بررسی تطبیقی عناصر داستانی «گلستان» سعدی و «روضه خلد» مجد خوافی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 8، شماره 28.29، اسفند 1395، صفحه 65-100   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

مصطفی خدایاری^{* 1}؛ زکیه دهنمکی²

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

چکیده

گلستان سعدی یکی از شاهکارهای نثر فارسی است که به لحاظ جذابیّت های زبانی و روایی و محتوا، مورد توجه فارسی زبانان از زمان نگارش تا روزگار ما بوده است. در طول تاریخ، بسیاری از شاعران و نویسندگان بنام، سعی در خلق اثری چون گلستان داشته اند، امّا تا کنون هیچ یک نتوانسته اند رقیبی چیره دست برای گلستان باشند. «مجد خوافی» شاعر و عارف توانای قرن هشتم، یکی از آن بسیاران است که با آفرینش اثری چون «روضه خلد» به خیل مقلّدان گلستان پیوسته و حتّی توانسته بر دیگر رقبا برتری جوید. «روضه خلد» از نظیره های موفّق گلستان است که به تقلید از گلستان نوشته شده است. در این تحقیق داستان، قصه و حکایت، تعریف و تفاوت آنها با یکدیگر تبیین شده است، نگارندگان در ادامه، زبان، سبک، شخصیّت ها، پیام و محتوا و نیز برخی از عناصر داستانی موجود در حکایات گلستان سعدی و روضه خلد مجد خوافی را مقایسه و تحلیل کرده اند.که نتیجه بارز آن وجود برخی تفاوت ها و شباهت ها ی دو اثر است  که در این مجال، این موارد مقایسه ای و وجوه اشتراک و افتراق آن دو،  به گونه ای مبسوط تر با رهیافتی توصیفی -  تحلیلی و با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای در قالب مقاله‌ای علمی پژوهشی انجام پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها

بررسی تطبیقی؛ عناصر داستانی؛ گلستان؛ روضه خلد

مراجع

الف:کتاب‌ها:

1-      انوشه، حسن، 1376، فرهنگنامه ادبی فارسی (دانشنامه ادب فارسی)، چاپ اول، تهران، سازمان چاپ و انتشارات.

2-       براهنی، رضا، 1362، قصه نویسی، چاپ چهارم، تهران، نشر نو.

3-      خوافی، مجد، 1382، روضة خلد، مقدمه و تحقیق، محمود فرخ، چاپ ، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

4-       داد، سیما، 1392، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ ششم، تهران، مروارید.

5-       سعدی، مصلح الدین ابن عبدالله، 1387، گزیدۀ گلستان سعدی(دامنی از گل)، انتخاب و توضیح، غلامحسین یوسفی، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات سخن.

6-      ماسه، هانری، 1364، تحقیق درباره سعدی، ترجمه مهدی اردبیلی و غلامحسین یوسفی، چاپ اول، تهران، توس.

7-       میرصادقی، جمال، 1365، ادبیات داستانی، چاپ چهارم، تهران، نشر ماهور.

 

ب: مقالات:

سبزیان‌پور، وحید و سارا، حسینی، دخل و تصرفات مجد خوافی در حکایات روضه خلد، فصل نامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، سال هفتم، شماره سوم، پائیز 1393- شماره پیاپی 25.