بررسی نقش واسطه ای خود تفسیری در رابطه بین عزت نفس و خلاقیت در دانش آموزان پسر سال سوم شهر کرج

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 19، دوره 7، شماره 3، اسفند 1396، صفحه 163-194   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

سجاد الوندی فر^{* 1}؛ پروین کدیور²؛ مهدی عربزاده³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی تهران. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی تربیتی، تهران، ایران ‏

²استاد دانشگاه خوارزمی، دانشکده ‏روانشناسی و علوم تربیتی، گروه ‏روانشناسی تربیتی، تهران، ایران‏

³استادیار دانشگاه خوارزمی، دانشکده ‏روانشناسی و علوم تربیتی، گروه ‏روانشناسی تربیتی، تهران، ایران ‏

چکیده

چکیده
زمینه: پژوهشگران و محققان، مشتاق به یادگیری بیشتر در مورد ظرفیت مشخصه انسان برای تولید ایده های جدید، رویکردهای جدید و راه حل های جدید هستند اما برخی از افراد غیرمتخصص همچنان خلاقیت را صرفا به عنوان یک محصول استعداد و ویژگی های فردی می بینند. هر چند گیلفورد در خطابه برجسته خود به انجمن روانشناسی امریکا (گیلفورد،1950) محققان را بطور جدی ترغیب کرد که به خلاقیت به عنوان یک فرایند شناختی و اجتماعی و نیز یک ویژگی شخصیت بپردازند، اما این زمینه برای سالهای زیادی باقی نماند.
هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین نقش واسطه ای خودتفسیری(مستقل / وابسته) در رابطه بین عزت‌نفس و خلاقیت بود.
روش: پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر سال سوم شهر کرج بود که در سال تحصیلی 96-95 مشغول به تحصیل بودند که تعداد 300 دانش‌آموز دبیرستانی براساس روش نمونه برداری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه عزت‌نفس (روزنبرگ،1965) مقیاس تجدیدنظرشده خودتفسیری(سینگلیس، 1994) و پرسشنامه سنجش خلاقیت (تورنس، 1965) را تکمیل کردند.
یافته ها: نتایج تحلیل رگرسیون نشان دادند که: الف) عزت‌نفس پیش بینی کننده مثبت معنادار خلاقیت بود، ب) خودتفسیری مستقل/وابسته پیش بینی کننده مثبت معنادار خلاقیت بود و پ) خود تفسیری (مستقل / وابسته) در رابطه بین عزت‌نفس و خلاقیت نقش واسطه ای مهمی ایفا می کند.
نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که خلاقیت بیشتر از اینکه تحت تاثیر ویژگی های فردی باشد تحت تاثیر ساختارهای اجتماعی و ویژگی های فرهنگی خواهد بود. همچنین تربیت افرادی که خودپذیری بالا و نگرانی کمتری برای نظرات دیگران دارند باید در اولویت کار خانواده ها و دستگاه آموزش و پروش قرار بگیرد، زیرا پرورش این ویژگی ها، زمینه را برای شکل گیری عزت نفس بالا و بروز تفکر واگرا فراهم می کند که تضمین کننده رفتارهای خلاق است.

کلیدواژه‌ها

خلاقیت؛ خودتفسیری؛ عزت نفس

مراجع

اسکندری، سجاد.(1391). بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان هنرستان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران.

برزگر بفروئی، فاضل؛ صالح پور، مصطفی و امام جمعه، سید محمدرضا.(1393). بررسی رابطه منبع کنترل و عزت‌نفس با خلاقیت در دانش آموزان دبیرستان های شهر اردکان، فصلنامه روان شناسی مدرسه ، سال سوم،

بیات، احمد و یعقوبی، ابوالقاسم.(1393). رابطه عزت نفس دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا با شادکامی‌و خلاقیت آنها، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره سوم، شماره 4 ، صص147 – 164.

حسن زاده، رمضان و ایمانی فر، پریسا. (1389). رابطه خلاقیت و عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی نوجوانان و جوانان. مجله تخصصی جامعه شناسی، سال اول پیش شماره سوم.

