ویژگی‌های زبانی و سبکی قصیدۀ لامیۀ ابوالعلاء معری

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 5، دوره 8، شماره 30، اسفند 1396، صفحه 119-144   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مهری قادری بیباک¹؛ سید مهدی مسبوق^{* 2}

¹دانش‌آموختة دانشگاه بوعلی سینای همدان

²دانشیار دانشگاه بوعلی سینای همدان

چکیده

ابوالعلاء معری در میان شاعران دوره‌ها‌ی مختلف ادبیات عربی جایگاه ویژه‌ای دارد. او در دورۀ شکوفایی علمی و ادبی می‌زیست و عصر او شاهد بروز و ظهور بزرگانی هم‎چون متنبی و شریف رضی بود. بی‌شک شاعری که توانسته در میان چنین شاعرانی رخ بنماید در خور این است که شعر او مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا جلوه‌های زیبایی آن بازشناخته شود.پژوهش حاضر کوشیده با استفاده از ابزارهای زبانی و تکیه بر دانش زبان‌شناسی و نیز بهره‌گیری از نظریات سبک‌شناسان معاصر، قصیدة لامیۀ معری در دیوان سقط‎الزند را با روش توصیفی- تحلیلی مورد واکاوی قرار دهد. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که معری توانسته با به‎کارگیری ظرفیت‌های وسیع زبان عربی شعر خود را به لحاظ آوایی از حیث موسیقی خارجی، داخلی، کناری و معنوی غنی سازد. هم‎چنین به لحاظ توجه به لایة نحوی، از ویژگی‌های تعبیریِ جملات ماضی، مضارع، اسمیه و نیز جملات انشایی بهره گرفته و معانی مورد نظر خود را به نظم کشیده که در این میان جملة فعلیه جایگاه خاصی در مدایح وی داشته است. از نظر ادبی نیز معری توانسته با بهره‎گیری از تشبیه و استعاره تصویرهای زیبایی ترسیم نماید که در این میان تشخیص در مدایح او از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

ابوالعلاء معری؛ سبک‎شناسی؛ بلاغت؛ سقط‎الزند

مراجع