تحلیل تعارضات کاربری زمین با بهره گیری از مدل راهبرد شناسایی تعارضات کاربری ها (LUCIS) در شهرستان تنکابن

آمایش محیط

مقاله 3، دوره 10، شماره 38، آذر 1396، صفحه 47-70   

نوع مقاله: کاربردی

نویسندگان

بنفشه پیراسته^{* 1}؛ مجتبی رفیعیان²؛ رضا احمدیان³

¹کارشناس ارشد/ دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی

²دانشیار دانشکده هنر و معماری/ دانشگاه تربیت مدرس

³استادیار دانشکده هنر و معماری/ دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

در دهه‌های اخیر تغییرات سریع کاربری زمین، به‌ویژه در مناطق ساحلی با پیامدهای مهمی چون تخریب منابع طبیعی، آلودگی‌های زیست‌محیطی و ... همراه بوده است. در شهرستان تنکابن، توسعه و گسترش کالبدی سکونتگاه‌ها در نتیجه رشد شتابان جمعیت، بدون هرگونه برنامه‌ریزی و ملاحظات زیست‌محیطی باعث گسترش شهرها به سمت پهنه‌های آسیب‌پذیر شده، که در صورت عدم کنترل و هدایت صحیح منجر به تخریب بسیاری از اراضی با اولویت کشاورزی و حفاظت خواهد شد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی عوامل و محرک‌های تغییر کاربری های زمین در منطقه تنکابن و به‌کارگیری مدل تحلیلی راهبرد شناسایی تعارضات کاربری زمین (LUCIS)1 در تعیین تعارضات کاربری ها در محدوده موردنظر است.
در این پژوهش از روش تحلیلی (آماری- فضایی) در پردازش داده‌ها استفاده شده و با استفاده از تکنیک های تحلیل فضایی، داده ها تحلیل و تلفیق شده اند. پس از تهیه لایه‌های اطلاعاتی و وزن دهی و ترکیب آن‌ها، نتایج نشان داد که اولویت کشاورزی در پهنه فاقد تعارض بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است، که پراکنش آن در نیمه غربی و نوار شمالی صورت گرفته، از سوی دیگر پهنه کشاورزی- حفاظت بالغ بر 30 درصد از پهنه نیمه متعارض را در برمی‌گیرد و در کل محدوده پراکنده شده است. در نهایت بر مبنای نتایج به دست آمده راهبردهای مداخله در چارچوب رویکرد مدیریت یکپارچه در جهت کنترل و کاهش تعارضات و ایجاد سازگاری و تناسب بین کاربری‌ها با یکدیگر و توان زمین بارگذاری شده ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

کاربری زمین؛ مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM)؛ راهبرد شناسایی کاربری‌های معارض (LUCIS)؛ شهرستان تنکابن

مراجع

 

1. اعتماد، گیتی، (1379)، توسعه شهری و کاربری بهینه زمین، مجموعه مقالات همایش زمین و توسعه شهری، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
2. افشار، نگین، (1389)، تحلیل کاربری هوشمند در نواحی با قابلیت توسعه با بهره‌گیری از مدل راهبرد شناسایی تعارضات کاربری‌ها LUCIS (نمونه موردی: منطقه 22 کلان شهر تهران)، کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
3. بریاسولیس، هلن، (1389)، الگوهای تحلیلی تغییر کاربری زمین: رویکردهای نظری و مدل‌سازی، ترجمه مجتبی رفیعیان و مهران محمودی، چاپ اول، تهران، انتشارات آذرخش.
4. پیراسته، بنفشه، (1394)، تحلیل تغییرات کاربری زمین با تأکید بر مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (نمونه موردی شهرستان تنکابن)، کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 218 صفحه.
5. شکوئی، حسین، (1393)، دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری، جلد اول، چاپ هفدهم، تهران، انتشارات سمت.
6. مهندسان مشاور آریا پادشهر، طرح ناحیه‌ای تنکابن رامسر (نقش محیط)،1385.
7. مهندسین مشاور مـآب، (۱۳۸۸)، گزارش برآیند مطالعات مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور، سازمان بنادر و دریانوردی، تهران.

