مطالعه اثر ضد باکتریایی عصاره اتانولی سیاه دانه علیه تعدادی از باکتری‌های بیماری‌زای مهم دامپزشکی

نشریه علمی میکروبیولوژی دامپزشکی

مقاله 2، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 24، شهریور 1391، صفحه 13-21   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (اصیل)

نویسندگان

داریوش غریبی^{* 1}؛ مسعود قربانپور نجف آبادی²؛ علی محبت³

¹گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی ، دانشگاه شهید چمران اهواز

²گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز

³دستیار بخش میکروبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

امروزه مصرف نامنظم و بی‌رویه آنتی بیوتیک‌های سنتتیک و تجاری زمینه‌ساز بروز مقاومت دارویی در باکتری‌ها و برجا گذاشتن عوارض جانبی و باقی مانده‌های دارویی در فرآورده‌های دامی شده است که این امر لزوم استفاده از ترکیباتی طبیعی نظیر گیاهان دارویی برای اهداف درمانی را رهنمون می‌سازد. در این مطالعه ویژگی‌های ضدباکتریایی سیاه دانه علیه 10 باکتری مهم بیماری‌زا از دیدگاه دامپزشکی مورد بررسی قرار گرفت. جدایه‌های بالینی باکتری‌های مختلف از حیوانات توسط واکنش‌های بیوشیمیایی و ویژگی‌های کشت و ریخت‌شناسی شناسایی شدند. حداقل غلظت ممانعت‌کننده از رشد باکتری (MIC) و حداقل غلظت کشنده باکتریایی (MBC) عصاره اتانولی سیاه دانه با روشMacro broth dilution و برای هر یک از سویه‌های پاتوژن باکتریایی تعیین گردید. میانگین حداقل غلظت ممانعت‌کننده از رشد و حداقل غلظت کشنده باکتری (میلی گرم به ازای هر میلی لیتر) بترتیب در یرسینیا انتروکولیتیکا (100و200)، لیستریا مونوسیتوژنز (5/12و25)، کورینه باکتریوم سودوتوبرکلوزیس (5/12و5/12)، کورینه باکتریوم رناله (125/3و25/6)، بروسلاآبورتوس (25و50)، پاستورلامولتوسیدا (25/6و25/6)، منهیمیا همولیتیکا (125/3و125/3)، تروپرلا (آرکانوباکتریوم) پیوژنز (125/3و25/6)، اشریشیاکلی (100و200)، استافیلوکوکوس آریوس (50و50) تعیین گردید. بیشترین فعالیت ضدباکتریایی در مورد منهیمیا همولیتیکا با حداقل غلظت ممانعت‌کننده از رشد 125/3 میلی گرم در هر میلی لیتر و کمترین فعالیت ضدباکتریایی در مورد اشریشیا کلی و یرسینیا انتروکولیتیکا با حداقل غلظت ممانعت‌کننده از رشد 100 میلی گرم در هر میلی لیتر مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره اتانولی سیاه دانه بر رشد تمام باکتری‌های پاتوژن مورد آزمایش اثر ممانعتی داشت و می‌توان از این عصاره یا ترکیبات خالص شده از آن درکنترل عوامل عفونی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

سیاه دانه؛ عصاره اتانولی؛ باکتری‌های بیماری‌زا؛ دامپزشکی