منشأیابی رخساره های فرسایش بادی حوزه آبخیز میاندشت اسفراین

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقاله 7، دوره 13، شماره 27، بهمن 1396، صفحه 99-126   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (نظری و تحلیلی)

نویسندگان

حمید علی پور^{* 1}؛ سیده نگار هاشمی نسب²؛ جعفر دستورانی³؛ یاسر شهنواز⁴

¹باشگاه پژوهشگران جوان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، بجنورد، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد بیابان زدایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

³استادیار دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

⁴کارشناسی ارشد بیابان زدایی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

 در فرسایش بادی جلوگیری از حرکت رسوبات در منطقه برداشت یک کار اساسی بوده و تثبیت مناطق برداشت تپه­های ماسه­ای نیازمند شناخت محدوده­های برداشت می باشد. به منظور منشاء یابی تپه­های ماسه ای از روش گام به گام (شامل دو مرحله جهت یابی و مکان­یابی) استفاده شده است. ابتدا اطلاعات مربوط به بادهای منطقه با تکمیل پرسشنامه از ساکنین محدوده اطراف به دست آمد. در نهایت با کمک تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی منشاءیابی تپه­های ماسه­ای تعیین گردید. نتایج حاصل ازپرسشنامه­های محلی نشان داد که مهمترین باد درمنطقه می­وزد  باد نیشابوراست. از نظر اولویت بندی مناطق برداشت، رخساره های ژئومرفولوژی منطقه برداشت، مسیل، دشت ریگی ریز دانه و اراضی زراعی جزو مناطق فعال و از نظر اولویت بندی مناطق حمل، رخساره های دشت ریگی ریز دانه و پهنه های ماسه ای جزو مناطق فعال و مابقی منطقه جزو مناطق کم فعال می باشد. در حوزه مناطق رسوبگذاری مشخصی به صورت تپه های ماسه ای وجود ندارد و نهشته های بادی به علت کاهش سرعت باد در بخش غربی منطقه به صورت پهنه های ماسه ای با ضخامت متوسط رسوب می کند. قسمت اعظم مساحت منطقه درمحدوده مناطق برداشت کم فعال و در منطقه باد های با جهت شرقی دارای بیشترین فراوانی و بادهای با جهت جنوبی دارای کمترین فراوانی می باشند. حوزه میاندشت بیشتر به عنوان یک منطقه برداشت و حمل مطرح است و رسوبگذاری به شکل تپه های ماسه ای در این محدوده وجود ندارد و تنها محدوده ای به عنوان پهنه های ماسه ای در غرب منطقه قابل تشخیص است. بخش اعظم مساحت منطقه با توجه به شاخص­ها جزء کانون­های بحران با اولویت سه یعنی شامل منطقه حمل، کلاس حساسیت5-0 می­باشد.

کلیدواژه‌ها

منشأیابی؛ رخساره؛ فرسایش بادی؛ روش گام به گام؛ حوزه آبخیز میاندشت