ارزیابی کیفیت آب آشامیدنی و کشاورزی در چشمه های منطقه شمال دشت قزوین

پژوهش های علوم و فنون دریایی

مقاله 1، دوره 12، شماره 2، شهریور 1396، صفحه 1-16   

نوع مقاله: تحقیقی

نویسندگان

بابک طالبی^{* 1}؛ نوشین سجادی²؛ ترانه شارمد³

¹گروه مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

³گروه هیدروژئوشیمی، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

چکیده

منابع آب زیرزمینی مهم ترین منبع برای مصارف مختلف از جمله آشامیدن و کشاورزی می باشند. در منطقه دشت قزوین وجود این منابع از جمله چشمه ها به علت معیشت و استفاده مردم از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه، به بررسی 15 چشمه نمونه برداری شده در سال 1392 پرداخته شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی کیفیت چشمه های منطقه شمال دشت قزوین براساس مصارف شرب و کشاورزی بود. بدین منظور طبقه بندی کیفی برای مصارف آشامیدن به کمک روش شاخص کیفی آبWQIو برای مصارف کشاورزی از طبقه بندی های ویلکاکس، درصد سدیم و RSC استفاده گردید. نتایج بررسی ها نشان داد که براساس روش WQIحدود 93 درصد چشمه های مورد بررسی در محدوده خوب و عالی و حدود 7 درصد در محدوده ضعیف واقع شده است. براساس روش طبقه بندی ویلکاکس حدود 80 درصد نمونه ها در محدوده کم شور و مناسب برای کشاورزی (C2S1) قرار دارند و 20 درصد آن شور و برای مصارف در مواقع ضروری(C3S1)است. برای طبقه بندی بر مبنای درصد سدیم حدود 80 درصد از نمونه های مورد بررسی در وضعیت عالی، خوب و قابل قبول قرار دارند و 20 درصد آن وضعیت مشکوک دارد. همچنین طبق رده بندی کیفی RSC حدود 93  درصد نمونه ها مناسب و قابل قبول هستند و 7 درصد بقیه وضعیت نامناسب دارد. بطور کلی باتوجه به طبقه بندی های مذکور چشمه های منطقه مورد مطالعه برایمصارف شرب و کشاورزی وضعیتی مطلوب و مناسب دارند و تعداد کمی از آن ها نیاز به بررسی و پایش مجدد دارند.

کلیدواژه‌ها

نمودار شولر؛ شاخص کیفی آب؛ طبقه بندی ویلکاکس؛ درصد سدیم؛ RSC؛ دشت قزوین

مراجع

رحمانی، ز.، غلامی، م.، خوشنویس زاده، آ. و رضایی کلانتری، ر.1392. بررسی کیفیت منابع آب شرب شهرستان بوئین زهرا با استفاده از روش GWQI . نشریه دانشگاه علوم پزشکی البرز، 2(3): 155-147.

زلکی بدیلی، ن.، سالاری، م.، صیاد، غ. و حمادی، ک. 1392. بررسی روندتغییراتفراسنجهایکیفی آبرودماروندرحوضه یآبخیزسدمارون. مجله مهندسی منابع آب، 50(16):37-6.

ورقچی، ف.، خاشعی سیوکی، ع. و شجاعی سیوکی، ح. 1389. بررسی آلودگی آب های زیرزمینی دشت مشهد به منظور ارزیابی شاخص های آب شرب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. نخستین کنفرانس ملی پژوهش های کاربردی منابع آب ایران، کرمانشاه.

عزیزی، ف. و محمد زاده، ح. 1391. پهنه بندی آسیب پذیری و ارزیابی تغییرات مکانی کیفیت آبخوان دشت امامزاده جعفرگچساران با استفاده از شبیه DRASTIC   و شاخص کیفی GWQI. مجله مهندسی منابع آب، 5(13): 17-1.

