بررسی تطبیقی آموزه‏های دینی در شعر ابی العتاهیه و ناصر خسرو قبادیانی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 9، دوره 8، شماره 28.29، اسفند 1395، صفحه 213-246   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسنده

فرشته صفاری^*

دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

یکی از بنیادی‏ترین مسائل جوامع بشری مسأله‏ی تربیت صحیح وارائه‏ی برنامه‏های آموزشی به افراد آن است تا زمینه‏های سیاست‏های توسعه‏ی همه‏جانبه‏ی جوامع متوقف نشود. امروزه روند ارتقا و انتشار فرهنگ دینی در کشورهای اسلامی به شدت متأثر از فرهنگ ‏بیگانه است و دین که یکی از الزامات حیات انسانی است به بهانه‏ی تجدد در آستانه‏ی اضمحلال است، پس در جامعه‏ی اسلامی باید منابع دینی از جمله قرآن کریم ، کتب روایی و آثاری از این دست به شدت مورد اهتمام مجریان و متصدیان فرهنگی جوامع قرار گیرند. از دیرباز آموزه‏ها و تعالیم ارزش‏بخش قرآنی و روایی با نوآوری‏های خاص شاعران و نویسندگان به قلمرو ادبیات دینی راه یافته و از قدرت تعلیمی والایی جهت ارائه‏ی الگوهای سبک زندگی اسلامی برخورداراست. یکی از این شعرای بزرگ ابی العتاهیه شاعر عصر عباسی است که در سرایش اشعار خردورزانه از تبحری خاص برخوردار است . ناصر خسرو شاعر و سفرنامه‏نویس عهد غزنوی نیز در سرودن این گونه اشعار از مهارتی بی‏بدیل بهره می‏برده است. هدف ما در این پژوهش تحلیلی- توصیفی بررسی ارزنده‏ترین و متعالی ترین اصول اخلاق اسلامی در آیینه‏ی شعر ابی العتاهیه و ناصر خسرو قبادیانی است.

کلیدواژه‌ها

آموزه‏های دینی؛ شعر فارسی و عربی؛ ابی‌العتاهیه؛ ناصر‌خسرو قبادیانی

مراجع

قرآن کریم

1. 1.       آمدی، عبدالله بن محمد. (1990م). غرر الحکم ودرر الکلم. (رجایی. مهدی, مصحح)،چاپ دوم. قم: دارالکتاب الاسلامی
2. 2.       ابی العتاهیة، 1986، دیوان، بیروت: داربیروت
3. 3.       پاینده، ابوالقاسم‏.(1382 ش). نهج الفصاحة(مجموعه کلمات قصار حضرت رسول ).چاپ چهارم‏. تهران‏: دنیاى دانش‏
4. 4.       تقوی، سید نصر الله،1387،دیوان اشعار ناصر خسرو قبادیانی، چاپ سوم، تهران: معین
5. 5.       حرانی ابن شعبه، حسن بن على. (1423 ه. ق)‏. تحف العقول عن آل الرسول.‏الطبعه السابعه:مؤسسه الأعلمی للمطبوعات
6. 6.       حسین،عطوان.(بی‏تا ). الزندقة و الشعوبیة فی العصر العباسی الأول.بیروت: دار الجیل.
7. 7.       خوانساری، محمد بن حسین.(1366). شرح غرر الحکم ودرر الکلم. تهران:دانشگاه تهران
8. 8.       صفا، ذبیح الله.( 1369). تاریخ ادبیات در ایران. چاپ دهم. تهران: فردوس
9. 9.       علامه مجلسى، محمد باقر.(1404ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء
10. 10.    علی بن ابیطالب.( 1384). ترجمه نهج البلاغه.( دشتی، محمد, مترجم). چاپ اول. قم. انتشارات امامت
11. 11.    کرمانی، شیخ الرئیس محمد.(1388). شعر شیعی و شعرای شیعه در عصر اول عباسی. تهران: اطلاعات
12. 12.    محمدی ری شهری، محمد.(1377). میزان الحکمه. جلد هفتم. چاپ اول. قم:دارالحدیث
13. 13.                                         .(1386).الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث. قم:دارالحدیث
14. 14.    موسوی بجنوردی، کاظم.(1372). دائرة المعارف بزرگ اسلامی. تهران:مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی

 

 

 

References

1. Abdullah bin Mohammed. (1990). Gharar hikam Vdrr Kelam. (Raja. M., editor), second edition. Qom: Daralktab Eslami

2. Abi Altahyh, 1986, the Court, Beirut: Darbyrvt.512p

3.paiande, A.. (2003). Nahj Alfsahh (set asides Prophet ) .chap quarter. Tehran world of knowledge.912p

4. taghavy, Sayyed Nasrallah, 2008, poems Nasser Khosro, third edition, Tehran deputy.
5. Harran Ibn branch, Hassan ibn Ali. (2002.). Alqvl as Al's Garden Alrsvl. Altbh Alsabh Institute Llmtbvat Alalmy. 512p

6. H., Atwan. (Nd). Alzndqh and Alshvbyh per Alsr Abbas Alavl.byrvt: Dar Al-Geel.224p

7. khansari, Mohammad Ben Hussein. (1987). More Gharar Vdrr hikam Kelam. Tehran: Tehran University.

8. Safa, Zabihullah. (1990). History of literature in Iran. Tenth Edition. Tehran: Ferdows.

9. Allama Majlisi, Muhammad Baqir al.(1984). Bihar al-Anwar. Beirut: Institute enforceable.

10. Ali bin Abytalb. (2005). Translation of Nahj al. (Dashti, Mohammad, Translator). First Edition. Qom. Leadership Publications

11. Kermani, Mohammad Ibn Sina. (2009). Shiite and Shiite poets in the poetry of the Abbasid era. Tehran:  etelaat. 279p

12. Mohammadi Rey  shahri, M. (1998). Of wisdom. Volume VII. First Edition. Qom: Dar al-Hadith. 575p

13. Mohammadi Rey  shahri, M . (1386) scanning the Quran and Hadith happiness. Qom: Dar al-Hadith.231p
14. Mousavi Bojnordi, K. (1993). Great Islamic Encyclopedia. Tehran: Center of Great Islamic Encyclopedia.