بررسی مقایسه‌ای اثرات ضد باکتریایی عصاره‌های الکلی گشنیز و بولاغ اوتی علیه برخی باکتری‌های پاتوژن غذازاد

نشریه علمی میکروبیولوژی دامپزشکی

مقاله 6، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 35، اسفند 1396، صفحه 47-55   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (اصیل)

نویسندگان

سعید فرشباف درهمی¹؛ مهدی قیامی راد²؛ رزاق محمودی^{* 3}؛ محمد رضا اسدی ناداری⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد میکروبیولوژی، دانشکده علوم پایه اهر

²گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر

³مرکز تحقیقات ایمنی محصولات بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین

⁴دانشجوی دکتری تخصصی باکتری شناسی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیه

چکیده

گیاهان می‌توانند به عنوان یک جانشین مناسب داروهای شیمیایی در نظر گرفته شوند، زیرا ممکن است دارای عوارض جانبی کمتری باشند. هدف از این مطالعه مقایسه‌ی اثرات ضد باکتریایی عصاره‌های الکلی گشنیز (Coriandrum sativum) و بولاغ اوتی (Nasturtium officinale)بر روی باکتر های اشرشیا کلی (ATCC 43894 O157 H7 E. coli) سالمونلا تیفی موریوم (S. Typhimurium ATCC 13311)، استافیلوکوکوس اورئوس(S. aureus ATCC 6538) و لیستریا منوسایتوژنز (L. monocytogenesATCC 19118) می‌باشد. ابتدا عصاره‌های متانولی هر دو گیاه تهیه شد و تأثیر غلظت‌های) 100 mg/ml, 50mg/ml, 25 mg/ml, 5/12/mg/ml, 25/6mg/ml, 12/3 mg/ml, 56/1mg/ml, 78/0mg/ml) از این عصاره‌ها مورد بررسی قرار گرفت. تمامی آزمایش‌ها با روش انتشار از چاهک و تعیین MIC/MBC بر روی سویه‌های استاندارد باکتری‌های مذکور انجام پذیرفت. نتایج انتشار چاهک نشان دادند که استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا منوسایتوژنز حساس‌ترین و اشرشیا کلی و سالمونلا تیفی موریوم مقاوم‌ترین باکتری‌ها به عصاره‌های الکلی هر دو گیاه بودند. عصاره هر دو گیاه دارای کمترین غلظت بازدارندگی معادل µg/ml 25/6 و کمترین غلظت باکتری کشی برابر با µg/ml 5/12 در مقابل باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بود. همچنین عصاره متانولی گشنیز بازدارندگی بیشتری را نسبت به عصاره متانولی بولاغ اوتی از خود نشان داد. عصاره‌های الکلی گیاه گشنیز و گیاه بولاغ اوتی بر رشد باکتری‌های گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا مونوسایتوژنز) تأثیر داشت، اما بر روی باکتری‌های گرم منفی (سالمونلا تیفی موریوم و اشرشیا کلی) بی تأثیر بود. همچنین عصاره متانولی گشنیز اثرات ضد باکتریایی بیشتری را نسبت به عصاره متانولی بولاغ اوتی از خود نشان داد. بعد از استفاده عصاره‌ها در شرایط آزمایشگاهی و حیوانات آزمایشگاهی می‌توان آنها را در درمان عفونت‌های انسانی و یا نگه داری مواد غذایی به منظور جلوگیری از رشد برخی از باکتری‌های گرم مثبت، نظیر استافیلوکوکوس و لیستریا استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

گشنیز؛ بولاغ اوتی؛ عصاره الکلی؛ خاصیت ضد باکتریایی

مراجع

1)   Alizadah, H. (2013). Comparative studies of silver nanoparticles and methanol extracts of the plant turnips on some pathogenic bacteria. Islamic Azad University of Ahar, Iran[In Farsi].

2)   Cheng, R B., Chen, X., Liu, S J., Zhang, X F., Zhang, GH. (2009). Antifungal activity of the benzo[c]phenanthridine alkaloids from Chelidonium majus Linn against resistant clinical yeast isolates, Journal of Ethnopharmacology 125: 494- 96.

3)   Dash, B.K., Sultana, N. (2011). Antibacterial Activity of Methanol and Aceton Exteract of Funugrek and Corinder. Life Science and Medicine Research 1-8.

4)   Eloff, JN. (1999). It is possible to use herbarium specimens to screen for antibacterial components in some plant. Journal of Ethnopharmacology 67: 355-60.

5)   Ghaderi, S., Falahati, A., Sarailoo, M.H. (2012). Investigation of the components and antibacterial effects of three plant's essential oil Coriandrum sativum, Achillea millefolium, Anethum graveolens in vitro. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences 14: 74-82[In Farsi].

6)   Gulluce M, Sahin F, Sokman M, Ozer H, Daferera D and Sokman A. (2007). Antimicrobial and antioxidant properties of the essential oils and methanol extract from Mentha longifolia L. longifolia. Food Chemistry 103: 1449-56.

7)   Jalali, M. (2008). Antimicrobial effects of ethanol extracts of some medicinal plant against Listeria monosytogenes. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences 8: 23-25[In Farsi].

8)   Khan, D A., Hassan, F., Ullah, H., Karim, S., Baseer, A., Abid, M A., Ubaidi, M., Khan, S A., Murtaza, G., Antibacterial avtivity of Phyllantus emblica, Coriandrum sativum, Culinaris medic, Lawsonia alba and Cucumis sativus. Acta Poloniae Pharmaceutica 2013 Sep-Oct: 70: 855-9.

9)   Mokhtari, M., Jowari, H., Yazdanpor, P. (2012). Effects of hydro-alcoholic seed extract of Coriandrum sativum L. on pituitary-ovary hormones in rat. Journal of University Azad Islamic of Medical Sciences 22: 237-43.

10)              Moradian, H., Bazargani, A., Rafiee, A., Nazarialam, A. (2013). In vitro comparison of antimicrobial activity of aqueous decoction of Coriandrum sativum‚ and Dentol Drop with chlorhexidine on Streptococcus mutans. Iranian Journal of Microbiology 5: 239-43.

11)               Rahman, S., Parvez, A K., Islam, R., Khan, MH. (2011). Antibacterial activity of natural apices on multiple drug resistant Escherichia coli isolated from drinking water, Bangladesh. Annals of Clinical Microbiology Antimicrobial 15: 10.

12)   Razaghi, R. (2003). Investigation of antibacterial compounds of saffron stigma. Third National Conference on Saffran, Iran [In Farsi].

13)              Shairfa, A.A., Neoh, Y.L., Iswadi, M.I., Khairul, O., Abdul Halim, M., Jamaludin, M., Mohamed Azman, A.B. and Hing, H. l. (2008). Effects of Methanol, Ethanol and Aqueous Extract of Plantago major on Gram Positive Bacteria. Gram Negative Bacteria and Yeast, Annals of Microscopy 8: 42-44.

14)   Silva, F., Ferreira, S., Queiroz, J A., Dominguse, F C. (2011). Coriander (Coriandrum sativum L) essential oil: its antibacterial activity and mode of action evaluated by flow cytometry. Journal of Medical Microbiology 60: 1479-86.

15)   Simonati, C N., Mihuta, M. (2009). Antimicrobial Effect of Seed Extract of Coriander. Journal of Agroalimentary Processes and Technologies. 15: 298-300.

16)   Vassili L, Peter M. (2003). Helicobacter Pylori and nonmalignant diseases, Helicobacter Pylori; 8: 36-43.