عکس العمل گشنیز (Coriandrum sativum L.) در تراکم های مختلف بوته به مصرف کود نیتروژن

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 11، دوره 11، 3(43) پاییز، آبان 1396، صفحه 637-652   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

امیر ابراهیمی¹؛ سیدغلامرضا موسوی^{* 2}؛ محمدجواد ثقه الاسلامی¹

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

²عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

چکیده

مصرف مقادیر مناسب کود نیتروژن و تراکم بوته از عوامل مهم مؤثر بر رشد و عملکرد گیاهان دارویی می­باشند. با هدف بررسی اثر نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گشنیز آزمایشی به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند انجام گردید. در این تحقیق مقادیر نیتـروژن در چهار سطح (صفر، 40، 80 و120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به­عنـوان فاکتـور اصلی و تراکم در سه سطح (30، 40 و50 بوته در متر مربع) به­عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تاثیر مقدار نیتروژن بر تعداد چتر در بوته و متر مربع، تعداد میوه در چتر، عملکرد میوه، عملکرد بیولوژیک، وزن میوه تک بوته، بیوماس تک بوته و درصد و عملکرد اسانس معنی­دار بود. همچنین، تغییر در تراکم بوته به جز صفات تعداد میوه در چتر، وزن هزار میوه و درصد اسانس بر سایر صفات مورد مطالعه تاثیر معنی داری داشت. اثر متقابل نیتروژن و تراکم نیز بر همه صفات به جز تعداد چتر در بوته، تعداد میوه در چتر و درصد و عملکرد اسانس معنی­دار بود. با افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 80 کیلوگرم در هکتار تعداد چتر در متر مربع، عملکردهای میـوه، بیـولوژیک و اسـانس به­ترتیب سبب 5/62، 1/74، 3/74 و 8/186 درصد افزایش یافتند. همچنین، افزایش تراکم از 30 به 50 بوته به­ترتیب افزایش 6/25، 4/31، 8/21 و 4/37 درصدی این صفات شد. به­طورکلی، بر اساس نتایج این تحقیق مصرف 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 50 بوته در متر مربع، بیشترین عملکردهای میوه و اسانس گشنیز در منطقه بیرجند را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ تراکم بوته؛ گشنیز؛ گیاهان دارویی؛ نیتروژن

مراجع

· Akbarinia, A., J. Daneshian, and F. Mohammadbeigi. 2006. Effect of N fertilization and plant density on seed yield, essential oil and oil of coriander. Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants. 22: 410-419. (In Persian).

Angeli, K.P., F.T. Delazari, C. Nick, M.G. Ferreria, and D.J.H. Silva. 2016. Yield components and water use efficiency in coriander under irrigation and nitrogen fertilization. Revista Brasileira de Engenharia Agrícola e Ambiental. 20(5): 415-420.

· Boroomand-Rezazadeh, Z., P. Rezvani Moghaddam, and M. Rashed Mohassel. 2005. Study of effect of sowing date and plant density on yield components and morphological traits of Trachyspermum copticum L. Proceedings of National Conference of Medicinal Herbs Sustainable Development. Mashad, Iran. p 215. (In Persian).

• Darzi, M.T., and A. Akhani. 2016. Effects of biofertilizer and plant density on yield and essential oil of Coriandrum sativum L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants. 31(6): 1086-1095.
• · Franz, Ch. 1983. Nutrient and water management for medicinal and aromatic plants. Acta Horticulture. 132: 203-216.
• · Ghobadi, M.E., and M. Ghobadi. 2010. The effects of sowing dates and densities on yield and yield components of coriander (Coriandrum sativum L.). World Academy of Science, Engineering and Technology. 70: 81-84.
• · Gujar, S.M., A.D. Warade, A. Mohariya, and D.H. Paithnkar. 2005. Effect of dates of sowing and nitrogen levels on growth seed yield and quality of coriander. Department of Horticulture, Dr. Panjabroa deshmukh krishi Viyapeeth, Akala-444104, India.

· Khalid, A.K. 2013. Effect of nitrogen fertilization on morphological and biochemical traits of some Apiaceae crops under arid region conditions in Egypt. Bioscience. 5(1): 15-21.
· Moosavi, S.G., M.J. Seghatoleslami, and S.M. Moosavi. 2012. Effect of drought stress and nitrogen rate on yield and water use efficiency of fennel (Foenicolum vulgare Mill.). Environmental Stresses in Crop Sciences. 5(2): 134-145. (In Persian).
· Nakhaei, A., S.G. Moosavi, R. Baradaran, and A. Azari Nasrabad. 2012. Effect of nitrogen and plant density levels on yield and yield components of fennel (Foeniculum vulgare L.). International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 4)12:( 803-810.
· Nakhzarimoghaddam, A.N. 2009. The effect of water stress and plant density on yield and yield components of cumin (Cuminum cyminum). Iranian Journal of Field Crop Science. 40(3): 63-69. (In Persian).

• Pooja, R., P.K. Nagre, and H. Yadav. 2017. Influence of different levels of nitrogen and phosphorus on seed yield and economics of coriander (Coriandrum sativum L.). Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 6(5): 157-160.

· Rassam, G., M. Ghorbannejad, and A. Dadkha. 2006. Effect of planting date and nitrogen on yield and yield components of dill in Shirvan region. Agriculture Sciences and Natural Resources. 13(3): 1-9. (In Persian).
· Rassam, G.A., M. Naddaf, and F. Sefidkan. 2007. Effect of planting date and plant density on yield and seed yield components of anise (Pimpinella anisum L.). Journal of Pajouhesh and Sazandeghi. 75: 127-133. (In Persian).
· Reddy, K., and M.P. Rolston.1999. Coriander (Coriandrum sativum L.) seed production: nitrogen, row spacing, sowing rate and time of sowing. Journal of Applied Seed Production. 17: 49-53.
· Salehi Sormekhi, M.H. 2008. Medicinal plants and herbal therapy. Vol 1. Publications of nutrition world. 403 P.
· Safikhani, S., A. Biabani, A. Faraji, A. Rahemi, and A. Gholizadeh. 2015. Response of some agronomic characteristic of canola (Brassica napus L.) to nitrogen fertilizer and sowing date. Journal of Crop Ecophysiology. 9(3): 429-446. (In Persian).

• · Shekofteh, H., S. Shafie, and Y. Mahmodi. 2013. A survey on the effects of manure and fertilizers and their mixture on ajowan seed yield and its essential oil compositions. International Journal of Agriculture: Research and Review. 3(2): 401-408.
• Zadeh Esfahlan, M.R., A. Ebadi, and N. Farsad Akhtar. 2014. The effect of nitrogen and zinc levels on essential oil yield and some morphological traits of Hypericum perforatums. Journal of Crop Ecophysiology. 2(30): 181-192. (In Persian).
  • · Zareie, M.H., S.G. Moosavi, and M.J. Seghatoleslami. 2012. Effects of sowing date and plant density on yield and yield components of Coriandrum sativum L. International Journal of Agriculture: Research and Review. 2(5): 555-563.