مقایسة مضامین مشترک داستان گردآفرید با داستان حماسة بانری و فتح دهلی

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقاله 2، دوره 1، شماره 1، آذر 1396، صفحه 30-53   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

دکترمحمود صادق زاده^{* 1}؛ مریم داوری²

¹دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

²دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

چکیده

بررسی تطبیقی آثار ادبی، همواره، راز و رمزهایی را آشکار می‌سازد و  این امکان را فراهم می‌آورد که‌ وجوه مشترک و متفاوت، به ویژه اندیشه‌های گوناگون آثار با یکدیگر شناخته شوند. در بارة شاهنامۀ فردوسی و حماسه‌های قوم بلوچ، تاکنون پژوهش‌های انجام شده، اما در زمینۀ بررسی تطبیقی مضامین مشترک گردآفرید از شاهنامه با داستان حماسة بلوچی به نام بانری و فتح دهلی پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. در این جستار، به‌شیوۀ توصیفی، تحلیلی، استنادی و مقایسه‌ای کوشش شده تا با رویکردی تطبیقی، مهم‌ترین بن‌مایه‌ها و مضامین مشترک‌ میان این دو داستان واکاوی و بررسی شود.
ابتدا به‌طورکوتاه به جایگاه حماسه‌های بلوچی اشاره و خلاصه ای از داستان گردآفرید و حماسۀ بانری و...آورده شده و سپس مضامین مشترک دو داستان، همچون: حضور فعال زنان، انتقامجویی، سرنوشت و تقدیر، صلح جویی، وجود اسب، جنگ‌افزارها، تحقیر و طعنه و رجز خوانی تحلیل، مقایسه و بررسی شده است. بخش‌های زیادی از ساختار موجود‌ دو داستان به گونه‌ای شگفت‌ انگیز با یکدیگر شباهت دارند. شجاعت زنانه، انتقام‌جویی، کاربرد طنز و طعنه و تأثیر سرنوشت از مهم‌ترین وجوه تشابه و نیز شیوه‌های رجزخوانی، مقاومت و مبارزه و سرانجام صلح‌جویی در حماسۀ بانری و حیله‌جستن و ادامۀ نبرد تا پیروزی در داستان گردآفرید از مهم‌ترین وجوه تفاوت دو داستان به شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

شاهنامة فردوسی؛ گرد آفرید؛ حماسه‌های بلوچی؛ حماسة بانری و فتح دهلی

مراجع