 

1. 8.   Braimoh, K. L., Onishi, T., (2007). Spatial Determinants of Urban Land Use Change in Lagos, Nigeria. Land Use Policy, 24, 502-515.
2. Brown Greg, Kyttä Marketta, (2014), "Key issues and research priorities for public participation GIS (PPGIS): A synthesis based on empirical research", journal Applied Geography, 46, 122- 136 ,Elsevier Science Publishers Ltd., England.
3. Brown Greg, Raymond Christopher M., (2014), "Methods for identifying land use conflict potential using participatory mapping", journal Landscape and Urban Planning, 122, 196- 208 ,Elsevier Science Publishers Ltd., England.
4. Carr Margaret. H & Zwick Paul. D, (2006), Smart Land– Use Analysis (The LUCIS Model), ESRI Press, Redlands, California.
5. David Faucett., (2013), Southwest Missouri Council of Governments in Cooperation with the Taney County, Missouri Planning and Zoning Department, Taney County Land Use Suitability Conflict Analysis, January.
6. Kivell, Philip, (1993), "Land and the city: Patterns and processes of urban change", Published by Routledge, London, Available on line at: http//:books.google.com
7. Lambin, E. F. and Geist, H. J., Eds. (2006). Land-Use and Land-Cover Change: Local Processes and Global Impacts. IGBP Series. Springer-Verlag, Berlin. In: R. J. Aspinall, M. J. Hill. Land use change: science, policy and management. NewYork: CRC Press, pp. 3-15.
8. Meyer, W.B. and B.L. Turner, II, eds. (1995). Changes in Land Use and Land Cover: A Global Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
9. Moser, S.C. (1996). "A Partial Instructional Module on Global and Regional Land Use/Cover Change: Assessing the Data and Searching for General Relationships." Geojournal39(3): 241-283.
10. Noronha vaz, E. de, Nijkamp, P., Painho, M., Caetano, M. (2012). A Multi Scenario Forecast of Urban Change: A Study of Urban Growth in the Algarve. Landscape and Urban Planning, 104, 201-211.
11. Petrov, L. O. ,Lavalle, C., Kasanko, M. (2009). Urban land use scenarios for a rourist region in Europe. Landscape and Urban Planning, 92, 10-23.
12. Shen, Y., ( 2009), The social and environmental costs associated with water management practices in state environmental protection projects in Xinjiang, China, Environmental Science & Policy, 12, 970-980.
13. Tan, M., Li, X., Xie, H., Lu, C. (2005). Urban land expansion and arable land loss in China-a case study of Beijing-Tianjin-Hebei region. Land Use Policy, 22, 187-196.
14. Turner, B.L. II, D. Skole, S. Sanderson, G. Fischer, L. Fresco, and R. Leemans. (1995). Land-Use and Land-Cover Change; Science/Research Plan. IGBP Report No.35, HDP Report No.7. IGBP and HDP, Stockholm and Geneva.
15. Verburg P. H., Veldkamp A. (2001). The Role of Spatially Explicit Models in Land Use Change Research: a Case Study for Cropping Patterns in China. Agriculture, Ecosystems and Environment, 85, 177-190.
16. von der Dunk Andreas; Grêt-Regamey Adrienne; Dalang Thomas; Hersperger Anna M., (2011), "Defining a typology of peri-urban land-use conflicts – A case study from Switzerland", journal Landscape and Urban Planning, 101, 149- 156 ,Elsevier Science Publishers Ltd., England.
17. White R. and Engelen G., (2000). High-resolution integrated modeling of the spatial dynamics of urban and regional systems. Computers, Environment and Urban Systems, 24, 383–400.
18. Zheng, X. Q., Zhao, L., Xiang, W. W., Li, X., Lv, L., Yong, X. (2012). A Coupled Model for Simulating Spatio-temporal Dynamics of Land Use Change: A Case Study in Changqing China. Landscape and Urban Planning, 106, 51-56.