Alobaidy,A.M., Al-Sameraiy,M.A.& Majeed, A. 2010. Evaluation of treated municipal wastewater quality for irrigation.  Journal of Environmental Protection, 1: 216-225.

Asiwaju-Bello, Y.A., Olabode, F.O., Duvbiama, O.A., Iyamu, J.O., Adeyemo, A.A. & Onigbinde, M.T. 2013. Hydrochemical Evaluation of Groundwater in Akure Area, South-western Nigeria, for Irrigation Purpose. European International Journal of Science & Technology, 2(8):235-249.

BIS. 2003. Indian Standard drinking water specifications IS 10500:1991. Bureau of Indian Standards. New Delhi.

Celiker, M., Yildiz, O. & Sonmezer, Y.B. 2014. Assessing the Water Quality Parameters of the Munzur Spring, Tunceli, Turkey. Ekoloji, 23(93):43-49.

Edet, A.E. 2010. The development of a groundwater quality Index for the Niger Delta Region. XXXVIII IAH Congress, Groundwater Quality Sustainability, Krakow. Poland.

Gummadi, S., Swarnalatha, G., Venkataratnamma, V. & Vishnuvardha, Z. 2014. Determination of Water Quality Index for Groundwater of Bapatla Mandal-Guntur District- Andhra Pradesh- India. International Journal of Engineering Research & Technology, 3(3):77-80.

Janardhana Raju, N., Ram, P.  & Dey, S. 2009. Groundwater quality in the lower Varuna River basin, Varanasi district, Uttar Pradesh. Journal of the Geology Society of India, 73(2):178-192.

Muiwa, J.K., Mwega, B.W. & Kigomo, M.K. 2013. Hydrogeochemical analysis and evaluation of water quality in Lake Chala catchment area, Kenya. Global Advanced Research Journal of Physical and Applied Sciences, 2(1): 1-7.

Parastar, S., Jalilzadeh, A., Poureshg, Y., Hashemi, M., Rezaee, A. & Hossini, H. 2015. Assessment of national sanitation foundation water quality index and other quality characterization of Mamloo dam and supporting streams. International Journalof Environmental Engineering, 4(3):1-7.

Pawar, R.S., Panaskar, D.B. & Wagh, V.M. 2014. Characterization of groundwater Using Water Quality index of solapur industrial Belt, Maharashtra, India. International Journal of Research in Engineering & Technology, 2(4):31-36.

Salarian, M., Najafi, M., Hosseini, S.V.  & Heydari, M. 2015. Classification of Zayandehrud River Basin Water Quality Regarding Agriculture, Drinking, and Industrial Usage. American Research Journal of Civil and Structural Engineering, 1(1):1-9.

Sappa, G., Ergul, S. & Ferranti, F. 2014. Water quality assessment of carbonate aquifers in southern Latium region, Central Italy: a case study for irrigation and drinking purposes. Applied Water Science, 4:115-128.

Schoeller, H. 1962. Les Eaux Souterraines. Masson et Cie. Paris, France.

Silva, M.C.R., Albuquerque, M.T.D. & Ribeiro, L. 2008. Use OF Water Quality Index to Evaluate the Influence of Anthropogenic Contamination of Groundwater Chemistry of a Shallow Aquifer, Loures Valley, Lisbon, Portugal.  Global Groundwater Resources and Management- The 33rd International Geological Congress, General Symposium: Hydrogeology, Oslo (Norway).

Singh, P., Tiwari, A. k. & Singh, P.K. 2014. Assessment of Groundwater Quality of Ranchi Township Area. Jharkhand. India by Using Water Quality Index Method. International Journal of Chem Tech Research, 7(1):73-79.

Wilcox, L.V. 1955. Classification and Use of Irrigation Waters. U.S. Department of Agriculture, Circular 969, Washington DC.

World Health Organization (WHO). 2011.Guidelines for Drinking-water Quality. 4^th Ed. Geneva, Switzerland.