پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 10,005 |
| تعداد مقالات | 83,621 |
| تعداد مشاهده مقاله | 78,331,766 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,377,973 |
بررسی اثر سطوح مصرف کودهای سولفات کلسیم و سوپرفسفات تریپل بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه جو در شرایط آب و هوایی اهواز | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوفصلنامه ی علوم به زراعی گیاهی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 5، دوره 7، شماره 1، شهریور 1396، صفحه 41-50 اصل مقاله (136.07 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| به منظور مطالعه تأثیر سطوح کودهای سوپرفسفات تریپل و سولفات کلسیم بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد دانه گیاه جو (رقم 13 سراسری)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه‌ی تحقیقاتی واحد علوم و تحقیقات خوزستان واقع در منطقه کوت عبدالله شهر اهواز به اجرا درآمد. در این آزمایش کود سوپر فسفات تریپل در 3 سطح (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و کود سولفات کلسیم در 4 سطح (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به صورت نواری در زمان کاشت بذر در دسترس گیاه قرار داده شد. نتایج نشان داد سطوح سوپر فسفات تریپل و سولفات کلسیم اثر معنیداری در سطح یک درصد آماری بر عملکرد و اجزای عملکرد جو داشت. در میان سطوح کود فسفر، تیمار کودی 60 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل از نظر عملکرد دانه عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح مناسب‌ترین تیمار شناخته شد. مصرف سولفات کلسیم نسبت به شرایط عدم مصرف سبب افزایش عملکرد دانه جو شد اما تفاوت معنیداری میان سطوح مصرف این کود دیده نشد و برهمکنش مصرف این دو کود با یکدیگر نیز بر عملکرد دانه جو معنی‌دار نبود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| جو؛ شاخص برداشت؛ عملکرد دانه؛ کود شیمیایی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
بررسی اثر سطوح مصرف کودهای سولفات کلسیم و سوپرفسفات تریپل یحیی سلیمانی1*، محمدرضا دادنیا2 و مجتبی علوی فاضل3 [1]- دانشآموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات خوزستان، گروه زراعت، اهواز، ایران 2- استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات خوزستان، گروه زراعت، اهواز، ایران 3- استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات خوزستان، گروه زراعت، اهواز، ایران * مسئول مکاتبات، پست الکترونیکی:yahyasoleymani66@yahoo.com چکیده به منظور مطالعه تأثیر سطوح کودهای سوپرفسفات تریپل و سولفات کلسیم بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد دانه گیاه جو (رقم 13 سراسری)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه‌ی تحقیقاتی واحد علوم و تحقیقات خوزستان واقع در منطقه کوت عبدالله شهر اهواز به اجرا درآمد. در این آزمایش کود سوپر فسفات تریپل در 3 سطح (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و کود سولفات کلسیم در 4 سطح (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به صورت نواری در زمان کاشت بذر در دسترس گیاه قرار داده شد. نتایج نشان داد سطوح سوپر فسفات تریپل و سولفات کلسیم اثر معنیداری در سطح یک درصد آماری بر عملکرد و اجزای عملکرد جو داشت. در میان سطوح کود فسفر، تیمار کودی 60 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل از نظر عملکرد دانه عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح مناسب‌ترین تیمار شناخته شد. مصرف سولفات کلسیم نسبت به شرایط عدم مصرف سبب افزایش عملکرد دانه جو شد اما تفاوت معنیداری میان سطوح مصرف این کود دیده نشد و برهمکنش مصرف این دو کود با یکدیگر نیز بر عملکرد دانه جو معنی‌دار نبود. واژههای کلیدی: جو، شاخص برداشت، عملکرد دانه، کود شیمیایی
