تحلیل فضایی و تعیین پهنه‌های مناسب مکان‌گزینی بیمارستان‌های کلانشهر شیراز با استفاده از روش ANP در محیط GIS

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 9، دوره 9، شماره 31، فروردین 1396، صفحه 203-222   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا محمدی¹؛ پروین ده ده زاده سیلابی²؛ ابراهیم زحمتکش^{* 3}

¹استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی

²دانشجو دکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی

³دانشجو دکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه زاهدان

چکیده

دسترسی مکانی مناسب به بیمارستان­‌ها اهمیت زیادی در برنامه­ریزی شهری دارد. عدم دسترسی مناسب به بیمارستان‌ها می‌تواند آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی را به شهروندان تحمیل کند. از این‌رو، توزیع متعادل بیمارستان‌ها در کلان‌شهرها، ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی الگوی توزیع فضایی بیمارستان‌های موجود کلان‌شهر شیراز، تعیین پهنه‌های فاقد بیمارستان و پهنه‌های مناسب برای مکان‌گزینی بیمارستان­های جدید بر اساس ضوابط و استانداردهای شهرسازی است. داده‌های این پژوهش شامل جمعیت، کاربری‌ زمین و پراکنش بیمارستان‌های موجود بوده است که از گزارش‌های سرشماری عمومی جمعیت سال 1390 و طرح جامع و تفصیلی شهر استخراج شده‌اند. از مدل ANP برای تعیین پهنه‌ها، از روش تحلیل شبکه برای تعیین فاصله زمانی و مکانی دسترسی به بیمارستان‌ها، و از نرم افزارهای ARCGIS و SuperDecisionsبرای تجزیه و تحلیل داده‌ها و استخراج نتایج استفاده شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که الگوی توزیع فضایی بیش از 50 درصد از بیمارستان‌های موجود کلان‌شهر شیراز نامطلوب، 10 درصد تا حدی مطلوب و فقط 18 درصد، مطلوب است. همچنین پراکنش بیمارستان‌های شهر از الگوی نامتوازن و تصادفی تبعیت می‌کند و سازماندهی فضایی این مراکز در سطح کلان‌شهر ضروری است. نتایج این پژوهش، پهنه‌های مناسب مکان‌گزینی بیمارستان‌های جدید در کلان‌شهر شیراز را معرفی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

مکانیابی؛ بیمارستان؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ تحلیل شبکه‌؛ کلانشهر شیراز