مقایسة معنویت در زنان مبتلا به افسردگی، اضطراب و افراد بهنجار

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 1، دوره 18، شماره 3 - شماره پیاپی 69، آذر 1396، صفحه 1-11   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرشته حاج محمدی¹؛ حمیدطاهر نشاط دوست^{* 2}

¹کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات اصفهان(تهران)، ایران

²دکتری روان‌شناسی، عضو هیئت‌علمی گروه روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

پژوهش به مقایسه معنویت سه گروه از زنان با افسردگی، اضطراب و بهنجار پرداخته است. طرح پژوهش توصیفی از نوع علّی-مقایسه‌ای بود. جامعة آماری شامل زنان مبتلا به افسردگی، اضطراب و بهنجار بود. بدین‌منظور با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس 30 زن افسرده و 30 زن مضطرب که در سال 1392 به مراکز مشاوره روان‌شناختی شهر اصفهان مراجعه کرده و به پژوهشگر ارجاع داده شدند؛ همچنین 30 زن سالم که سابقة هیچ‌گونه اختلال روان‌پزشکی نداشتند، انتخاب شدند. پرسشنامه‌های افسردگی (بک،1996)، اضطراب (بک، 1988) و گرایش معنوی (شریفی و همکاران، 1387) بر روی نمونه اجرا گردید. نتایج تحلیل واریانس یک متغیری نشان داد تفاوت بین سه گروه افسرده، مضطرب و بهنجار در میزان معنویت از نظر آماری معنادار است (01/0p<). همچنین میزان معنویت زنان دارای افسردگی و زنان دارای اضطراب به‌طور معناداری پایین‌تر از زنان بدون سابقه اختلالات روان‌پزشکی بود (04/0P<)؛ اما بین دو گروه افسرده و مضطرب تفاوت معناداری مشاهده نشد (01/0>p).

کلیدواژه‌ها

معنویت؛ افسردگی؛ اضطراب؛ زنان

مراجع

الهی قمشه‌ای، م. قرآن کریم. تهران: انتشارات صالحی.

اعتمادی، ع.(1384). ایمان و معنویت در مشاوره و روان‌درمانی. فصلنامه تازه‌های روان‌درمانی، سال 10، شماره 36 و 35: 146-131.

بخشی پور، ع.(1382). بررسی روابط ساختاری میان ابعاد اختلال‌های اضطرابی و افسردگی DSM-IV و ابعاد مدل سه بخشی بسط یافته. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی، شماره 33.

براندن، ن.رمز خویشتن یابی. ترجمه جمال هاشمی. (1379). شرکت سهامی انتشار.

بوالهری، ج. (1389). نهادینه‌سازی معنویت در مفهوم سلامت معنوی. فصلنامه اخلاق پزشکی، سال 4 (شماره 14): 112-105.

بهرامی دشتکی، ه.(1389). معنا و معنویت از دیدگاه روان‌شناسان. فصلنامه راه تربیت، سال 5(10): 160- 144.

بهرامی دشتکی، ه.، علی زاده، ح.، غباری بناب، ب.، کرمی، آ.(1385). اثربخشی آموزش معنویت به شیوة گروهی بر کاهش افسردگی دانشجویان. فصلنامه تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، سال 3(9): 72-49.

پیراسته مطلق، ع. آ.، نیک منش، ز.(1391). نقش معنویت در کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ایدز. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، دوره 20، شماره 5: 581-571.

تبرائی، ر. (1389). بررسی جایگاه معنویت در الگوهای عمدة سلامت روان. روانشناسی و دین، سال سوم (1): 29-5.

حسینیان، س.، منوچهری، ک.، علوی، ز. (1383). بررسی و مقایسه رابطه سلامت روان و احساس معناجویی در دانشجویان دختر خوابگاهی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا. مقاله ارائه شده در دومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، تهران، دانشگاه تربیت مدرس ایران.

