آمایش سرزمینی و توسعه سواحل مکران با تأکید بر مکان‌یابی و احداث شبکه‌های حمل و نقل در راستای ارتقای موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 20، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، اردیبهشت 1397، صفحه 151-174   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

سید جمال الدین دریاباری¹؛ سیاووش هارون بحری^{* 2}؛ شقایق خانجان زاده کاکرودی²؛ محمد حاجی محمدلو²؛ مهدی پزشکی³

¹دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

چکیده

چکیده
آمایش سرزمینی یک از مهم­ترین لوازم توسعه و پیشرفت محلی، منطقه­ای و ملی محسوب می­شود. در واقع می‌توان گفت که آمایش سرزمینی به نوعی پتانسیل­های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی مناطق را بالفعل می­کند. یکی از مناطق مهم ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران سواحل مکران است. هدف این مقاله تحلیل و بررسی رابطه آمایش سرزمینی و توسعه سواحل مکران با تأکید بر مکان‌یابی و احداث شبکه‌های حمل و نقل در راستای ارتقای موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک این منطقه است. سؤال اصلی مقاله این است که آمایش سرزمینی چگونه می‌تواند با استفاده از ابزار شبکه‌های حمل و نقل و توسعه آن­ها در منطقه سواحل مکران باعث توسعه این سواحل شود؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح می‌شود از جمله این که ابزارهای آمایش سرزمینی کدا­م­اند؟ و اینکه منطقه مکران دارای چه پتانسیل‌های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ای به ویژه شبکه‌های حمل و نقل می­باشد؟ نتایج این مقاله نشان می‌دهد که با توجه به این که مهم‌ترین قابلیت‌های سواحل مکران مجاورت آن با آب‌های آزاد بین‌المللی در سرتاسر مرز جنوبی، همسایگی مستقیم با کشورهای پاکستان و افغانستان و به طور غیرمستقیم با کشورهای آسیای مرکزی (از طریق ترکمنستان) است یک راه غیر قابل چشم ‌پوشی برای این کشورهای محصور در خشکی (به جز پاکستان) به دریاهای آزاد محسوب می‌شود. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد با استفاده از منابع کتابخانه و مقالات علمی و پژوهشی و نیز اسناد و مدارک و نیز جداول و نقشه‌ها نقش آمایش سرزمینی با تأکید بر مکان‌یابی و احداث شبکه‌های حمل و نقل در توسعه و ارتقای موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک سواحل مکران تحلیل و تبیین شود.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: آمایش سرزمینی؛ سواحل مکران؛ شبکه‌های حمل و نقل؛ موقعیت ژئوپلیتیک؛ توسعه

مراجع

References

Ebrahimzadeh, Issa and Abdollah Aghassizadeh (2011), The Impact of Chabahar Free Zone on Tourism Development in its Influence Area Using Regression Model and T - Test, Journal of Geography and Development, No. 21.

Ahmadi, Seyyed Abbas and Ibrahim Ahmadi (2017), Study of strategic capabilities of Chabahar Free Zone in terms of geopolitical weight and national power of Iran (from internal, regional and international perspective), Strategic Quarterly, No. 83.

Arbabi, Mohammad Saeed (2017), Relationship between Knowledge Management Strategies and Organizational Performance; (Case Study of Chabahar Port, Ports and Maritime Organization), New Quarterly Journal of Management and Accounting, No. 30.

Azami, Hadi and Javad Mousavi Zare (2016), Exploring and Explaining the Importance of the Sea from the Viewpoint of Iran's Geopolitical Position, Journal of Research, No. 7.

Afrakhteh, Hasan (2004), Regional Development Plan, Urban Growth and Social Pathology, Geographical Quarterly of the Territory, No. 4.

Imam Shooshtari, Mohammad Ali (1969), Historical Research: Makran and Pars Sea, Historical Review Quarterly, No. 14.

Amir Ahmadi, Abolghasem & Mohammad Ali Zanganeh Asadi & Niyaz Baluchi & Mahboubeh Kohistani & Sara Elahi (2013), Evaluation of Geotourism Potentials of Southern Makran (Southern Baluchestan) Slopes, Geospatial Thesis Quarterly, No. 14.

Basiri, Mohammad Ali & Mina Ehsani Farid & Sadr Allah Hasani Beliani (2012), Convergence of the Arabic States of the Persian Gulf: Permanent or Temporary, Quarterly Political Research, No. 4.

Anonymous (2005), Joint India Plans of Iran Opposition, Quarterly Report, No. 168.

Partovi, Molok (2006), Barriers and Constraints of Development of Chabahar Port as a Free Zone, Quarterly Journal of Economic Magazine No. 63 and 64.