مقدمه غلات از مهمترین منابع تولیدات غذایی برای انسان و یک منبع مهم در تغذیه‌ی دام و همچنین به عنوان ماده اولیه برخی صنایع، نقش اساسی در اقتصاد هر کشور ایفا می‌کنند. در بین غلات، جو از غلات مهم ایران و جهان می باشد و به عنوان یکی از اولین گیاهان اهلی شده نقش مهمی در پیشرفت بشر و تهیه‌ی غذای او داشته است. جو از دیرباز متخصصین علوم کشاورزی به دنبال راهکارهایی جهت افزایش عملکرد در گیاهان زراعی بودند. با توجه به اینکه جو یکی از گیاهان اقتصادی بسیار مهم میباشد میتوان با تغذیه‌ی صحیح این گیاه، میزان عملکرد را در حد معنی‌دار افزایش داد (26). یکی از عناصر مورد نیاز برای زراعت گیاهان زراعی از جمله جو، فسفر میباشد. این عنصر در کلیه فرآیندهای بیوشیمیایی و ساز وکارهای انتقال انرژی دخالت دارد. کمبود غلظت فسفات قابل جذب در خاکهای زراعی معمولاً باعث میشود تا برای رفع کمبود فسفر مورد نیاز گیاهان، این عنصر به صورت کودهای شیمیایی فسفردار به خاک اضافه شود (30). ریکمن بیان نمود که نه تنها میزان و نوع فسفر قابل دسترس میتواند تاثیری معنی‌دار بر میزان فسفر دانه داشته باشد بلکه از این طریق میتوان میزان جذب عناصر غذایی دیگر در جو را افزایش داد (26). سرعت جذب فسفر در گندم و جو در مراحل اولیه رشد بیشتر از مراحل بعدی است بنابراین ممکن است جذب فسفر در این مراحل نیاز گیاه به فسفر را تا پایان دورهی رشد تامین کند، لذا تامین فسفر در مراحل ابتدایی رشد غلات از اهمیت خاصی برخوردار است (16). مصرف کود فسفر به مقدار مشخصی میتواند عملکرد را افزایش دهد، اما با استفاده از مقادیر کود فسفر بیشتر نه تنها نمیتوان عملکرد را افزایش داد بلکه ممکن است کاهش عملکرد را نیز در پی داشته باشد. همچنین فسفر برای تشکیل دانه و توسعه‌ی ریشه غلات ضروری میباشد (6). کمبود فسفر سرعت رشد غلات را کند می‌کند، عملکرد دانه را کاهش می‌دهد و در کیفیت دانه نیز اثر سوء میگذارد (18). مصرف کود سوپر فسفات تریپل در گندم موجب افزایش معنی‌دار عملکرد و اجزای عملکرد و با مصرف کود سوپرفسفات تریپل، وزن هزار دانه افزایش مییابد. افزایش تعداد دانه در سنبله را میتوان اینگونه تشریح کرد که کود سوپرفسفات تریپل سبب افزایش میزان فتوسنتز گردیده که این مساله در نهایت منجر به افزایش تعداد دانه در سنبله میشود (1). از بین مواد اصلاح کننده خاک، سولفات کلسیم ارزانترین و در دسترسترین ماده اصلاحکننده خاک در مناطق خشک و نیمه خشک نظیر ایران محسوب میشود (13). استفاده از کود سولفات کلسیم برای افزایش عملکرد گیاهان زراعی و اصلاح اسیدیته خاک مؤثر است (12). عوامل ژنتیکی نقش اساسی در جذب کلسیم و سولفات توسط گیاه ایفا می‌کنند و این شرایط در هیبریدهای جو گزارش شده است (19). کاربرد مواد اصلاح کننده نظیر سولفات کلسیم موجب افزایش تولید دانه و در نهایت عملکرد دانه غلات میگردد (23). باجوا و همکاران (10) نیز در بررسی خود بر روی گندم نتیجه گرفتند که مصرف سولفات کلسیم به طرز معنیداری موجب بهبود عملکرد دانه میگردد. در غلات و بخصوص در جو مصرف کلسیم و فسفر یکی از عوامل تاثیرگذار در فرآیند توزیع مجدد و انتقال مواد فتوسنتزی به دانه به شمار میرود (12، 17، 18، 31، 32). با توجه به اهمیت انتخاب سطوح مناسب کود شیمیایی برای افزایش عملکرد دانه جو این تحقیق به منظور بررسی مصرف سطوح دو کود سوپرفسفات تریپل و سولفات کلسیم بر عملکرد دانه گیاه زراعی جو انجام شد.
مواد وروشها این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار بر روی گیاه جو رقم جمع آوری داده‌ها و تجزیه واریانس کلیه صفات مورد بررسی به وسیله‌ی نرم افزارهای Minitab و MSTAT-C انجام شد و میانگینها بر اساس آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال پنج درصد آماری مقایسه شدند.