دائمی‌، حمیدرضا و مقیمی‌، سیده فاطمه . ( ۱۳۸۳) . هنجاریابی آزمون خلاقیت تورنس ، مجلة تازه های علوم شناختی، دوره  6 , شماره  4-3 (مسلسل 24) ; صص 1-8..

رجبی، غلامرضا و بهلول، نسرین.(1386). سنجش پایایی و روایی مقیاس عزت‌نفس روزنبرگ در دانشجویان سال اول دانشگاه شهید چمران اهواز. مجلة پژوهش های تربیتی و روانشناختی، سال سوم، شماره دوم، شماره پیاپی8، صص 33-48.

زینلی، زهرا.(1389). رابطه راهبردهای فراشناختی و خلاقیت با عزت نفس و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی شهر سده. رساله کارشناسی ارشد،  روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرو دشت، ص 145.

شیولسون، ریچارد جی. (1988). استدلال آماری در علوم رفتاری. جلد دوم، قسمت دوم. ترجمه علیرضا کیامنش. چاپ دوم. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی- واحد علامه طباطبایی (1384).

عابدی ، جمال .( ۱۳۷۲ ). خلاقیت و شیوه ای نو در اندازه گیری آن، پژوهش های روانشناختی ، شماره‌ی ۱ و ۲ ، تهران .

غفوری آثار، مریم و میرهاشمی، مالک و حمزه گنجی.(1395). سهم هوش هیجانی، ویژگی های شخصیتی و عوامل جمعیتی با میانجی گری انگیزش پیشرفت در تبیین خلاقیت دانش آموزان دوره متوسطه، فصل نامه علمی، پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره ششم، شماره یک تابستان 1395، 91-108.

قره بیگلو، مینو.(1391)، نقش عوامل محیطی در پرورش خلاقیت کودکان، ویژه نامه مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، دوره 4، شماره 19، صفحه 86-91.

کفایت ، محمد . (۱۳۷۳). بررسی ارتباط شیوه ها و نگرش های فرزند پروری با خلاقیت دانش آموزان سال اول دبیرستان های اهواز.

نریمانی، محمد و وحیدی، زهره.(1392). مقایسه ی نارسایی هیجانی، باورهای خودکارآمدی و عزت‌نفس در میان دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. ناتوانی های یادگیری،3(2)، 87-91.

نیک فرد، مریم.(1393). بررسی رابطه هوش هیجانی وشیوه‌های فرزندپروری مادران با خلاقیت دختران دبستانی شهر کرمانشاه ، پایان نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌‌واحد کرمانشاه.

 

Amabile, T. (1983). Social psychology of creativity: A componential conceptualization. Journal of Personality on Social Psychology, 45, 357-377.

Amabile, T., and Julianna P. (2012) "Perspectives on the Social Psychology of Creativity." Journal of Creative Behavior, 46, no. 1: 3–15. doi:10.1002/jocb.001.

Armes, K., & Ward, C. (2001). Cross-cultural transitions and sojourner adjustment in Singapore. The Journal of Social Psychology, 129(2), 273–275.

Baron, R. M., & Kenny. D. A. (1986). The moderatormediator variable distinction in social psychol ogical research: conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.

Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I., & Vohs, K. D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1–44.

Bechtoldt, M. N., Choi, H-S. & Nijstad, B. A. (2012). In: Journal of Experimental Social Psychology. 48, 4, p. 838-844 7 p.

Bionova Ltd. 360 Optimi environmental assessment tool. More information online: http://www.360optimi.com/en/home, accessed 30.11.2014.

Burnet, S.& Wright, K. (2002). The relationship between connectednees with family and self-steem in university students. Department of Sociology, Furnam University.

Cantero, M. J., Alfonso-Benlliure, V., & Melero, R. (2016). Creativity in middle childhood: Influence of perceived maternal sensitivity, self-esteem, and shyness. Creativity Research Journal, 28(1), 105–113.Creativity in Middle Childhood: Influence of Perceived Maternal Sensitivity, Self-esteem, and Shyness, Creativity Research Journal, 28:1, 105-113, DOI: 10.1080/10400419.2016.1125246

Chang, W. C., Osman, M. M., Tong, E. M., & Tan, D. (2011). Self-construal and subjective wellbeing in two ethnic communities in Singapore. Psychology, 2, 63–70

Chiu, C. Y., & Kwan, L. Y. Y. (2010). Culture and creativity: A process model. Manage- ment and Organization Review, 6(3), 447–461.