خوشبختلو، ل.(1388). ضعف معنویت عامل خزان تلخ جوانی. ماهنامه روان‌شناسی شادکامی و موفقیت، سال 6 (63): 42.

زمانی، ش.(1381). ماجرای معنویت در دوران جدید از گالیله تا فروید. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

شجاعی، م. (1386). نظریه نیازهای معنوی از دیدگاه اسلام و تناظر آن با سلسله مراتب نیازهای مازلو. فصلنامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، سال 1(1): 116-87.

شریفی، آ.، مهرابی، ح.، کلانتری، م.، مفتاق، د.(1387). ساخت و بررسی ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه گرایش‌های معنوی در دانشجویان دانشگاه اصفهان. فصلنامه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، سال 1(2): 78-59.

عظیمی، ح.، ضرغامی، م.(1380). بررسی مقابله مذهبی و میزان اضطراب دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران سال تحصیلی 80-79 ساری. مقاله ارائه شده در دومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، تهران، دانشگاه تربیت مدرس ایران.

غباری بناب، ب.، متولی پور، ع.، حکیمی راد، آ.، حبیبی عسگرآباد، م.(1388). رابطه اضطراب و افسردگی با میزان معنویت در دانشجویان دانشگاه تهران. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، سال 3(1): 123-110.

غرایی، ب.(1382). تعیین وضعیت‌های هویت و ارتباط آن با سبک‌های هویتی و افسردگی در نوجوانان. پایان‌نامه دکتری روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، انستیتو روان‌پزشکی.

فتحی آشتیانی، ع.، داستانی، م. (1388). آزمون‌های روان‌شناختی، انتشارات بعثت.

فلاح، ر.، گلزاری، م.، داستانی، م.، ظهیرالدین، ع.، موسوی، م.، اکبری، م. آ. (1390). اثربخشی مداخله معنوی به شیوة گروهی بر ارتقای امید و سلامت روان در زنان مبتلا به سرطان پستان. فصلنامه اندیشه و رفتار، 5(19): 73-65.

کامتورتامسون و. س.(1388). بهزیستی از دیدگاه دین و روانشناسی. ترجمه مبین صالحی. روان‌شناسی و دین، سال 2(2): 246-189.

کاویانی، ح.، موسوی، آ. آ.(1378). ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه اضطراب بک در طبقات سنی و جنسی جمعیت ایرانی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 66(2):136-14.

گال، م.، بورگ و.، گال، ج. (1390). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در روا‌ن‌شناسی و علوم تربیتی. ترجمه احمدرضا نصر و همکاران. تهران: انتشارات سمت و دانشگاه شهید بهشتی.

مروی، ع.(1390). تأثیر دین و معنویت بر سلامت جسم. مجله دانش یوگا، سال 9(49): 9-8.

مسجد جامعی، ع. (1384). ایمان و معرفت «فطریات، انسانیت». تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

مطهری، م. (1358). بیست گفتار. قم: انتشارات صدرا.

موسی رضایی، آ.، ناجی اصفهانی، ه.، مؤمنی قلعه قاسمی، ط.، کریمیان، ج.، ابراهیمی، آ. آ.(1391). ارتباط سلامت معنوی و ابعاد آن با استرس، اضطراب و افسردگی در مبتلایان به سرطان سینه. مجله دانشکده پزشکی اصفهان، سال 30(195): 10-1.

میرزا محمدی، م. ح.، فرمهینی فراهانی، م.، اسفندیاری، س. (1390). بررسی نقش آموزش‌های دینی در سلامت فردی و اجتماعی. مجله فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال 15(2):40-20.

وست و. (1383). روان‌درمانی و معنویت. ترجمه شهریار شهیدی و سلطانعلی شیرافکن. تهران: انتشارات رشد.

Beck, A. T., Clark. D. A. (1988). Anxiety and depression, An information processing perspective. Anxiety Research: 3, 13-36.

Beck, A. T., Steer, R. A., & Brown, G. K. (1996). Maual of BDI-II. San Anonio, TX: The Psychological Corporation.

