فرایندهای واجی در گویش بادرودی -اریسمانی

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 22، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 18، بهمن 1396، صفحه 81-98   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

علیرضا غلامی بادی^{* 1}؛ محمدرضا معصومی²

¹دکترای زبان و ادبیات فارسی

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

چکیده

گویش بادرودی- اریسمانی یکی از گویش‌های مرکزی ایران است که در گمنامی و غربت به سر برده و به حیات خود ادامه می‌دهد. این گویش آن چنان از نگاه پژوهشگران پنهان مانده، که کمتر کسی آن را شناخته و راجع به آن تحقیقات علمی انجام داده است اما مطالعات میدانی و نگاهی هر چند گذرا حکایت از آن دارد که فرآیند واجی در این گویش از اهمیّت خاصی برخوردار بوده و یکی از شاخصه‌های ممتاز آن به شمار می‌رود. گویشوران این گویش، واژ‌ه‌های دخیل را کمتر به صورت اصلی پذیرفته‌اند بلکه با تغییر برخی از واج‌ها یا حذف و افزایش آن‌ها واژه‌ای بر آن مبنا ساخته و به کار برده‌اند. با توجه به این ‌که با تغییر هر یک از مصوّت‌ها و صامت‌ها، واژه‌ای جدید به موازات زبان فارسی معیار خلق می‌شود که می‌تواند بر غنای زبان و ادب فارسی و شیوۀ واژه‌سازی بیفزاید؛ بررسی فرایندهای واجی گویش بادرودی- اریسمانی نیز زوایای پنهان این گویش را آشکار کرده  و رابطۀ تنگاتنگ آن با زبان فارسی معیار را مشخص خواهد نمود.

کلیدواژه‌ها

ابدال؛ کاهش؛ افزایش؛ ادغام؛ قلب؛ گویش اریسمانی

مراجع

منابع

کتاب‌ها

1- ابراهیمی، قربانعلی و عظیم پور اردستانی، علیرضا،(1390)،  واژه نامۀ گویش اردستان، اصفهان، نشر فردا .

2- باقری، مهری، (1377)،تاریخ زبان فارسی، تهران، نشر قطره.

3- برومند سعید، جواد،(1363)،  دگرگونی های واژگان در زبان فارسی، تهران، انتشارات توس .

4- حق‌شناس، علی محمد، (1393)، آوا شناسی[فونتیک]، چاپ پانزدهم، تهران، آگاه.

5- رضایی باغ‌بیدی، حسن، (1380)، معرفی زبان‌ها و گویش‌های ایران، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

6- زرگری، رحمت الله،(1388) ، تاریخ ، فرهنگ و هنر جوشقان قالی، آبادان، نشر پرسش، چاپ اول.

7- عمرانی ، غلامرضا و دیگران ،(1382)، زبان فارسی(1)، چاپ دوم، تهران، شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.

8- کلباسی، ایران، (۱۳۷٠)، فارسی اصفهانی، چاپ اول، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

9- مظفری، نسرین،(1390)، واژگان متروک زبان فارسی (تا قرن پنجم هجری به استثنای شاهنامه)، چاپ اول،تهران، انتشارات شلاک.

10- نقدی بادی، حسین،(1385)، یادمان کویر: بادرود، چاپ اول، بی‌جا، انتشارات دانش حامدون.

مقاله‌ها

-غلامی بادی، علیرضا،(1387)، «واژگان گویش بادرودی – اریسمانی»، کیهان فرهنگی، سال 25، شمارۀ 258 ، صص66-69.