اثر زمان قلمه‌گیری و تیمار IBA بر ریشه‌زائی و برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی قلمه‌های ساقه‌ی کیوی‌فروت رقم هایوارد(Actinidia deliciosa cv. Hayward)

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 5، دوره 8، شماره 3.4، اسفند 1392، صفحه 41-56   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بیژن میر مسعودی¹؛ بهزاد کاویانی^{* 2}

¹فازغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت

²دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت،

چکیده

ریشه­زایی قلمه­های خشبی، یک عامل محدودکننده­ در ازدیاد گیاهان چوبی به­شمار می­رود. به منظور ارزیابی اثر زمان قلمه­گیری و غلظت­های مختلف ایندول-3-بوتیریک اسید (IBA) بر توان ریشه­زایی قلمه­های کیوی رقم هایوارد (Actinidia deliciosa cv. Hayward) آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه­ی طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل دو زمان قلمه­گیری (اوایل بهمن و نیمه­ی دوم اسفند) و فاکتور فرعی شامل غلظت­های صفر (به­عنوان شاهد)، 2500، 5000 و 7500 میلی­گرم در لیتر IBA بود. قلمه­های گرفته­شده پس از تیمار به­مدت 5 دقیقه با IBA، در محیط کشت پرلیت کاشته شدند. بعد از 3 ماه، برخی صفات مرتبط با ریشه­دهی؛ مانند تعداد و طول ریشه، فیزیولوژیکی مانند وزن تر و خشک ریشه و کالوس و مورفولوژیکی مانند طول ساقه و تعداد برگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که قلمه‌های گرفته­شده در نیمه­ی دوم اسفند، دارای بیشترین تعداد ریشه، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه بودند، در حالی که، قلمه­های گرفته­شده در اوایل بهمن دارای بیشترین ماده­ی خشک ریشه، وزن تر و خشک کالوس و همچنین تعداد برگ بودند. تیمار IBA به­طور معنی­داری صفات مرتبط با ریشه­زایی را افزایش داد که در این میان، غلظت 2500 میلی­گرم در لیتر مؤثرترین تیمار بود. تیمار 5000 میلی­گرم در لیتر IBA با القای بیشترین وزن تر و خشک کالوس، ریشه­زایی کمتری را القا کرد. در مجموع، قلمه­گیری در نیمه­ی دوم اسفند و تیمار با غلظت 2500 میلی­گرم در لیتر IBA برای ریشه­زایی قلمه­های کیوی رقم هایوارد پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه‌ها

ازدیاد؛ اکسین؛ بستر کشت؛ درختان میوه؛ قلمه‌ی نیمه‌خشبی