نقش باورهای خودکارآمدی و انگیزة پیشرفت در پیش‌بینی اضطراب امتحان دانش‌آموزانِ مقطع ابتدایی مبتلا به ناتوانی یادگیری

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 11، دوره 18، شماره 3 - شماره پیاپی 69، آذر 1396، صفحه 109-117   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رقیه علائی خرایم^{* 1}؛ سارا علائی خرایم²؛ عزت‌اله قدم پور³

¹دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

²دانشجوی دکتری روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

³دانشیار گروه آموزشی روانشناسی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

چکیده

هدف مطالعه، بررسی نقش باورهای خودکارآمدی و انگیزۀ پیشرفت در پیش­بینی اضطراب امتحان دانش­آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری بود. روش این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ دانش­آموزان مقطع ابتدایی دختر و پسر دارای ناتوانی­های یادگیری شهر اردبیل در سال­تحصیلی ۹۴-13۹۳ بوده است. نمونۀ این پژوهش 60 نفر از دانش­آموزان دختر و پسر با ناتوانی­ یادگیری بودند که از میان مراجعه­کنندگان به مرکز مشکلات ویژۀ یادگیری شهرستان اردبیل به­صورت نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای انتخاب شدند. برای جمع­آوری داده‌ها، از مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران و مقیاس انگیزۀ پیشرفتِ هرمنس و مقیاس اضطراب امتحان اهواز استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که خودکارآمدی (01/0>P) و انگیزۀ پیشرفت (05/0>P) برای پیش‌بینی اضطراب امتحان دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری معنادار هستند. این نتایج بیان می‌کند که با تقویت باورهای خودکارآمدی و افزایش انگیزۀ پیشرفت، اضطراب امتحان این دانش­آموزان کاهش می‌یابد. این نتایج می‌تواند تلویحات مهمی در زمینۀ آموزش و خدمات مشاوره‌ای این دانش­آموزان داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

باورهای خودکارآمدی؛ انگیزۀ پیشرفت؛ اضطراب امتحان؛ ناتوانی‌ یادگیری؛ دانش‌آموزان ابتدایی

مراجع

ابوالقاسمی، عباس (1382). اضطراب امتحان، تشخیص، علل و درمان مبتنی بر پژوهش. اردبیل. انتشارات نیک‌آموز.

احدی، حسن؛ کاکاوند، علیرضا. (1389). اختلال­های یادگیری (از نظریه تا عمل) به­همراه راهکارهای عملی جهت رفع مشکلات رایج تحصیلی و یادگیری. تهران: ارسباران.

پینتریچ، پال آر؛ شانک، دیل اچ. (1386). انگیزش در تعلیم و تربیت (نظریه­ها، تحقیقات و راهبردها). ترجمه مهرناز شهرآرای، تهران، علم. (تاریخ انتشارات به زبان اصلی 2002).

خرازی، سیدعلی­نقی؛ اژه­ای، جواد؛ قاضی طباطبایی، سیدمحمود و کارشکی، حسین. (1387). بررسی رابطۀ اهداف پیشرفت، خودکارآمدی و راهبردهای فراشناختی: آزمون یک الگوی علّی. مجلۀ روا‌ن‌شناسی و علوم تربیتی، 3 (38)، 87- 69.

دلاور، علی. (1395). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران، انتشارات رشد.

ربیعی نژاد، محمدرضا؛ مظاهری، محمدمهدی؛ عابدی، احمد؛ کجباف، محمدباقر؛ طالبی، هوشنگ (1395). بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر مدل هوش چندگانه بر خودپنداره و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر نارساخوان. مجله مطالعات ناتوانی. شماره 6.

شکوهییکتا، محسن وپرند، اکرم (1395). ناتوانی‌های یادگیری. تهران: انتشارات تیمورزاده.