نتایج و بحث عملکرد بیولوژیک در این تحقیق عملکرد بیولوژیک جو در سطح احتمال آماری یک درصد تحت تأثیر کاربرد سطوح سوپر فسفات تریپل و سولفات کلسیم قرار گرفت اما بر همکنش مصرف این دو کود معنی‌دار نبود (جدول 1). بیشترین عملکرد بیولوژیک تحت تأثیر مصرف کود سوپر فسفات تریپل مربوط به مصرف30 و 60 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل و به ترتیب معادل11050 و 62/11278 کیلوگرم در هکتار بود و تیمار عدم مصرف سوپرفسفات تریپل با تولید 5480 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد بیولوژیک جو را به خود اختصاص داد (جدول 2). با افزایش سطح مصرف کود فسفر یک روند افزایشی در عملکرد بیولوژیکی مشاهده میشود و به نظر می‌رسد از آنجایی که مصرف کود فسفر بر فعل و انفعالات بیوشیمیایی، فتوسنتز و تجمع ماده خشک در اندامهای هوایی گیاهان موثر است، بنابراین با مصرف بیشتر فسفر، تولید ماده خشک زیادتر شده و باعث افزایش ماده خشک نهایی در انتهای رشد میشود (6). عملکرد بیولوژیک تحت تأثیر سطوح 0، 50 و 100 کیلوگرم سولفات کلسیم تفاوت معنیداری نشان نداد و تیمار مصرف کود سولفات کلسیم به میزان 150 کیلوگرم در هکتار با تولید 3/9907 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد بیولوژیک را در مقایسه با عدم مصرف این کود داشت (جدول 2). به نظر می‌رسد علت افزایش عملکرد بیولوژیک با مصرف کود سولفات کلسیم، اثر این کود در ایجاد بستر مناسب برای جذب فسفر در خاک باشد که بر تولید ماده خشک نیز اثر گذاشته و باعث افزایش ماده خشک نهایی شده است (19). یافته‌های این پژوهش در زمینه مصرف کود سوپر فسفات تریپل با نتایج صالحی و همکاران (4) در مطالعه گیاه جو و همچنین با نتایج مسعود و همکاران (20) در مطالعه گیاه ذرت هماهنگ بود. ایشان گزارش دادند با افزایش مصرف کود فسفر میزان عملکرد بیولوژیک این گیاهان نیز افزایش یافت.
جدول 1- نتایج تجزیه واریانس میانگین مربعات اثر سطوح کود بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت جو
ns، * و **: به ترتیب غیرمعنی‌دار و معنی‌دار در سطوح احتمال خطای آماری پنج و یک درصد
جدول 2- مقایسه میانگین اثر مصرف کود بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت جو
در هر ستون و هرگروه میانگینهایی که حرف مشترک دارند مطابق آزمون چند دامنهای دانکن دارای اختلاف معنی‌دار در سطح آماری پنج درصد نیستند.
عملکرد دانه نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده سوپرفسفات تریپل و سولفات کلسیم بر عملکرد دانه جو در سطح احتمال یک درصد آماری معنی‌دار بود (جدول 1). با مصرف کود فسفر حداکثر تولید دانه (56/3864 کیلوگرم در هکتار) معادل حدود 8/3 تن در هکتار بود که از تیمار مصرف 60 کیلو گرم در هکتار سوپرفسفات تریپل به دست آمد (جدول 2). فسفر به دلیل نقشی که در فرآیندهای متابولیسمی گیاه دارد توان گیاه را در جذب سایر عناصر بالا می‌برد و در نهایت موجب افزایش عملکرد بالا میرود (8). براساس نتایج به دست آمده عملکرد دانه تحت تاثیر کود سولفات کلسیم نیز قرار گرفت و حداکثر عملکرد دانه (83/3223 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 150 کیلوگرم در هکتار سولفات کلسیم بدست آمد، که بامصرف 50 و 100 کیلوگرم سولفات کلسیم تفاوت معنیداری نداشت (جدول 2). کاربرد فسفر و سولفات کلسیم در صورت استفاده مناسب و بهینه میتواند تأثیر مطلوبی بر روی گیاه جو داشته باشد (28). میلر و فیک (22) با بررسی کاربرد سطوح مختلف فسفر در مزرعه ذرت اظهار داشتند که قابلیت دسترسی به فسفر با کاربرد بیشتر این کود، افزایش یافت و عملکرد دانه نیز با مصرف بیشتر مقدار این کود افزایش یافت. نتایج این پژوهش با نتایج یوسف (29) که بیان داشت با کاربرد فسفر عملکرد دانه برنج افزایش مییابد، هماهنگ بود. پادماواتی و لاکشماما (24) نیز در پژوهشی بر روی گلرنگ گزارش دادند که افزایش کاربرد فسفر، موجب افزایش عملکرد دانه میگردد. همچنین مرتضی و همکاران (23) و باجوا و همکاران (10) نیز بیان کردند کاربرد کود سولفات کلسیم موجب افزایش تولید دانه و در نهایت عملکرد دانه گندم و به طرز معنیداری موجب بهبود عملکرد دانه گندم شد.
