واحد واژگون‌مرتبه در ساختار گروه اسمی جمله در کلام حافظ

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 7، دوره 8، شماره 30، اسفند 1396، صفحه 169-193   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

اعظم سادات موسوی¹؛ محمدعلی گذشتی^{* 2}

¹دانش‌آموختة زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

گروه اسمی یکی از واحدهای ساختاری زبان فارسی است که در مرتبه‌ای بالاتر از کلمه و پایین‌تر از بند قرار دارد. این واحد ساختاری دارای سه عنصر: وابستة پیش‌رو (پیشین)، هسته و وابستة پی‌رو (پسین) است با 4 جایگاه برای وابسته‌های پیش‌رو و 5 جایگاه برای وابسته‌های پی‌رو که از مجموع وابسته‌های پی‌رو واحد واژگون‌مرتبه وابستة پی‌رو شماره 5 می‌باشد. بر این اساس بخشی از پیچیدگی ساختار جمله، نتیجه پیچیدگی ساختار گروه اسمی مرتبط با واحدهای واژگون‌مرتبه آن است. این بررسی بر آن است که به تبیین وابسته‌ای که در گروه اسمی کارکرد توضیحی دارد و در نظریة ساختارگرایی مقوله و میزان واحد واژگون‌مرتبه نامیده می‌شود، بپردازد و این مقوله را در کلام حافظ بررسی نماید؛ چرا که حافظ شاعر برجسته‌ای است که از ظرفیت زبان، بالاترین بهره را برده و یکی از راه‌های بخشیدن ظرفیت معنایی متناسب کاربرد واحدهای واژگون‌مرتبه در گروه اسمی است که این ویژگی در کلام وی از بسامد بالایی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

حافظ؛ تحلیل ساختار؛ گروه اسمی؛ واحد واژگون‌مرتبه

مراجع