تبیین تأثیر فضای حیاتی بر امنیت منطقه‌ای (مطالعه موردی کشور عراق)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 14، دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 36، آذر 1396، صفحه 237-254   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

محمود نادریان¹؛ ابراهیم رومینا^{* 2}؛ زهرا پیشگاهی فرد³

¹دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

چکیده
    فضایحیاتیبهبخشیازمحیطجغرافیاییگفتهمی­شودکهبقا،حیاتوتوسعهکشورهاتابعآناست.چنانچهفضایحیاتیکشورهابامخاطرهمواجهگرددکارکردهاوعملکردهایآنباچالشمواجهشدهوتدامآنشکل­گیریبحرانرادرپیدارد.فضایحیاتیشاملفضاهاییاستکهبرایبقاکشورازاهمیتبرخورداراست.اینفضاممکناستاقتصادی،ارتباطی،انسانی،فرهنگیویاسایرمواردباشد.درارتباطبافضایحیاتیارتباطیودسترسی،کشورهاییدرجهانوجوددارندکهفضایحیاتیآنهامحدودبودهواینفضایحیاتیازحساسیتبرایآنهابرخورداراست.یکیازکشورهایمزبور،عراقاستکهبرایدسترسیبهمناطقوسایرسیستم­هایجهانیازخلیجفارس،فضایحیاتیمحدودیرادرجنوبشرقخوددارد.اینفضابرایکشورعراقازحساسیتبرخورداربودهوسرنوشتوآیندهآنتابعدسترسیوحفظآندراینبخشاست.منازعاتاینکشورباایرانوکویتکهباعثشکل­گیریدوجنگمنطقه­ایوورودکشورهایمداخله­گرخارجیبهمنازعاتمربوطهبودهناشیازرهاییازاینفشارصورتگرفتهاست.لذاامنیتمنطقه­ایدرجنوبغربآسیاتابعفضایحیاتیعراقدرجنوبشرقآناست.

 اینپژوهشبامدنظرقراردادنتأثیرفضایحیاتیعراقبرامنیتمنطقه­ایبهبررسیمنازعاتشکل­گرفتهمتأثرازآنپرداختهاست.روشگردآوریداده­هاواطلاعاتمربوطه،کتابخانه­ایواسنادیومراجعهبهمراکزونهادهایمربوطهاست.شیوهتجزیهوتحلیلداده­هاتوصیفی-تحلیلیاست. نتیجهپژوهشنشانمی‌دهدکهدسترسیمحدودعراقبهفضایحیاتیباعثافزایشتنشومنازعاتمنطقه­ایشدهوامنیتمنطقهرابامخاطرهمواجهساختهاست.چنانچهدسترسیعراقبهفضایحیاتیموجودپایدارباشدوراهکارهایمناسبیدراینزمینهبوسیلهایرانوکویتبرنامهریزیگرددامنیتمنطقه­ایناشیازاینپدیدهپایدارخواهدبود.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: فضای حیاتی؛ امنیت منطقه‌ای؛ عراق؛ ایران؛ کویت

مراجع

Refrence

1. http://www.projectvisa.com/images/maps/middle_east.gif
2. http://www.cdc.gov/immigrantrefugeehealth/profiles/iraqi/images/image001.jpg
3. http://www.globalsecurity.org/military/world/iraq/images/iraq-ethnic-map.gif
4. http://www.persiangulfstudies.com/userfiles/images/Arvand%20Rood.jpg
5. http://www.eia.gov/cfapps/ipdbproject/IEDIndex3.cfm?tid=5&pid=53&aid=1
6. http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspxhttp://www.daneshnamah.com/sections/gen-knowledge/eco-org/315-opec
7. http://www.eia.go
8. http://lahzehnama.i
9. http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx
10. GuyMercier.(1995).GeographyofFriedrichRatzelandPaulVidaldelaBlache:AComparativeAnalysis.Annalesdegéographie,583,211-235.
11. Dikshit,R.D.(1995).PoliticalGeography,theDisciplineandItsDimension.NewDelhi.McGrawHill

12-Ashori.dariush(2008).politicalencyclopedia.Morvaridpublication.16^thprinting.

13-pishgahifard.Zahra.(2007).theCultureofPoliticalGeography.Tehran.Entekhabpublications.

14-Ezati.Ezatolah.(2003).Geopoliticin21thCentury.Tehran.1thprinting.Samtpublications.

15-Shkoei.Hossein.(2005).EnvironmentalphilosophyandGeographyschool.Gitashenasipublications.VolumeII.

16-Alam.Abdolrahman.(2004).TheimpactofvitalspaceonthesecurityofCountries.GeopoliticQuarterly.12^th.No2.Summer.

17-OrganizationofArmedForces.IranboundariesAtlas.VolumeI.Tehran.

18-Khajavi.Ali(2014).TheuptrendofproductionandExportofOil.Iraq.OilIndustrialAndishkadeheMajazi.Tehran.

19-Mirheydar.Doreh&Others.TheBasicesofPoliticalGeography.Tehran.Samtpublications.

20-Nami.Mohamadhassan.(2002).TheGeographyofIraqwithanemphasisonGeopoliticalIssues.Tehran.GeopoliticalOrganization.

21-GeographyOraganization.(2008)IranboundariesAtlas.V0lumeI.Tehran.

22-Rohani.Foad.(1976)theHistoryofOPEC.translatebyRohaniManuchehr.Tehran.

23-AlberkelyarClod(1992).InternationalOrganizationfrombeginningtoToday.TranslatebyfalsafiHedayat.Tehran.Fakhtehpublication.

24-Apartofhistory,Iran&world2015