شاخص برداشت نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر مصرف سوپرفسفات تریپل و سولفات کلسیم بر شاخص برداشت جو در سطح احتمال یک درصد آماری معنی‌دار گردید (جدول 1). در میان سطوح مصرف سوپرفسفات تریپل، بیشترین شاخص برداشت از مصرف 60 کیلوگرم کود سوپرفسفات تریپل (19/34 درصد) بدست آمد اما میان سطوح مصرف 50، 100و150 کیلوگرم در هکتار کود سولفات کلسیم تفاوت معنیداری از نظر این صفت مشاهده نشد. با توجه به نتایج بنظر می‌رسد که با افزایش سطوح فسفر، هم عملکرد دانه و هم رشد رویشی افزایش یافت و در نهایت نسبت عملکرد اقتصادی به عملکرد بیولوژیکی افزایش مییابد ( جدول2). یافته‌های این پژوهش با نتایج لرزاده (5) که بیان داشت با افزایش سطح فسفر در گیاه آفتابگردان، شاخص برداشت افزایش پیدا می‌کند مشابه بود. حاجی بلند (1) نیز در مطالعه بر روی گیاه گندم بیان نمود که با افزایش مصرف کود سوپرفسفات تریپل بیشترین میزان شاخص برداشت بدست میآید که با نتایج این پژوهش مطابقت داشت. مصرف کود سولفات کلسیم بر عملکرد دانه و شاخص برداشت گیاه جو تأثیر معنیداری داشت (19).
وزن کاه و کلش اثر سوپر فسفات تریپل و سولفات کلسیم بر وزن کاه و کلش جو در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار گردید (جدول 1). تحت تأثیر مصرف سوپرفسفات تریپل، بیشترین میزان کاه و کلش تیمار 30 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل و (6/7704 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد و کمترین میزان کاه وکلش تولیدی نیز به تیمار بدون مصرف کود سوپرفسفات تریپل (75/4038 کیلوگرم در هکتار) تعلق داشت. با مصرف سولفات کلسیم بیشترین میزان کاه و کلش با مصرف 150 کیلوگرم سولفات کلسیم (5/6683 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد که تفاوت معنیداری با سطوح 50 و 100 کیلوگرم این کود نداشت. کمترین میزان کاه و کلش نیز در تیمار عدم مصرف کود سولفات کلسیم به میزان 6135 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد (جدول 2). یافته‌های این پژوهش با نتایج لرزاده (5) که بیان داشت با افزایش سطح کود فسفر در گیاه آفتابگردان، وزن کاه وکلش افزایش پیدا می‌کند مشابه بود. الیاس و همکاران (9) نیز در مطالعه بر روی گیاه ذرت بیان نمودند که با افزایش مصرف فسفر بیشترین وزن کاه و کلش به دست میآید که نتایج آنها با این پژوهش مطابقت داشت. مرتضی و همکاران (23) بیان نمودند مصرف سولفات کلسیم تأثیر معنیداری بر وزن کاه گندم داشت و موجب افزایش تولید کاه و کلش در واحد سطح در مقایسه با عدم مصرف این کود شد.
