تحلیلی بر شبکه شهری استان خراسان رضوی طی سال های 1365 تا 1390

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 3، دوره 9، شماره 33، آذر 1396، صفحه 45-67   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد سلیمانی مقدم^{* 1}؛ طیبه بنی اسد²

¹استادیار گروه جغرافیا، عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار

²دانشجوی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، کارشناسی ارشد، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار

چکیده

توزیع فضایی جمعیت، در کشورهای جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه، عدم تعادل در شبکه استقرار جمعیت و بهره برداری از منابع سرزمینی را نشان می دهد.  در ایران نظیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شبکه شهری آن در دهه های اخیر به دنبال دگرگونی شرایط اقتصادی-اجتماعی، با آهنگ و شتابی کم و بیش متغیر دچار دگرگونی شده و اشکال مختلفی را عرضه داشته است. تحقیق حاضر، در زمینه شناسایی نظام شهری استان خراسان رضوی و هدف پژوهش، بررسی و تحلیل شبکه سکونت گاه های شهری این استان است. روش انجام شده در این تحقیق روش کمی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و آمارنامه های استانی و کتابخانه ای استخراج گردیده است. در این پژوهش جهت شناسایی شبکه شهری استان خراسان رضوی، به عنوان نمونه موردی، از سه مدل نخست شهری، رتبه-اندازه و آنتروپی برای سال های 1365 ، 1375، 1385 و 1390 استفاده شده است. در واقع هر سه مدل نشان می دهد که استانخراسان رضوی دارای تسلط الگوی نخست شهری و عدم تعادل در نظام شهری می باشد. همچنین این استان قبل و بعد از تقسیم سال 1383 متعادل و متوازن نبوده که این امر تنها در ارتباط با تقسیمات اداری-سیاسی نمی باشد و باید شهرهای کوچک و میانی نیز تقویت شوند.

کلیدواژه‌ها

شبکه شهری؛ نخست شهری؛ مرتبه-اندازه؛ ضریب آنتروپی