عباسیان­فرد، مهرنوش؛ بهرامی، هادی و احقر، قدسی. (1389). رابطۀ خودکارآمدی با انگیزۀ پیشرفت در دانش­آموزان دختر پیش‌دانشگاهی. فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی، 4 (1)، 109- 95.

عزیزی ابرقویی، محسن. (1387). رابطۀ بین خودکارآمدی و کیفیت تجارب یادگیری با فرسودگی تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

علایی خرایم، رقیه؛ نریمانی، محمد؛ علایی خرایم، سارا (1391). مقایسۀ باورهای خودکارآمدی و انگیزۀ پیشرفت در میان دانش­آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجلۀ ناتوانی­های یادگیری دانشگاه محقق اردبیلی. 1 (3)، 104- 85.

کرامتی، هادی؛ شهرآرای، مهرناز. (1383). بررسی نقش خودکارآمدی ادراک شده در عملکرد ریاضی. مجلۀ علوم انسانی، نوآوری­های آموزشی، 4(10)،115- 103.

کمیجانی، مهرناز (1381). افسردگی و اضطراب در کودکان با ناتوانی‌های یادگیری. مجله استثنایی. 46 (1-8).

مهرابی زاده هنرمند، مهناز؛ ابوالقاسمی، عباس؛ نجاریان، بهمن؛ شکرکن، حسین (1379). بررسی میزان همه‌گیرشناسی اضطراب امتحان و رابطه خود-کارآمدی و جایگاه مهار با آن با توجه به متغیر هوش. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید اهواز. 3 (1 و 2)، 72-55.

هومن، حیدرعلی و عسگری، علی. (1379). تهیه و استاندارد کردن آزمون انگیزه پیشرفت. پژوهش‌های فصلنامه روان‌شناختی. دوره 6، شماره 1 و 2، زمستان.

 

Bakkkr. D.J. (1991). Neuropsychological classification anti treatment of dyslexia. Journal of learning. 25 (2), 102.

Dale H. Schunk, Paul R. Pintrich (2014). Motivation in Education: Theory, Research, and Applications. 4, illustrated. Pearson Publisher.

Gartland, D., & Strosnider. R. (2007). Learning disabilities and young children identification and intervention. Learninig Disability Quarterly, 30(1), 63-72.

Guida, F.V. & Ludlow, LH. (1989). A cross-cultural study of test anxiety. Journal of Cross-Cultural Psychology, Vol.20, PP.178-190.

Hallahan. D.p. Kauffman, J. & Lioyd, J. (1995). Introduction to learning disabilities. Needham Heights. MA: Allyn & Balon.

Hosseini, Sayed Zahra (2015). The Relationship between Test Anxiety and Internal- External Locus of Control with Students’ Self-Efficacy; Case Study: Shiraz Students. International Journal of Psychology and Behavioral Research. Vol., 4(2), 132-139.

Kauffman,James M.; Hallahan, Daniel P. & Cullen, Pullen Paige (2017). Handbook of Special Education. Taylor & Francis.

Matthews, Gerald & Wells, Adrian (2016). Attention and Emotion: A Clinical Perspective. Psychology Press.

McCann, E. J. (1999). The assessment and importance of volitional control in academic performance. University of Texas at Austin: Unpublished doctoral dissertation.

Routh. D.K. (1989). Depression, anxiety and attribution style in learning disabled and non-learning disabled children. Journal of child psychology, 18, 299.

Sarason, I.G. (1975). Anxiety and self- preoccupation. In I.G. Sarason & C.D. Spielberger (eds.). Stress and Anxiety (vol.2). New York: Hemisphere/Hastead.

Zimmerman, B.J.,& Cleary, T.J. (2006). Adolescents’ development of personal agency: The role of self-efficacy beliefs and self-regulatory skill. In F. Pajares & T.C. Urdan (Eds.), Self-efficacy beliefs of adolescents: A volume in adolescence and education. (pp. 45-69). Greenwich,CT: Information Age.