بررسی داستان تمثیلی تکدرخت اثر استاد دکتر عبدالحسین زرین کوب

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 4، دوره 9، شماره 34، بهمن 1396، صفحه 65-85   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدرضا شعبانی^{* 1}؛ عبدالحسن فرزاد²

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

²دانشجوی دوره دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

یکی از آثار داستانی زنده یاد زرّین کوب، «تکدرخت» است که برای نخستین بار در سال 1347 در مجله یغما به چاپ رسید. «تکدرخت» داستانی «نمادی- فلسفی» است و جزء ادب غنایی که با نثری زیبا، ساده و شیوا نوشته شده، در این مقاله، ضمن بررسی مواضع مهم داستان، درخواهیم یافت؛ تکدرخت، ماجرای شخصیّت تمثیلی نویسنده داستان و نقد حال استاد زرّین کوب است. «تکدرخت» موجودی تنها است، که تا یادش هست، در برابر باد ایستادگی و مقاومت نشان داده بود، پس از سخنهایی که میان او و پیردرخت و صخره وحشی ردّ و بدل می‌شود در می‌یابد، که راز زندگی و حقیقت هستی در نظرش، ایستادگی، مقاومت و سرانجام «ورود به عرصه بی نیازی» و نزدیک گشتن به قلمرو خدایان است و او این مسائل را با تکامل تدریجی فکری و فلسفی در می‌یابد و فرجام کار تکدرخت رسیدن به چنین عرصه‌ای است.

کلیدواژه‌ها

تکدرخت؛ عبدالحسین زرّین کوب؛ خدا؛ مرگ؛ عشق

مراجع

1. اتحاد، هوشنگ، 1387، پژوهشگران معاصر ایران، ج 12، تهران: فرهنگ معاصر.
2. اسکولز، رابرت، 1387، عناصر داستان، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز. چ سوم.
3. اکوان، محمد، 1385، ویتگنشتاین ایمان گرایی و عقل گریزی، تهران: گام نو.
4. برن، ژان، 1357، فلسفه اپیکور، ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی، تهران: کتاب‌های جیبی.
5. بصیر مژدهی، سامیه، 1385، آفتاب معرفت، تهران: امیر کبیر.
6. بهارلو، محمد، 1372، داستان کوتاه در ایران، تهران: طرح نو.
7. پورنامداریان، تقی، 1367، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی. چ دوم.
8. دهباشی، علی، 1376، یادگارنامه استاد دکتر عبدالحسین زرّین کوب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
9. زرّین کوب، عبدالحسین، 1373، تکدرخت، قم: نشر گواه.
10. ______، 1343، با کاروان حلّه، تهران: آریا.
11. ______، 1379، نقش بر آب، تهران: سخن. چ چهارم.
12. زمردی، حمیرا، 1378، نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی، تهران: زوّار.
13. ساواتر، فرناندو، 1386، معمای زندگی، ترجمه مینا اعظامی، تهران: نقش و نگار. چ سوم.
14. ستاری، جلال، 1376، رمزاندیشی و هنر قدسی، تهران: نشر مرکز.
15. _______، 1372، مدخلی بر رمزشناسی عرفانی، تهران: نشر مرکز.
16. صنعتی، محمد: 1388، در آمدی بر مرگ و اندیشه غرب، مرگ. ارغنون، تهران: سازمان چاپ و انتشارات، صص 1 تا 64.
17. کاوندیش، ای. پی، 1377، نخستین فیلسوفان یونان، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: کوچک.
18. مولانا، جلال الدین محمد، 1379، مثنوی، ج سوم، تصحیح محمد استعلامی، تهران: سخن. چ ششم.
19. _____، 1366، کلیات شمس یا دیوان کبیر، جزو سوم، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
20. میرصادقی، جمال، 1390، عناصر داستان، تهران: سخن. چ هفتم.
21. هالینگ دیل، ر.ج، 1375، مبانی و تاریخ فلسفه غرب، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران: کیهان. چ سوم.
22. راسل، برتراند: 1380، مرگ پایان همه چیز، تهران، مترجم: سید محسن رضازاده، مرگ و جاودانگی، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی، صص 67 تا 74.
23. یاحقی، محمدجعفر، 1391، فرهنگ اساطیر و داستان واره ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ معاصر. چ چهارم.
    1. Ferber, M. 2007, A Dictionary literary symbols, second edition, by printed in the united kingdom at the university press, Cambridge.