schaufeli, W. B., &Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual review of psychology, 52: 397-422.

Meier, L. L., & Spector, P. E. (2013). Reciprocal effects of work stressors and counterproductive work behavior: A five-wave longitudinal study. Journal of Applied Psychology, 98: 529-541.

Menard, J., Brunet, L., Savoie, A., Van Daele, A., &Flament, A. (2011). Crossnational deviance in the workplace: Diverging impact of organizational commitment in Canada and Belgium,European Journal of Work and Organizational Psychology, 2:266-284.

Me´nard, J., Brunet, L., Savoie, A., Nelson, K., Boudrias, J.-S., VanDaele, A., &Flament, A. (2008). The role of organizational variables in interpersonal deviant workplace behaviors: A study performance in various Belgium work settings. Manuscript submitted for publication.

Miles, D. E., Borman, W. C., Spector, P. E., & Fox, S. (2002). Building an integrative model of extra role work behaviors: A comparison of counterproductive work behavior with organizational citizenship behavior. International Journal of Selection and Assessment, 10: 51–57.

Murphy, K. (2003). Using power analysis to evaluate and improve research. Handbook of research methods in industrial and organizational psychology.

Murphy, K. R., Myors, B. (1998). Statistical power analysis. Mahwah, New Jersey: Erlbaum.

Nasir, M., & Bashir, A. (2012). Examining workplace deviance in public sector organizations of Pakistan. International Journal of Social Economics, 39: 240-253.

Nix, J., Wolfe, S. E., Rojek, J., & Kaminski, R. J. (2015). Trust in the Police The Influence of Procedural Justice and Perceived Collective Efficacy. Crime & Delinquency, 61: 610-640.

O’Leary-Kelly, A. M., Griffin, R. W., &Glew, D. J. (1996). Organization-motivated aggression: a research framework. Academy of Management Review, 21: 225–253.

Penney, L. M., & Spector, P. (2002). Narcissism and counterproductive behavior: do bigger egos mean bigger problems? International Journal of Selection and Assessment, 10: 126–134.

Porath, C. L., & Pearson, C. M. (2012). Emotional and behavioral responses to workplace incivility and the impact of hierarchical status. Journal of Applied Social Psychology, 42: 326-357.

Robinson, S. L, & Bennett, R. J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. Academy of Management Journal, 38: 555-572.

Sackett, P.R., & Devore, C.J. (2001). Counterproductive behaviors at work. In N.Anderson, D. Ones, H. Sinangil, & C. Viswesvaran (Eds.), Handbook of industrial, organizational psychology, vol. 1(PP.145-164). Thousand Oaks, CA: Sage Publications Ltd.

Scherer, K. T., Baysinger, M., Zolynsky, D., &LeBreton, J. M. (2013). Predicting counterproductive work behaviors with sub-clinical psychopathy: Beyond the Five Factor Model of personality. Personality and Individual Differences, 55: 300-305.

Servati, S., &Najafzadeh, M. R. (2015). The relationship between organizational justice and productivity of managers in sports clubs in east Azarbaijan. International Journal of Basic Sciences and Applied Research, 4: 251-254.

Skarlicki, D. P., &Folger, R. (1997). Retaliation in the workplace: the roles of distributive, procedural, and interactional justice. Journal of Applied Psychology, 82: 434–443.

Spindler, H., Denollet, J., Kruse, C., & Pederson, S. S. (2009). Positive affect and negative affect correlate differently with distress and health-related quality of life in patients with cardiac conditions: Validation of the Danish global mood scale. Journal of Psychosomatic Research, 67: 57-65.

Samnani, A. K., Salamon, S. D., & Singh, P. (2014). Negative affect and counterproductive workplace behavior: The moderating role of moral disengagement and gender. Journal of business ethics, 119: 235-244.

vanDijke, M., De Cremer, D., Mayer, D. M., & Van Quaquebeke, N. (2012). When does procedural fairness promote organizational citizenship behavior? Integrating empowering leadership types in relational justice models. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 117: 235-248.

Weiss, H.M., &Cropanzano, R. (1996). Affective events theory: A theoretical discussion of the structure, causes and consequences of affective experiences at work. Research in Organizational Behavior, 18: 1-74.