آزادسازی فسفر قابل استفاده با کاربرد کودهای آلی و شیمیایی و جذب آن توسط گندم در خاک‌های آهکی

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 4، دوره 8، شماره 3.4، اسفند 1392، صفحه 29-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جعفر شهابی فر¹؛ ابراهیم پناه پور^{* 2}؛ فرهاد مشیری³؛ علی غلامی⁴؛ مهرزاد مستشاری⁵

¹گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، اهواز،

²گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز

³استادیار، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

⁴استادیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز

⁵بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی میزان آزادسازی فسفر قابل استفاده با کاربرد کودهای آلی و شیمیایی در سه خاک با مقادیر متفاوت فسفرقابل جذب خیلی کم (S₁)، کم (S₂) و متوسط (S₃) و در هر خاک با کاربرد 50 میلی‌گرم فسفر برکیلوگرم خاک از منابع کودهای گوسفندی، کمپوست زباله­شهری و سوپرفسفات تریپل، در زمان­های 1، 3، 7، 14، 28، 40، 60 و 90 روز میزان فسفر قابل جذب اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که تاثیر کاربرد فسفر از منابع کودی بر تغییرات فسفر قابل استفاده خاک در طول دوره انکوباسیون در خاک های مورد بررسی متفاوت بود، به گونه ای که در خاک1 در طول دوره زمانی انکوباسیون، گرچه قابلیت استفاده فسفر با کاربرد سوپرفسفات تریپل بالاتر از گوسفندی و کمپوست زباله شهری بود، اما با گذشت زمان این اختلاف به میزان قابل توجهی کاهش یافت. تفاوت غلظت فسفر قابل استفاده در خاک 1 با کاربرد سوپرفسفات تریپل و گوسفندی در ابتدای دوره زمانی01/11 و در پایان دوره 5/0 میلی­گرم برکیلوگرم و با کمپوست زباله شهری به­ترتیب 87/15 و 30/1 میلی­گرم برکیلوگرم بود. در خاک 2 کود گوسفندی به کاربرده شده توانست با آزادسازی فسفر در انتهای دوره انکوباسیون جایگزین مناسبی برای کود شیمیایی به­کار برده شده جهت تامین فسفر مورد نیاز در خاک باشد. میزان فسفر آزاد شده توسط کود سوپرفسفات تریپل 88/12 میلی­گرم برکیلوگرم در پایان دوره بود که با کود گوسفندی این رقم به 70/12 میلی­گرم برکیلوگرم رسید. مقادیر فسفر آزاد شده در خاک 3 با کاربرد سوپرفسفات تریپل به میزان 51/25 میلی­گرم برکیلوگرم در ابتدای زمان انکوباسیون و 08/19 میلی­گرم برکیلوگرم در پایان دوره داشت. این مقادیر برای کود گوسفندی به ترتیب 45/17 و 63/11 میلی­گرم برکیلوگرم و کمپوست زباله­شهری 24/8  و 86/8  میلی­گرم برکیلوگرم بود. در بخش گلخانه، خاک 2 با تیمار سوپرفسفات تریپل، غلظت فسفر کل گیاه بیشتری را نسبت به سایر تیمارها نشان داد. به­طوری که این میزان نسبت به تیمار با کود گوسفندی، 7/28 درصد، کود کمپوست زباله شهری، 7/15 درصد و نسبت به شاهد، 2/21 درصد افزایش نشان داد.

کلیدواژه‌ها

: انکوباسیون؛ سوپرفسفات؛ فسفر؛ کمپوست؛ گندم