آزادی و حقوق بشر از دو منظر سید احمد فردید و سید حسین نصر

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 6، دوره 4، شماره 13، مهر 1396، صفحه 101-126   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد جواد سعدی پور¹؛ علی دارابی^{* 2}؛ سید علی مرتضویان²

¹دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران.

²استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

فردید با ابداع و بسط مفهوم غربزدگی وتقسیم آن به دو نوع غیر مضاعف و مضاعف که مشمول دوران قدیم وجدید می شود تاثیر زیادی بر جامعه فکری ایران داشته است. فردید رنسانس را آغاز غربزدگی مضاعف می داند،چرا که دوره سلطه موضوعیت نفسانی یا اصالت سوبژکتیویسم منبعث ازاومانیسم است.نصرنیز با طرح گفتمان سنت گرایی و یا حکمت خالده؛سوژه خود محور اومانیستی که زیر بنای مدرنیته بوده را به چالش می گیرد. نصرمنتقد مدرنیته ای است که با رنسانس و رفرماسیون دینی وبا محوریت اومانیسم در برابر سنت ودین قرار می گیرد. در واقع دو نظرگاه متفاوت فلسفی یه اومانیسم با تعاریف انسان دل اگاه وانسان عبدالله ،بنیاد تفکر انسان شناسی آنهامی باشد.این دو با منظومه فکری وفلسفی خاص خود به دنبال نقد مدرنیته غربی بوده واز این رهگذر دال محوری مدرنیته که اومانیسم ویا سوژه خودبنیاد است را کانون حمله خود قرار می دهند.صحبت در باره آرای این دو متفکردر مواجهه با مدرنیته از حیث انسان شناسی فلسفی وتعاریف مطابقتی ازمفاهیمی چون آزادی وحقوق بشر به عنوان دو مفهوم مدرن؛ در برابر تعاریف عرفانی چون آزادی قلبی واتحاد با یگانه از آزادی وتکلیف انسان در پیشگاه خدا به جای حقوق بشر را به ذهن متبادر می نماید.