Beck, A. T., Steer, R. A., & Brown, G. K. (2000). Manual for the Beck Depression Inventory-II.san Antonio, TX: The Psychological Corporation.

Chuengsatiansup, K. (2003). Spirituality and health: An initial proposal to in corporate spiritual health in health impact assessment. Environmental Impact Assessment Review: 23, 134-140.

Desrosiers, A., & Miller, I. (2007). Relational spirituality and depression in adolescent girls. Journal of Clinical Psychology: 63(10), 1021-1037.

Echstein, D.,& Kern, R. (2002). Life style assessments and interventions, life style skills. Jowa: kendll/Hunt.

Ellison, C. G., Burdette, A. M., Hill, TD. (2009). Blessed assurance: religion, anxiety, and tranquility among us adults. Socsci Res: 38(3), 656-667.

Fehring, R. J., Miller, J. F., & Shaw, C. (1997). Spiritual wellbeing, religiosity, hope depression and other mood states in elderly people coping with cancer. Oncology Nursing Forum: 24(4), 663-671.

Ferankle, V. (2010). The unconscions god. Translated by: Yazdi E. 2^nd ed. Tehran: Rasa Cultural Institution.

HayleyHarriet, R. (2008). Hope and ways of coping after breastcancer. Ph.D. Dissertation of Arts In Clinical Psychology in Johannesburg University. http://ujdigispace.uj. ac. za: 8080.

Hill, P. C., & Hood, R. (1999). Measures religiosity. Birmangam, Ala; Religious education press.

Kessler, R. C., Berglund, P., Demler, O. J. R., & Walters, E. E. (2005). Lifetime pvevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the national comorbidity survey replication. Archives of General Psychiatry: 62, 593-602.

Koenig, H. G., MCCullough, M. E., & Larson, D. B. (2001). Handbook of religion and health. Oxford NY: Oxford University Press.

Mattis, J. (2002). Religion and spirituality in the meaning making and coping experience. Psychology of Women.

McCoubrie, R. C., Davies, A. N. (2006). Is there a correlation between spirituality and anxiety and depression in patients with advanced cancer? Support Care Cancer: 14(4), 379-385.

Meraviglia, M. (2006). Effects of spirituality in breast cancer survivors. Journal of Oncology Nursing Forum: 33(1), 89-94.

Najafi, B. (2001). Is religion beneficial for your health? the effects of religion on the physical and mental health. Theran: Humanities and Cultural Studies Publication.

Peterson,C., Seligman, M. (2004). Character Strengths and Virtues Oxford University Press.

Salsman, J. M., Tramara, L., Brechting, E. H., & Carlson, C. R. (2005). The link between religion and spirituality and psychological adiustment: The mediating role of optimism and social support. Journal of Society for Personality and Social Psychology: 31(4), 522-535.

Seyyednavazy, M. (2006). Book a Comprehensive public health. Second Printing.Tehran: Publishing Smat.

Shahidi, S. h., Hamdie, M. (2002). Priciples and basis of mental health. Theran: SAMT.

Simo, J. M., Marton, M. G., &Kerwin, J. (2002). Spirituality and psychology adaption among women with HIV/AIDS: Implications for counseling. Journal of Counseling Psychology: 49(2), 139-147.

Sommer, J. M., Goldner, W., & Hsu, L. (2006). Prevalence and incidence studies of review anxiety clisorder; A systematic literature. Canadean Journal of Psychiatry: 5(2), 100-113.

Tse, S., LioydPetchovsky., &Manaia. (2005). Exaploration of Australian &Newzeland indigenous people’s spirituality and mental health. Australian Occupational Therapy Journal: 52(3), 181-187.

West, W. S. (1999). Counseling as a spiritual space in counseling and space creation. Praceedings of the 6^th annual international counseling conference, School of Education Durham University.

Zinbauer, B., Pargament, K., Cote, B. (1997). Scientific study of religion. Journal for the Scientific Study of Religion:40, 59-68.