پیشگامان شعر معاصر فارسی و عربی؛ نیما و نازک الملائکه

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 7، شماره 22، خرداد 1394، صفحه 53-72   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

زینب خرم آبادی آرانی^{* 1}؛ ابوذر قاسمی آرانی²

¹دانشجو دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاداسلامی، واحد کاشان

²دانشجو دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی

چکیده

میان «نیما یوشیج» (پدر شعر نو فارسی) و «نازک الملائکه» شاعرهجی معاصر عراق و از پیشگامان شعر آزاد عربی، مشابهت‌هایی از لحاظ زمانی و جغرافیایی و ادبی وجود دارد که قابل تأمل و بررسی‌اند. این دو شاعر آغازگر شعور و احساسی نو در میان ملت خود شدند و هر دو، شعر زمانه خویش را بدون کنار گذاشتن سنت‌ها، احیا کردند و به نحوی نمودار روح تجدّد خواهی شدند. آشنایی هر دو شاعر با زبان و شعر اروپایی و شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر جامعه، همچنین تاثیر پذیری هردو شاعراز شاعران سمبولیسم و رمانتیسم غربی و به خصوص مطالعه شعر انگلیسی موفق به انجام چنین کاری گشته اند و باعث شکل‌گیری اشعار و درون مایه‌های مشترکی میان آنها شده است که در صدد بررسی آنها هستیم. در این جستار،‌ نگارندگان پس از بررسی شعر نو در زبان فارسی و عربی و همچنین زندگانی دو شاعر، به نقد و تحلیل نقاط اشتراک و افتراق این دو شاعر با رویکرد ادبیات تطبیقی آمریکایی می‌پردازند.

کلیدواژه‌ها

نیما یوشیج؛ نازک الملائکه؛ شعر نو؛ ادبیات تطبیقی

مراجع

1- اخوان ثالث، مهدی. (1384). بدعت‌ها و بدایع نیما یوشیج، تهران: انتشارات توکا.

2- اخوان ثالث، مهدى. (بی تا). بدعت‌ها و عطا و لقاى نیما یوشیج، تهران: انتشارات بزرگمهر.

3- اسوار، موسی. (1381). ازسرود باران تا مزامیرگل سرخ (پیشگامان شعر امروز)، تهران: انتشارات سخن.

4- ابوسعد، احمد. (1959). الشعر و الشعراء فی العراق، دارالمعارف: بیروت.

5- الکتانى، محمد. (1982). الصراع بین القدیم و الجدید فى الأدب العربى الحدیث، الطبعة‌ الأولی، قاهره:دار الثقافه.

6- آرین‌پور، یحیی. (1387). از صبا تا نیما، تهران: انتشارات زوار.

7- آرین پور، یحیى. (1354). از صبا تا نیما (تاریخ 150 سال ادب فارسى)، تهران: انتشارات زوار.

8- براهنی، صادق. (1371). طلا در مس، تهران: نویسنده.

9- پورنامداریان، تقی. (1377). خانه‌ام ابری است، تهران: انتشارات سروش.

10- ثروت، منصور. (1377). نظریه ادبی نیما، تهران: نشر پایان.

11- حقوقى، محمد(1367)، شعر نو از آغاز تا امروز، تهران: نشر ثالث.

12- حقوقى، محمد. (1380). مرورى بر تاریخ و ادبیات امروز ایران، تهران: انتشارت قطره.

13- خورشا، صادق. (1386). مجانی الشعرالعربی الحدیث و مدارسه، چاپ دوم، تهران: سمت .

14- دستغیب، عبدالعلى. (1345). تحلیلى از شعر نو فارسى، تهران: انتشارات صائب.

15- رجائی، نجمه (1378)، آشنایی با نقد ادبی معاصر عربی، مشهد: دانشگاه فردوسی.

16- سیدی، حسین. (1390). بررسی نظریه ادبی؛ نیما و نازک الملائکه، مشهد: انتشارات ترانه.

17- شفیعى کدکنى، محمد رضا. (1359). ادوار شعر فارسى، از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: نشر توس.

18- شفیعى کدکنى، محمد رضا. (1380). شعر معاصر عرب، چاپ اول، تهران: سخن.

19- شفیعى کدکنى، محمدرضا. (1373). موسیقى شعر، چاپ چهارم، تهران: نشر آگاه.

20- طاهباز، سیروس. (1386). درباره هنر شعر و شاعری نیما یوشیج، تهران: نگاه.

21- طاهباز، سیروس. (1375). مجموعه کامل اشعار نیما یوشیج، چاپ چهارم، تهران: نگاه.

22- فرزاد، عبدالحسین. (1386). «ادبیات جهان»، روزنامه اعتماد ملی، شماره 416.

23- لنگرودى، شمس. (1378). تاریخ تحلیل شعر نو، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.

24- ملائکه، نازک. (1974). قضایا الشعر المعاصر، ط. رابعه، بیروت: دار العلم للملائین.

25- موسى، منیف. (1984). نظریه الشعر عند الشعراء النقاد فى الادب العربى الحدیث من خلیل مطران الى بدرشاکر السیاب، طبعة تاسعه، بیروت: نوفل.

26- میرانصاری، علی. (1375). اسنادی درباره نیما یوشیج، انتشارات سازمان اسنادملی ایران، پژوهشکده اسناد.

27- هشترودی، ضیاء. (1376). نیما؛ زندگانی و آثار او، تهران: انتشارات سخن.