Christopher, M. S., Norris, P., D’Souza, J. B., & Tiernan, K. (2012). A test of the multidimensionality of the Self-Construal Scale in Thailand and the United States. Journal of Cross-Cultural Psychology, 43, 758-773.

Yunlu, D. G., Clapp-Smith, R., & Shaffer, M. (2017). Understanding the Role of Cultural Intelligence in Individual Creativity. Creativity Research Journal, 29(3), 236-243.

Danielsson. M., &. Bengtsson. H., Global self-esteem and the processing of positive information about the self. (2016). Personality and Individual Differences. Volume 99, September 2016, Pages 325-330.

Du, J., & Wang, D. N. (2009). Person-environment fit and creativity: The moderating role of collectivism. Acta Psychologica Sinica, 41(10), 980–988.

Deng, X. P., & Zhang, X. K. (2011). Understanding the relationship between self-esteem and creativity: A meta-analysis. Advances in Psychological Science, 19(5), 645–651.

Eisenberger, R., & Aselage, J. (2009). Incremental effects of reward on experienced performance pressure: Positive outcomes for intrinsic interest and creativity. Journal of organizational Behavior, 30(1), 95–117.

Enjaian, Brian., Zeigler-Hill, Virgil., Vonk, Jennifer. (2017). the relationship between approval-based contingent self-esteem and conformity is influenced by sex and task difficulty, Personality and Individual Differences, Volume 115, Pages 58-64, ISSN 0191-8869, http://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2016.06.040.

Goncalo, J. A., & Staw, B. M. (2006). Individualism–collectivism and group creativity. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 100(1), 96–109

Gore, J. S., Cross, S. E., & Morris, M. L. (2006). Let’s be friends: relational self- construal and the development of intimacy. Personal Relationships, 13, 83–102

Hannover, B., Birkner, N., & Pöhlmann, C. (2009). Ideal selves and self-esteem in people with independent or interdependent self-construal. European Journal of Social Psychology, 36(1), 119–133.

Hardin, E. E., Leong, F. T. L., & Bhagwat, A. (2004). Factor structure of the Self-Construal Scale: Implications for the multi-dimensionality of self-construal. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35, 327-345

Hennessey, B. A., & Amabile, T. M. (1998). Reward, intrinsic motivation, and creativity. American Psychologist, 53, 674–675

Hennessey, B. A., & Amabile, T. M. (2010). Creativity. Annual Review of Psychology, 61 (2010), pp. 569–598

Jeffrey, B. & Craft, A. (2001). The universalization of creativity. In A. Craft, B. Jeffrey, & M. Leibling (Eds.). Creativity in education. London: Continuum International Publishing Group.

Jin, X., Wang. & Dong, H. (2016). The relationship between self-construal and creativity—Regula-tory focus as moderator. Personality and Individual Differences, 97, 282–288. doi.org/10.1016/j.paid.2016.03.044

Kalischuk, R. G. & Thorpe, K. (2002). Thinking Creatively: From Nursing Education to Practice, Journal of Continuing Education in Nursing, 33(4), 155-63, www.eric.ed.gov.

Kam. c, Zhou. x, Zhang. x, Yee ho, m. (2012). Examining the dimensionality of self-construal's and individualistic–collectivistic values with random intercept item factor analysis. Personality and Individual Differences, 53 (2012) 727–733.

Kernis, M. H. (2003). Toward a conceptualization of optimal self-esteem. Psychological Inquiry, 14(1), 1–26

Kwan, V. S., Bond, M. H., & Singelis, T. M. (1997). Pancultural explanations for life satisfaction: adding relationship harmony to self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 73, 1038–1051

Laasonen, R. J. (1998). Educational Significance of Related Self-Esteem to Social Environ- ment and Elastic-Plastic Processing of Mindies in 13-16 Years of Age, www.eric.ed.gov.

Leung, A. K., Maddux, W. W., Kolinsky, A. D., & Chiu, C. (2008). Multicultural experience enhances creativity: The when and how. American Psychologist, 63, 169–181.