کلیدواژه‌ها

انسان شناسی؛ آزادی؛ حقوق بشر؛ سید احمد فردید؛ سید حسین نصر

مراجع

1. احمدی، بابک (1383)، مدرنیته و اندیشه ی انتقادی، چاپ دوم، تهران، نشر مرکز.
2. احمدی، بابک، (1377)، معمای مدرنیته، چاپ سوم، تهران، نشرمرکز.
3. آدی، البرت. (1368). سیر فلسفه در اروپا، ترجمه، علی اصغر حلبی، چاپ اول، تهران، زوار.
4. ادیب زاده، مجید، (1387)، دموکراسی معرفتی: دربارة دموکراتیک شدن دانش، چاپ اول، تهران، ققنوس.
5. امامی جمعه، سیدمهدی، طالبی، زهرا، (1391)، سنت و سنت گرایی از دیدگاه فریتیوف شوان و دکتر سید حسین نصر، الهیات تطبیقی، سال سوم، شماره هفتم: 37 -56.
6. امامی، سید مجید، (1386)، عبور از حجاب تفکر (مطالعه ای در واژگان حکمی اندیشه احمد فردید)، مجله خردنامه همشهری، سال سوم، شماره 19، 31 -32.
7. جریان شناسی سقوط ارزش ها در تمدن غرب، (1393)، در www. didban. ir، (بازبینی در 23 آبان 1395).
8. حقیر، سعید، (1388)، مدرنیته، اومانیسم، سنت، . www. nazaronline. ir، (بازبینی در 19 آبان 1395).
9. حکمت، مهدی، (1388) غربزدگی از دیدگاه فردید، مجله پنجره، سال اول، شماره 8، 47-49.
10. داوری اردکانی، رضا، (1384)، رساله در باب سنت و تجدد. چاپ اول، تهران، نشرساقی.
11. داوری اردکانی، رضا، (1387)، عقل و زمانه؛، گفتگوها.، چاپ دوم، تهران، نشرسخن.
12. دفتر تحقیقات و برنامه‌ریزی درسی، (1369)، آشنایی با مکاتب و اصطلاحات (عقیدتی و سیاسی)، چاپ اول، تهران، دفتر تحقیقات و برنامه‌ریزی درسی.
13. دیباج، موسی، (1383)، آرا و عقاید سیر احمد فردید. چاپ اول، تهران، نشرعلم.
14. راسل، برتراند، (1353)، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریابندرى، چاپ اول، تهران، انتشارات فرانکلین.
15. ساوجی، محمد، (1388) مدرنیته و پسامدرنیسم، فصلنامه سیاست، دوره 39، شماره2، 171 -192.
16. شرودینگر، اروین، (1374)، علم، نظریه و انسان (تألیف) ترجمه احمد آرام، چاپ چهارم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
17. ضاد، محمد رضا، (1394)، نگاهی به زندگی و آثار و افکار سید احمد فردید فردید نامه، چاپ دوم، تهران، نشرموج نور
18. فردید، سید احمد، (1381)، دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان. به کوشش محمد مدد پور، چاپ سوم، تهران، موسسه فرهنگی و پژوهشی چاپ و نشر نظر.
19. فردید، سید احمد، (1387)، چند پرسش در باب فرهنگ شرق، www. ahmadfardid. com. (بازبینی در 12 آذر 1395).
20. فردید، سیداحمد. (1356)، بحث آزاد دربارة آزادی، روزنامة رستاخیر، ش 4 و 5 (مرداد 1356(.
21. فردید، سیداحمد، (1356)، بحث آزادی، روزنامه رستاخیز. (12 بهمن 1356).
22. فردید، سیداحمد، (1369)، نقل از سخنان دکتر فردید از روی نوار ضبط شده. (به کوشش کامران یوسف زاده). www. ahmadfardid. com
23. گاراند، میکائل (1383) لیبرالیسم در تاریخ اندیشه غرب: با متن‌هایی از لاک، هیوم، کنه، اسمیت، کانت، سه، ریکاردو، کینز، منتسکیو، مادیسون، سی‌یس، رودرر، کنستان، روآیه - کولار، گیؤلف، مترجم، عباس باقری، چاپ اول، تهران، نشرنی.
24. گلشنی، مهدی، (1390)، از علم سکولار تا علم دینی، چاپ پنجم، تهران، نشرپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
25. منطق پژوهش تطبیقی و مسایل روش شناختی آن، (1395)، www. isa. org. ir. (بازبینی در 25 آبان 1395).
26. مهدوی، منصور، پارسانیا، حمید، (1391)، ارزیابی حکمت خالده، مجله معرفت فلسفی، سال نهم، شماره سی و پنجم، 101-124.
27. نصر، سید حسین، (1379)، انسان و طبیعت، ترجمه عبد الرحیم گواهی، چاپ اول، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
28. نصر، سید حسین، (1381)، گوهر و صدف عرفان اسلامی، ترجمه مینو حجت، چاپ دوم، تهران، نشرسهروردی.
29. نصر، سید حسین، (1382)، نیاز به علم مقدس، ترجمه حسن میانداری، قم:نشر طه.
30. نصر، سید حسین، (1383)، معرفت و امر قدسی، ترجمه فرزاد حاجی میرزایی، چاپ سوم، تهران، نشر فرزان.
31. نصر، سید حسین، (1384)، آموزه های صوفیان، ترجمه حسین حیدری، چاپ دوم، تهران، نشر قصیده سرا.
32. نصر، سید حسین، (1388)، قلب اسلام، ترجمه مصطفی شهر آیینی، چاپ چهارم، تهران، نشرحقیقت.
33. نصر، سید حسین، ب، (1385)، دین و نظام طبیعت، ترجمه محمد حسن فغفوری، تهران، نشرحکمت.
34. نصر، سیدحسن. (1384)، گفتگوی اختصاصی با سید حسین نصر». روزنامه شرق، 30بهمن1384، 6.
35. نصر، سیدحسین، الف، (1385)، معرفت و معنویت. (ترجمه انشاءاللّه رحمتى). تهران، نشرسهروردى.
36. نصری، عبدالله، (1390)، رویارویی با تجدد، چاپ اول، تهران، نشر علم.
37. هاشمی، محمدمنصور، (1386)، هویت اندیشان و میراث فکری احمد فردید، چاپ سوم، تهران، نشرکویر.
    1. Luik, John (1998). "Humanism", in Routledge Encyclopedia of Philosophy. 8^th ed. London and New York: Routledge.
    2. Webber, Robert E. (2007). Secular Humanism, Threat and Challenge. 6^th ed. Grand Rapids, MI: Zondervan publishing House.