اثربخشی آموزش شفقت با خود بر افزایش تاب‌آوری مادران دارای فرزند مبتلا به اتیسم

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 12، دوره 18، شماره 3 - شماره پیاپی 69، آذر 1396، صفحه 118-126   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حمیدرضا نوری^* ؛ بهاره شهابی

کارشناس ارشد روان‌شناس بالینی، علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش شفقت با خود بر افزایش تاب‌آوری این مادران انجام گردیده است. طرح این پژوهش از نوع شبه آزمایشی و به‌صورت پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعة آماری شامل مادران دارای فرزند اتیسم مراجعه‌کننده به مرکز اتیسم یاوران زینب شهر اصفهان می‌شود. نمونه مورد مطالعه شامل 24 مادر بودند که به‌طور در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گماشته و از مقیاس‌های سنجش اتیسم (کارز، 1988) و مقیاس تاب‌آوری (کانرودیویدسون، 2003) برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. گروه آزمایش 7 جلسه دوساعته آموزش شفقت نسبت به خود را به‌صورت هفتگی دریافت کردند، درحالی‌که گروه گواه هیچ مداخله‌ای دریافت نکردند. در پایان هر دو گروه مجدداً ارزیابی و داده‌ها از طریق تحلیل کوواریانس مورد تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش شفقت با خود به‌طور معناداری بر تاب‌آوری افراد شرکت‌کننده مؤثر بوده و مادران در گروه آزمایشی افزایش معناداری (001/0P<) را در مقیاس تاب‌آوری نشان دادند. با توجه به یافته‌های این پژوهش می‌توان آموزش شفقت با خود را به‌عنوان یک روش مؤثر بر افزایش تاب‌آوری مادران دارای کودک مبتلا به اتیسم پیشنهاد داد.

کلیدواژه‌ها

شفقت با خود؛ تاب‌آوری مادران؛ کودکان مبتلا به اتیسم

مراجع

احمدی، ج.، صفری، ط.، همتیان، م؛ و خلیلی، ز. (1390). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی آزمون تشخیص اتیسم (GARS). مجله علوم شناختی و رفتاری. (1)1، 87 – 104.

سعیدی، ض.، قربانی، ن.، سرفراز، م؛ و شریفیان، م. (1391). رابطه شفقت خود، ارزش خودتنظیم هیجان خودآگاه. مجله پژوهش در سلامت روان‌شناختی. (6) 3، 1 – 9.

شکوهی یکتا، م.، غباری بناب، ب؛ و زمانی، ن.(1388). تأثیر آموزش مهارت‌های مدیریت خشم بر کنترل خشم مادران دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی و دیرآموز. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی،2(4)،369-358.

محمدی، م. (1384). بررسـی عوامـل مـؤثر بـر تـاب‌آوری در افـراد در معرض خطر سوءمصرف مواد، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه علوم بهزیـستی و توان‌بخشی

جدیدی فیقان، م.، صفری، س.، فرامرزی، س.، جمالی پاقلعه، س؛ و جدیدی فیقان، م. (1394). مقایسه اضطراب اجتماعی و حمایت اجتماعی مادران کودکان با نیازهای خاص و مادران کودکان سالم. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. (2)16، 52-43.

رنجبرکهن، ز؛ و نوری، ح، ر. (1395). مبانی نظری و اصول درمان شفقت محور. تهران: انتشارات نهر.

نوری، ح، ر. (1395). شفقت و ذهن‌آگاهی. تهران: انتشارات کیان افراز.

Agaibi,C.E,& Wilson, J.P. (2005).Trauma, PTSD, and resilience: review of the literature. Trauma,Violence,& Abuse, 6(3), 195-216.

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Association.

Baker, L. R., & McNulty, J. K. (2011). Self-compassion and relationship maintenance: The moderating roles of conscientiousness and gender. Journal of Personality and Social Psychology, 100, 853-873. 

Bazzano, A.,Wolfe, C., Zylowska, L.,Wang, S., Schuster, E., Barrett, C., & Lehrer, D. (2013). Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) for parents and caregivers of individuals with developmental disabilities: a community-based approach. Journal of Child and Family Studies, 24,298–308.

Benn, R., Akiva, T., Arel, S., & Roeser, R. W. (2012). Mindfulness training effects for parents and educators of children with special needs. Developmental Psychology, 48(5), 1476.

Cappe, E.,Wolff,M., Bobet, R.,&Adrien, J. (2011). Quality of life: a keyvariable to consider in the evaluation of adjustment in parents of children with autism spectrum disorders and in the development ofrelevant support and assistance programmes. Quality of Life Research, 20(8), 1279–1294.

Feldman, C. and Kuyken, W. (2011) Compassion in the Landscape of Suffering. Contemporary Buddhism, 12, 143-155. 

Fernandez,M. C., & Arcia, E. (2004). Disruptive behaviors and maternal responsibility: a complex portrait of stigma, self-blame, and other reactions. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 26, 356-372

Germer, C. K. (2009). The mindful path to self-compassion. New York: Guilford.

Glantz J,. & L. Johnson (Eds.), Resilience and development (pp. 179-224). New York: Kluwer Academic Publishers.

Johnson, N., Frenn, M., Feetham, S., & Simpson, P. (2011). Autism spectrum disorder: parenting stress, family functioning and healthrelated quality of life. Families, Systems and Health, 29(3), 232–252.

MacBeth, A., & Gumley, A. (2012). Exploring compassion: a metaanalysis of the association between self-compassion and psychopathology. Clinical Psychology Review, 32, 545–552.

Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychology, 56, 227-238.

Myers, B. J., Mackintosh, V. H., & Goin-Kochel, R. P. (2009). “My greatest joy and my greatest heart ache:” parents’ own words on how having a child in the autism spectrum has affected their lives and their families’ lives. Research in Autism Spectrum Disorders3(3), 670–684.

Neff, K. D. (2003a). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2, 223-250.

Neff, K. D. (2003b). Self-compassion: an alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85–101.

Neff, K. D., & Faso, D. J. (2014). Self-Compassion and Well-Being in Parents of Children with Autism. Mindfulness, 1-10.

Neff, K. D., & Pommier, E. (2013). The relationship between selfcompassion and other-focused concern among college undergraduates, community adults, and practicing meditators. Self and Identity, 12(2), 160–176.

Neff, K.D., & McGehee, P. (2010). Selfcompassion and psychological resilience among adolescents and young adults. Self and identity, 9: 3, 225 — 240..

Schopler,E,. Rechler,R.J., & Renner, B.R. (1988).The childhood Autism Ratingscale(CARs), LosAngeles:Western psychological services (wps)

Tali, H. (2002) Parents of Children With Disabilities: Resilience, Coping, and Future Expectations1, Journal of Developmental and Physical Disabilities, 14(2),64-73.

Terry, L. M. & Leary, R. M. (2011). Self-compassion, self-regulation and health. Journal of Self and Identity,10 (3), 352-362.

Waller, M. A. (2001). Resilience in ecosystemic context: Evolution of the child. American. Journal of Orthopsychiatry, 71, 290-297.

WHO. World Health Organization Website [homepage on the internet]. [cited 2014 Dec 16]. Available from: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs369/en/index.html

Yarnell, L., & Neff, K. D. (2013). Self-compassion, Interpersonal Conflict Resolutions, and Wellbeing. Self and Identity, 12, 1-14.