مفهوم امنیت از منظر رئالیسم،لیبرالیسم،سازه انکاری و انتقادی

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 5، دوره 4، شماره 11، اردیبهشت 1396، صفحه 81-103   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شهرام عسکری حصن^{* 1}؛ ابراهیم انوشه²؛ نیلوفرالسادات عمرانی³

¹دانشجوی دکتری روابط بین الملل، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان،ایران

²استادیار روابط بین الملل و عضو هیات علمی، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان،ایران

³کارشناس ارشد مطالعات منطقه ای خاورمیانه، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

این پژوهش در پی تجزیه و تحلیل مفهوم امنیت در تئوری های گوناگون رئالیسم لیبرالیسم سازه انگاری و
انتقادی در طی ادوار گذشته و سیر تکوین تئوری های سنتی تا کنون می باشد.ظن غالب و مسلط بطور خاص در تفکر اندیشمندان و سیاستمداران این می باشد که مفهوم امنیت به شکل سنتی هدف اولیه دولت ها برای بقا و حفظ خود در نهایت خودیاری می باشد .و رویکرد به مولفه امنیت در قالب مفروضات سنتی روابط بین الملل با ماهیت نظامی،سخت افزاری،و برداشت بدبینانه حاکم می باشد.لذا کسب امنیت به شکل مطلق محوری حاکم بوده است.اما نویسنده پژوهش حاضر برانست که با گذشت زمان و حاکم شدن لیبرالیسم و در ادامه رشد مکاتب ذهنی گرایان ما دیگر شاهد مفهوم ایستا و لایتغیر مفهوم امنیت به شکل تعریف شده سنتی و رئالیستی نیستیم.لذا هم شاهد تغییر مفهوم امنیت در بازتعریف ان هستیم و همچنین گسترده شدن حوزه مفهوم امنیت در قالب موضوعات جدید و گوناگون هستیم.پژوهش حاضر با بررسی مباحث و ارای اندیشمندان:چهار مکتب مذکور و با بررسی داده ها و یافته ها در پی پاسخ به این سوال می باشد که مفهوم امنیت در سیر و تکوین این مکاتب چه تغییراتی را شامل شده است؟ پاسخ موقت این می باشد که امنیت در گذار زمان در این مکاتب که دارای روش شناسی هستی شناسی و معرفت شناسی متفاوت می باشند حوزه های موضوعی گوناگونی از موضوعات با تفاسیر جدید را شامل می شود.