Lofting, R. L. (2000). An Investigation of an Arts Infusion Program on Creative Thinking, Academic Achievement, Affective Functioning, and Arts Appreciation of Children at Three Grade Levels, www.eric.ed.gov

Mac Donald, N. M. & Bigelow, S. (2010). Teaching for Creativity through Fashion Design, Journal of Family and Consumer Sciences, 102(2), 48-53.

Makikangas, A., Kinnuen, U., Feldt, T. (2004). Self-steem. dispositional optimism, and health: Evidence from cross-lagged data on employee. Journal of Research in Personality, 38,556-575

Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98(2), 224–253.

Markus, H.R., & Kitayama, S. (2010). Cultures and Selves: A Cycle of Mutual Constitution, Perspectives on Psychological Science, 5(4) 420–430.

Martínez-Jabaloyas, I. Moncada, L. Rodríguez-Vela, P.R. Gutiérrez, J. Chaves, representing the Spanish group of the SMILE study. (2010). Actas Urológicas Españolas (English Edition), Volume 34, Issue 8, 2010, Pages 699-707.

McAdams, D. P. (2013). The psychological self as actor, agent, and author. Perspectives on Psychological Science, 8, 272–295. Doi: 10.1177/1745691612464657.

Mihali, C. (1996). Creativity: flow and the psychology of discovering and Discovery and Invention. New York: Harper Perennial. ISBN 0-06-092820-4.

Murray, S. L., Alani, M., Holmes, J. G., Derrick, J. L., Stinson, D. A., & Lender, S. (2009). Fostering partner dependence as trust insurance: The implicit contingencies of the exchange script in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 96, 324–348.

Nakashima, K. I., Yanagisawa, K., & Ura, M. (2013). Dissimilar effects of task-relevant and interpersonal threat on independent-interdependent self-construal in individuals with high self-esteem. Asian Journal of Social Psychology, 16(1), 50–59

Ng, A. K. (2003). Cultural model of creative and conforming behavior. Creativity Research Journal, 15(two&3), 223–233.

Rancho, M. A., & Jaeger, G. J. (2012). The standard definition of creativity. Creativity Research Journal, 24, 92–96.

Rebecca L. Forrester, Hayley Slater, Khowla Jomar, Susan Mitzman and Peter James Taylor. (2017). Self-Esteem and Non Suicidal Self-Injury in Adulthood: A Systematic Review, Journal of Affective Disorders, http://dx.doi.org/10.1016/j.jad.06.027

Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton: Princeton University Press.

Rudowicz, E. (2003). Creativity and culture: A two-way interaction. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(3), 273–290.

Shen, Z. (2007). Psychological research on low self-esteem individuals. Chinese Journal of Clinical Psychology, 15(6), 634

Singelis, T. M. (1994). The measurement of independent and interdependent self-construals. Personality and Social Psychology Bulletin, 20, 580–591.

Sternberg, R. J. (1996). Successful intelligence. New York: Simon & Schuster.

Sternberg. R. J., Sternberg. K. (2016). The Psychologist's Companion: A Guide to Professional Success Students, Teachers, and Researchers‏, 6th edition. New York, NY: Cambridge university press.

Torrance, E.P. (1979). An instructional model for enhancing incubation. Journal of Creative Behavior, 13(1): 23-35

Wang, Yan & Wang, Ling. (2016). Self-construal and creativity: The moderator effect of self-esteem. Personality and Individual Differences. 99 (2016) 184–189. doi.org/10. 1016 /j.paid.2016.04.086

Ward, C., & Chang, W. C. (1997). “Cultural fit”: A new perspective on personality and sojourner adjustment. International Journal of Intercultural Relations, 21(4), 525–533

Weakens, C. J., & Staple, D. A. (2008). I versus us: The effects of self-construal level on diversity.

Xiao, F., Wang, L., Chen, Y., Zheng, Z., & Chen, W. (2015). Dispositional and situational autonomy as moderators of mood and creativity. Creativity Research Journal, 27(1), 76–86

Yu, X., Zhou, Z., Fan, G., Yangyang Yu & Jiaxi Peng. (2016). Collective and Individual Self-Esteem Mediate the Effect of Self-Construals on Subjective Well-Being of Undergraduate Students in China. The Official Journal of the International Society for Quality-of-Life Studies: Applied Research in Quality of Life. Volume 11, Issue 1, pp 209–219.