تعداد سنبله در متر مربع در این آزمایش اثر سوپر فسفات تریپل و سولفات کلسیم بر تعداد سنبله در متر مربع در سطح احتمال یک درصد آماری معنی‌دار گردید (جدول 1). با مصرف کود سوپرفسفات تریپل بیشترین تعداد سنبله در متر مربع مربوط به مصرف 60 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل و معادل 5/274 سنبله در متر مربع بود که علت این امر میتواند مصرف بهینه فسفر و انتخاب مناسب‌ترین سطح کودی مورد نیاز گیاه باشد که در نتیجه تعداد سنبله در متر مربع افزایش مییابد. مصرف کمتر از حد نیاز فسفر باعث کاهش غلظت این عناصر در بافتهای گیاهی و بهم خوردن تعادل غذایی میگردد و در نتیجه جذب عناصر غذایی به خوبی صورت نمی‌گیرد و تعداد سنبله در متر مربع کاهش مییابد (8). تعداد سنبله در واحد سطح، اولین جزء عملکرد است که در اوایل دورهی زندگی گیاه تعیین میشود، چنانچه شرایط نامساعد محیطی در اواخر دورهی رشد گیاه پدید آید خسارت چندانی به این جزء عملکرد وارد نخواهد شد (2). تعداد سنبله در بوته انعطاف پذیرترین جزء از اجزای عملکرد دانه نسبت به شرایط نامساعد محیطی است و در غلات تعداد سنبله در مرحله رویشی و تعداد دانه در طی رشد زایشی معین میگردند (7). همچنین بر اساس نتایج بدست آمده احتمالاً فسفر باعث افزایش پنجه های بارور و افزایش تعداد سنبله شد و در نتیجه مخازن قوی تری را برای دریافت مواد پرورده فتوسنتز جاری ایجاد کرد (1). با مصرف 150 کیلوگرم سولفات کلسیم بیشترین تعداد سنبله (41/263 بوته در مترمربع) بدست آمد که تفاوت معنیداری با سطوح 50 و100 کیلوگرم در هکتار سولفات کلسیم نداشت (جدول 2). ساندر و اقبال (27) مشاهده کردند که با افزایش مقدار فسفر، تعداد سنبله در متر مربع و جذب فسفر در گندم پاییزه افزایش مییابد، که این نتایج با یافته‌های این پژوهش همخوانی دارد. لاس و سدیکو (19) گزارش نمودند مصرف سولفات کلسیم موجب تحریک پنجهزنی و تعداد سنبله در مترمربع گیاه جو شد که با آزمایش حاضر همخوانی دارد.
تعداد دانه در سنبله تعداد دانه در سنبله یکی از اجزای مهم عملکرد اقتصادی میباشد که تعداد آن پس از انتقال از مرحله رویشی به زایشی مشخص میگردد. در این آزمایش اثر مصرف سوپرفسفات تریپل و سولفات کلسیم بر تعداد دانه در سنبله در سطح یک درصد معنی‌دار گردید (جدول 1). با مصرف سوپرفسفات تریپل بیشترین تعداد دانه در سنبله با میانگین 31/38 عدد، از مصرف 60 کیلوگرم کود سوپرفسفات تریپل حاصل گردید (جدول 2). فسفر به دلیل نقش مهمی که در فرآیندهای تقسیم میتوز و فرآیندهای فتوسنتزی دارد و باعث افزایش توان تولیدی گیاه شده و در نتیجه تعداد دانه در سنبله افزایش یافت (8). کمترین تعداد دانه در سنبله نیز با عدم مصرف کود فسفر با تولید 87/23 دانه در سنبله به دست آمد. سطوح50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار سولفات کلسیم تأثیر معنیداری در مقایسه با یکدیگر بر تعداد دانه در سنبله جو نداشت و عدم مصرف کود سولفات کلسیم نیز منجر به تولید کمترین تعداد دانه در سنبله (18/30 عدد) گردید (جدول 2). با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می‌رسد که با افزایش مصرف کود سوپرفسفات تریپل، همچنین سولفات کلسیم به عنوان یک کود اصلاح کننده تعداد دانه در سنبله نیز افزایش یافته و این عامل منجر به افزایش تعداد دانه در سنبله میگردد. افزایش کود سولفات کلسیم در خاک نه تنها به عنوان یک اصلاح گر شرایط را برای جذب بیشتر فسفر آماده میسازد بلکه باعث افزایش جذب فسفر محلول در خاک شده و تعداد دانه در سنبله گندم را افزایش می‌دهد (3).