کلیدواژه‌ها

امنیت؛ رئالیسم؛ لیبرالیسم؛ سازه انگاری؛ انتقادی

مراجع

1. ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران: موسسه ابرار معاصر.
2. افتخاری، اصغر (1383)، "تقریرات در سیاست بین الملل و منطقه­ای"، کارشناسی ارشد، دانشکده وزارت خارجه نیمسال دوم83-1382.
3. افتخاری، اصغر (1382)، "روش شناسی اثباتی در مطالعات امنیتی"، فصلنامه مطالعات راهبردی .
4. آقا بخشی، علی و افشاری راد، مینو (1383)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران: چاپار.
5. بروس، راست، هاروی، استار (1381)، سیاستجهانی: محدودیت­هاوفرصت­هایانتخاب، علی امیدی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه.
6. بوزان، باری ( 1378)، مردم"دولتها"وهراس، تهران: مترجم و ناشر پژوهشکده مطالعات راهبردی.
7. بیلیس، جان و اسمیت، استیو ( 1383)، جهانی شدن سیاست روابطبینالمللدرعصرنوین،(ترجمه ابولقاسم راه چمنی و دیگران ،جلد اول، تهران: موسسه فرهنگی ابرار معاصر).
8. تاجیک، محمد رضا ( 1383)، مقدمه­ایبراستراتژیامنیتملیجمهوریاسلامیایران، تهران: فرهنگ گفتمان.
9. تریف­تری و دیگران ( 1383)، مطالعاتامنیتینوین، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
10. جکسون، رابرت و سورنسون، گئورک (1391)، درآمدیبرروابطبینالملل، (ترجمه مهدی ذاکریان، تهران: میزان خارجه، نیمسال دوم).
11. خوشفر، غلامرضا (1387)، "بررسی مشارکت مردم در امنیت اجتماعی"، به سفارش دبیرخانه شورای تأمین استان مازندران، شماره 58.
12. دان،تیم و اشمیت، برایان (1392)، رئالیسم در عصر جهانی شدن سیاست.
13. ربیعی، علی (1387)، مطالعات امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.
14. رسولی­ثانی آبادی، الهام (1391)، "بررسی هویت جمهوری اسلام ایران از منظر سازه انگاری"، فصلنامه علوم سیاسی، سال پانزدهم.
15. ساعی، احمد و معصومی، مجید (1390)، " تأثیر تروریسم بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران"، فصلنامه سیاست، شماره 2.
16. سیف زاده، حسین (1370)، مصالح ملی،چاپ در مجموعه مقالات و مفاهیم تهران:دفتر مطالعات سیاسی.
17. عباسی اشقلی، مجید (1383)، "تحلیل امنیت در پارادایم های حاکم بر روابط بین الملل"، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفتم، شماره 3، پاییز.
18. عبدا.....خانی، علی (1389)، نظریه های امنیت، تهران: نشر ابرار معاصر.
19. عبدا....خانی، علی (1382)، نظریه­هایامنیت، تهران: موسسه فرهنگی ابرار معاصر.
20. قوام، سید عبدالعلی (1390)، روابط بین الملل: نظریه ها و رویکردها، تهران: انتشارات سمت.
21. ماکیاولی، نیکولو (1375)، شهریار، ترجمه داریوش آشوری، تهران: مرکز سوم.
22. ماندل، رابرت (1373)، "چهره متغیر امنیت ملی"، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
23. مشیرزاده، حمیرا (1392)، تحول در نظریه های روابط بین الملل، تهران: سمت.
24. نویدنیا، م(1384-1385)، "گفتمان پیرامون امنیت جمعی"، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، سال دوم، شماره چهارم و پنجم، زمستان 84 و بهار 85.
25. هابز، توماس ( 1375)، فلسفهسیاسی، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: سروش.
    1. Alkire, Sabina (2002), “Conceptual Framework for Human Security”, available at: http;//humansecurity-chs.org/activities/oureach/frame.pdf 
    2. Buzan, Bary; Weaver, Ole; Jaap De Widlle (1998), “Secuarity”; A New Framework, For Analisis.
    3. Buzan, Barry, Ole Ware And Jaap De Wild, (ED), (1998), Security z new Framework: For Analysis: Lynne Rienner Publication.           
    4. Cox .R (1986), States, Socialfotocs and World' in Neorealism and its Critics, ed By R.Koohane, Princetion University Press.                                   
    5. Fakiolas,e,t (2011), “Human And National Security; a Relation of Contradiction or Commonality”, SoutheastEuropean Sea Studies.11(4), p.396.                   
    6. Guzzini,Stafano;Leander,Anne (2006), Alaxanderwent and His Crities,Constractivism and International Relations, London and New York;Routledge.
    7. Hirecson, Jotain.'observers or advocaters;on the political role of security analysis'noradie journal of international studies, (Coopration And Conflic), Vol34.No.3.
    8. Ken Booth (1991), “Security in Anarchy; Utopian Realism in Theory and Practic 75 years on; Rewriting the subject past-reinewening its future”, in smith etal.international theory.pp'334-5, International Affarirs, vol.67, no. 3, 1991, pp. 527-47.
    9. Moler, B, (2011),” the Cocept of Secuarity”, The Pros and Cons of Expansion and Contraction.
    10. Nesadurani, H.E.S (2004), “Introduction; Economic Security, Globalization and Goverence”, The Pacific Review.32 (3), p68.
    11. Terrif, Terry (1999), “Security Studies Today”, USA: Blachwell.