شاخص ها و عوامل مکانی و جغرافیایی در عملکرد پارک های علم و فناوری ایران

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 12، دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 31، شهریور 1395، صفحه 185-201   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

علی حاجی شمسایی¹؛ فاطمه نوشین فرد^{* 2}؛ فهیمه باب الحوائجی³

¹دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

²استادیار علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

³دانشیار علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

چکیده
تحقیق حاضر برگرفته از بخشی از پایان نامه دکتری بوده که به شاخص ها و عوامل مکانی و جغرافیایی در توسعه پارک‌های علم و فناوری ایران پرداخته است. در این تحقیق با استفاده از روش پژوهش پیمایشی توصیفی و همچنین بررسی اکتشافی، ابتدا وضعیت مکانی و جغرافیایی موجود پارک های علم و فناوری مورد مطالعه قرار گرفته و سپس با توجه به وضعیت موجود، میزان رضایت شرکت های دانش بنیان از محل استقرار فعلی پارک های علم و فناوری مورد سنجش قرار گرفته است. علاوه بر آن در بررسی اکتشافی سعی شده است تا مهمترین عوامل و شاخص های مکانی و جغرافیایی در عملکرد پارک های علم و فناوری ایران از دیدگاه صاحبان شرکت های فناور تعیین و معرفی شوند. نتایج تحقیق در بخش توصیفی نشان داد که : محل استقرار بیش از نیمی از پارک های علم و فناوری در خارج از دانشگاه ها و همچنین خارج از شهر مستقر بوده اند علاوه برآن فاصله زیادی با مراکز صنعتی نیز داشته اند که با توجه به این،  شرکت های دانش بنیان میزان رضایت خود از محل استقرار پارک های علم و فناوری در رابطه با نزدیکی و دوری از مراکز دانشگاهی و علمی و همچنین مراکز صنعتی، 50 نفر با 6/15 درصد گزینه نظری ندارم، 61 نفر با 1/19 درصد گزینه بسیار کم، 48 نفر با 15 درصد گزینه کم، 54 نفر با 9/16 درصد گزینه متوسط، 63 نفر با 7/19 نفر گزینه زیاد و 44 نفر با 8/13 درصد گزینه بسیار زیاد را انتخاب کرده اند.  علاوه بر آن، نتایج تحقیق در بخش بررسی اکتشافی نشان داد که: مهمترین عوامل و شاخص های جغرافیایی در توسعه و موفقیت پارک های علم و فناوری از دیدگاه شرکت های دانش بنیان 1- همجواری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در منطقه و ارتباط با پارک (مهمترین عامل)؛ 2- وجود فعالیت‌های R&D و high-tech مرتبط با پارک در منطقه (عامل مهم دوم)؛ 3- حضور شرکت‌های قوی در پارک (عامل مهم سوم)؛ 4- نزدیکی و دسترسی به امکانات حمل و نقل مناسب؛ 5- وجود نیروی کار در منطقه؛ 6- نزدیکی به بازار مصرف داخلی؛ 7- دسترسی به مراکز و تاسیسات شهری؛ 8- همجواری مراکز صنعتی و ارتباط با آنها؛ بوده است. همچنین نتایج نشان داد در مورد فرضیه های پژوهش نشان داد که : 1- بین مکان جغرافیایی استقرار پارک های علم و فناوری و میزان تولیدات علمی 2- بین توسعه پارک های علم و فناوری و رشد دانش بومی و منطقه ای رابطه معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه ها: پارک علم و فناوری؛ عوامل جغرافیایی؛ شاخص های مکانی؛ ایران

مراجع

منابع

Appold, S.J. 2004. Research Parks and the Location of Industrial Research Laboratories: An Analysis of the Effectiveness of a Policy Intervention. Research Policy. 33: pp.225-243.

Chen, J. 2006. Development of Chinese Small and Medium-Sized Enterprises. Journal of Small Business and Enterprise Development. 13(2): pp.140-147.

Cox, R.N. 1985. lessons from 30 years of science parks in the USA. Elsevier science publication.

Felsenstein D. 1994. University-Related Science Parks: ―Seedbeds or ―Enclaves of Innovation? Technovation. 14: pp.93-110.

Ferguson, R. and C. Olofsson. 2004. Science Parks and the Development of NTBFs-Location, Survival and Growth. Journal of Technology Transfer. 29: pp.5-17.

OECD (2003). OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2003, OECD Publishing. doi: 10.1787/sti_scoreboard 2003

Pouribrahi, A., Mirzendedel, Marjan & Toloei Ashalghi, A. 2012. Knowledge management in Science and Technology park. Web. Vol. 13. No 144

Ratinho, T. and E. Henriques 2010. The Role of Science Parks and Business Incubators in Converging Countries: Evidence from Portugal. Technovation. 30(4): pp.278-290.

Safariniya, A. 2012. Commercialization of science in Heart of Technology Parks. Jam-e Jam Newspaper (Monday 3 September 2012).

Salami, R., Beh Gozin, A., Shafiei, M. (2011). Identify and evaluate critical success factors of Iran`s science & technology parks from perspective of experts. Journal of Parks & Incubators. Vol. 8, No. 29.