نگاهی به مناقب و مراثی معصومین (علیهم السلام) در شعر محمد چهری

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 19، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 18، بهمن 1396، صفحه 23-38   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

مسعود باوان پوری^{* 1}؛ وحید سجادی فر²؛ نرگس لرستانی³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی

³دانشجوی دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، گروه زبان و ادبیات عرب، گرمسار، ایران

چکیده

ادبیات مذهبی، یکی از گونه ­های ادبی است که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که تقریباً در تمامی ادیان و  زبان ­ها رواج داشته است. شاعر در این گونۀ ادبی، ارادت خاص خویش را به محضر بزرگان دین خویش اعلان می ­دارد. کربلایی محمد چهری، شاعر معاصر هرسینی (از توابع کرمانشاه)، در شعر خویش اهتمام ویژه ­ای به امام علی (ع)، حضرت فاطمه (س) و نیز امام حسین (ع) داشته است. شاعر، ارادت خود را به این بزرگواران بیان داشته و اشعاری در مدح یا رثای آنان سروده و آن را با شعر خویش تلفیق کرده است. وی همچنین قصایدی در رثای شهدا، قیام 15 خرداد، شهر خمین و . . . دارد. مقالۀ حاضر می­ کوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با بهره ­گیری از دیوان «دو پی­یک یِه سه­و­ته گُل بویلَه» به بررسی شعر دینی این شاعر بپردازد و ابیاتی را که دربارۀ مدح و رثای بزرگان مذهب شیعه است، تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان­ دهندۀ نگرش ویژۀ شاعر به موضوع قیام عاشورا و حوادث تلخی است که در آن روز بر اهل ­بیت (علیهم ­السلام) گذشته است. شاعر در این اشعار،  بیشتر به رثای این بزرگواران پرداخته است و دلیل این امر را می‌توان در شهادت مظلومانۀ این امام همام (علیه­ السلام) و یاران باوفایشان جست‌وجو کرد. کثرت مراثی شاعر نسبت به مدایح وی نشان‌دهندۀ علاقۀ وی به این بزرگواران و اندوه او در مصایب ایشان است.

کلیدواژه‌ها

منقبت؛ مرثیه؛ معصومین (علیهم السلام)؛ شعر لکی؛ محمد چهری

مراجع

منابع

کتاب‌ها

1-      قرآن کریم.

2-      امیری، جهانگیر، (1387)، تاریخ الأدب العثمانی، تهران: سمت.

3-     امینی، علامه عبدالحسین احمد،(1371)، الغدیر فی الکتاب والسنة، چاپ پنجم، تهران: دارالکتب الاسلامیة.

4-     بوصیری، محمد بن سعید، (2005)، دیوان، تحقیق محمد علی بیضون، بیروت: دارالکتب العلمیة.

5-     چهری، محمد، (1389)، دو پی یک یه سه وَته گُل بویله، کرمانشاه: طاق بستان.

6-     سیاحی، صادق، (1389)، الادب الملتزم، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.

7-     ضیف، شوقی، (1427)، تاریخ الأدب العربی، چاپ دوم، قم: ذوی القربی.

8-     مختاری، قاسم، (1384)، میراث ماندگار ادب شیعی، اراک:  انتشارات دانشگاه اراک.

مقالات

1-    رفیعی، یدالله و رمضان رمضانی، (1392)، «اندیشۀ دینی در اشعار ملک الشعرای بهار و احمد صافی النجفی»، مجلۀ مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، شماره 25، صص 71- 49.

2-    محسنی­ نیا، ناصر و آرزو پوریزدان پناه کرمانی، (1388)، «بررسی تطبیقی مدایح نبوی در شعر جمال­ الدین عبدالرزاق و احمد شوقی»، پژوهش نامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال اول، شماره سوم، صص36-54.