تنوع گونه‌ای زنبورهای گرده‌افشان خانواده Megachilidae (Hymenoptera: Apoidea) در استان یزد

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 5، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 33، خرداد 1396، صفحه 51-76   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

لیدا دهقان دهنوی^{* 1}؛ علی اصغر طالبی²؛ شیلا گلدسته³؛ رضا وفایی شوشتری³

¹باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد

²گروه حشره‌شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران

³گروه حشره‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

چکیده

خانواده Megachilidae با بیش از 4000 گونه توصیف شده در سرتاسر جهان، سومین خانواده بزرگ از زنبورهای  گرده ­افشان است. تعداد گونه­ های سه شهرستان یزد، مهریز و تفت، درصد فراوانی هرگونه نسبت به کل گونه­ های جمع­ آوری شده مشخص گردید. شاخص ­های فراوانی، تنوع، یکنواختی و غنای گونه ­ای و همچنین شاخص شباهت زیستگاه­ ها برای 48 گونه جمع­ آوری شده در این سه شهرستان در طی سال­ های 1391 و 1392 محاسبه شد. در شهرستان یزد در سال 1391 گونه Megachile rubripes با فراوانی نسبی 48%، در سال 1392 گونه  Anthidium florentinumبا فراوانی نسبی5/22%، در شهرستان مهریز در سال 1391 گونه M. pilicrus با فراوانی نسبی 3/26%، در سال 1392 گونه  A. florentinumبا فراوانی 3/19%، در شهرستان تفت در سال 1391 گونهLithurgus chrysurus  با فراوانی نسبی8/23% و در سال 1392 گونهOsmia  caerulescens  با فراوانی نسبی29% دارای بیشترین فراوانی در بین گونه­ ها بودند. بر اساس شاخص ­های تنوع گونه ­ای آلفا، مشخص شد که شهرستان­ های مهریز و تفت در سال 1392 تنوع گونه ­ای بیشتری دارند. بر اساس مقایسه آماری شاخص­ های یکنواختی گونه­‌های به­ دست آمده شهرستان­ های یزد، مهریز و همچنین تفت در دو سال 1391 و 1392 نیز از یکنواختی یکسان برخوردار بودند، اما یکنواختی فراوانی گونه­ ها در شهرستان­ های مهریز و تفت از شهرستان یزد بیشتر بود. یکنواختی گونه ­ها در شهرستان­ های مهریز و تفت در دو سال 1391 و 1392 مشابه بود. روش ریرفکشن نشان داد که شهرستان تفت در سال 1392 از غنای گونه­ ای بیشتری برخوردار بوده است. شاخص تنوع بتا نشان داد که در سال­ های 1391 و 1392 شهرستان­ های مهریز و تفت بیشترین شباهت را به یکدیگر داشته­ اند.

کلیدواژه‌ها

شاخص یکنواختی؛ غنای گونه‌ای؛ شاخص شباهت زیستگاه‌ها

مراجع