Turkan, Akbar & Meysam Shahbazi (2015), Identification of the portfolio of Makran coastal development plans using two-level SWOT analysis, Economic Strategy Quarterly, No. 13.

Hatami Nasab, Seyyed Hassan & Ali Sanaye'i and Seyyed Fatollah Amiri Aghdaei & Ali Kazemi (2015), Designing the Development Pattern of Dry Port in Iran, Novin Marketing Research Quarterly, Vol. 5, No. 4.

Hafez Nia, Mohammad Reza (2005), Geopolitics A Philosophical Review, Geopolitical Quarterly, No. 1.

Khosravi, Alireza (2006), the Position of the Information Society in Communication and Development Attitudes, Development Strategy Quarterly, No. 8.

Rafi, Hossein (2008), Geopolitical Knowledge and Geostrategy in the Information World (Emphasizing Case of Iran), Quarterly Journal of Policy, Issue 7.

Zarghani, Seyyed Hadi & Ebrahim Ahmadi (2016), Geopolitical Analysis of Iran-India Relations in the Framework of Interdependencies, Journal of Iranian International Politics Research Journal, No. 8.

Stearifar, Mohammad & Hamid Ahmadi & Hossein Nasiri (2009), National Regional and Global Strategic Interaction for Sustainable Development of the Oriental Axis, Geography and Development Quarterly, No. 14.

Sadjadpour, Seyed Mohammad Kazem & Shamsedin Sadeghi (2010), Iran Geoeconomic Situation and Considerations for Gas Export, Central Eurasian Studies Quarterly, No. 6.

Saliqeh, Mohammad & Mohammad Khodabakhsh olyaei & vahed Aghaee and Hamid Zamani vahed(2008), Investigating ecotourism attractions using a cluster analysis model (Case study: Chabahar city), Geospatial Andishe Quarterly, No. 4.

Shakeri, Abbas and Fereidoun Salimi (2006), Factors Influencing Investment Attraction in Chabahar Free Zone and Prioritizing them Using AHP Mathematical Technique, Journal of Economic Research (Allameh Tabataba'i University), No. 20.

Shariati Far, Zahra (2008), Political and Economic Relations between Iran and India, Quarterly Report, No. 197.

Shafiei, Nozar and Shahriar Faraji Nasiri & Afshin Mottaghi (2012), India's approach towards

Afghanistan After Sept. 11, 2001, Looking at Iran, Geopolitical Quarterly, No. 26.

Asgari Kermani, Hamed (2016), Chabahar and District, Foreign Relations Quarterly, No. 29.

Ghofrani, Ali & Razieh Shoja Ghaleh Dawa (2013), Historical Geography of Makran Land, Journal of History and Culture, No. 91.

Fathi, Mohsen and Majid Saeedi Rad and Kiumars Yazdanpanah daro & Mohsen Kalantari (2017), Explaining the Indicators and Priorities of Defense and Security Accountability in the Border Regions of Iran at 1404 Horizons Case Study: Southern Borders, Journal of Border Science and Technology, No. 20

Foruzani, Seyed Abolghasem (2012), Historical Geography of Makran, Quarterly Journal of Historical Studies, No. 5.

Mottaghi, Afshin & Raouf Rahimi & Mahmoud Eyvazlou (2015), The Strategic Role of the Silk Road in Cultural Development and the Establishment of Resistance Economics, Ma'aref Quarterly, No. 212.

Mehrabi, Alireza & Hashem Amiri (2013), The role of political and security factors in the development of the Chabahar Free Zone, Geopolitical Quarterly, No. 31.

Mohammadi, Hamid Reza & Ebrahim Ahmadi (2017), Explaining the Geopolitical Model of Iran-Pakistan Relationships, Quarterly Journal of Human Geography, Nineteenth Volume - No. 2.

Musa Kazemi, Mehdi and Isa Ebrahimzadeh and Mostafa Taleshi and Isa Sheibani Amin (2016), The Process of Globalization and Its Impact on Urban-Regional Development (Case Study: Chabahar in Southeast Iran), Urban Management Quarterly, No. 43.

Naimati Anaraki, Leila (2009), Geopolitics and Geo-Knowledge of Information, Interaction Interaction, Informatics Quarterly, No. 24.

Niakuye, Seyyed Amir and Sajjad Bahrami Moghaddam (2014), Iran-India Relations: Opportunities and Constraints, Foreign Relations Quarterly, No. 21.

Yazdani, Enayatollah and Ali Omidi and Parisa Shahmohammadi (2016), Belt Initiative - Way: Qavam Hartland Theory, Central Asian Studies and Caucasus Studies, No. 96.

http://makran766.blogfa.com

https://www.researchgate.net

http://daneshnameh.roshd.ir

http://www.isna.ir

http://www-dase.cea.fr

https://en.dailypakistan.com.pk