وزن هزار دانه نتایج تجزیه واریانس نشان داد که وزن هزار دانه تحت تأثیر کود سوپر فسفات تریپل و سولفات کلسیم در سطح احتمال یک درصد آماری معنی‌دار گردید (جدول 1). بالاترین وزن هزار دانه از مصرف 30 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل به میزان 7/38 گرم و کمترین وزن هزار دانه با میانگین 7/24 گرم زمانی حاصل شد که کود سوپرفسفات تریپل مصرف نشد (جدول 2). علت این امر را میتوان چنین بیان کرد که با کاربرد بیشتر کود فسفر مقدار تولیدات فتوسنتزی و انتقال آنها از قسمتهای رویشی به دانه افزایش پیدا کرده و موجب افزایش سرعت پر شدن دانه و وزن دانه میشود (8). وزن هزار دانه یکی از مؤلفه‌های مهم عملکرد جو به شمار میآید، وزن دانه از یکسو به میزان مواد فتوسنتزی، به ویژه در مراحل اولیه رشد دانه، و از سوی دیگر به ظرفیت و توانایی دانه در حال رشد (مخزن) برای استفاده از مواد پرورده موجود بستگی دارد. همچنین با توجه به اینکه عرضه مواد پرورده از فتوسنتز جاری یا از مواد ذخیرهای در طول دوره پرشدن دانه پس از گلدهی تا رسیدن تعیین کننده وزن دانه در هنگام برداشت است و از طرفی چون کود فسفر موجب افزایش تولید ماده خشک و دوام سطح برگ میشود انتظار میرود که دانه با افزایش مصرف فسفر سنگین تر شود (8، 25). لرزاده (5)، در آزمایشی گزارش داد که با افزایش میزان مصرف کود فسفر در گیاه آفتابگردان وزن هزار دانه افزایش مییابد که این گزارش با نتایج این تحقیق همخوانی دارد زیرا در این پژوهش با افزایش میزان فسفر وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله افزایش یافت، که این عامل یکی از عوامل مؤثر بر افزایش عملکرد دانه جو نیز بود. مهرورز و همکاران (21) گزارش کردند که با افزایش مصرف فسفر وزن هزار دانه در گیاه جو افزایش مییابد. افزایش وزن هزار دانه در گیاه را میتوان به واسطه نقش مثبت فسفر در رشد دانه دانست. هر چند مصرف سولفات کلسیم سبب افزایش وزن هزار دانه جو شد اما تفاوت معنیداری میان سطوح 50، 100 و 150 کیلوگرم این کود دیده نشد و کمترین وزن هزار دانه با میانگین 72/31 گرم با عدم کاربرد سولفات کلسیم بدست آمد (جدول 2). مصرف سطوح کم سولفات کلسیم سبب افزایش وزن دانه هزار دانه جو شد اما افزایش سطح این کود تأثیر معنیداری بر وزن هزار دانه جو نداشت (19).
نتیجه گیری نتایج آزمایش حاضر نشان داد که افزایش سطح مصرف کود سوپرفسفات تریپل به 60 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش عملکرد دانه و شاخص برداشت جو شد اما تفاوت معنیداری میان سطوح مختلف مصرف سولفات کلسیم بر عملکرد دانه جو مشاهده نگردید هر چند که در مقایسه با عدم مصرف سولفات کلسیم، عملکرد دانه جو افزایش یافت. از آنجا که بر همکنش مصرف این دو کود با یکدیگر بر عملکرد دانه جو معنی‌دار نبود و از سوی دیگر مصرف 150 کیلوگرم در هکتار کود سولفات کلسیم عملکرد دانه جو را در مقایسه با عدم مصرف کود سولفات کلسیم افزایش داد، تیمار کودی 60 کیلوگرم در هکتار کود سوپر فسفات تریپل و 150 کیلوگرم در هکتار سولفات کلسیم پیشنهاد میگردد. لازم است جهت توصیه دقیقتر این آزمایش به مدت دو الی سه سال در منطقه با سطوح مصرف بیشتری از کود سوپر فسفات تریپل انجام شود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
32. Zwer, P.K. and Klepper, B. 2012. Markers activity due to sulphate and P in crops. Crop Science, 210:1905–1911
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,321 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 414 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||