تحلیل پهنه‌های اکوتوریستی با استفاده از مدل TOPSIS (مطالعه موردی شهرستان فیروزکوه، استان تهران، ایران)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 22، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، اردیبهشت 1397، صفحه 191-202   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسنده

فرهاد حمزه^*

استادیار جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

چکیده
در عصر حاضر، گردشگری به عنوان یکی از عوامل مؤثر در گسترش روابط بین ملتها بشمار می‌رود اما توسعه‌ی آن نیازمند امکانات ویژه‌ای از قبیل آب و هوا، آثار تاریخی و فرهنگی، جاذبه‌های طبیعی، آداب و سنن، زیرساخت‌ها، امکانات و تجهیزات مناسب بمنظور جذب گردشگری کرده‌اند. در سازمان دهی فعالیت‌های اکوتوریستی، حفاظت همه جانبه از محیط زیست با بیشترین توجه و توسعه‌ی اکوتوریسم بعنوان عاملی در راستای توسعه‌ی منطقه‌ای با هزینه‌های بهینه، از اهداف اصلی بشمار می‌رود. لازمه‌ی این امر، شناسایی دقیق منابع اکوتوریستی از طریق بررسی وضع موجود آن است. بدین منظور با استفاده از نرم افزار GIS ورژن 10.4.1 پارامترهای شیب، جهت، ارتفاع، دما، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از بعضی عوامل محیطی مثل پهنه‌های لغزشی، رودخانه، مناطق حفاظت شده و جاده بررسی و نهایتاً نقشه‌های رقومی هر یک تهیه گردید. با توجه به این پارامترها، فعالیت‌های طبیعت گردی منطقه نیز انتخاب و معرفی شد. طبق یافته‌های تحقیق فعالیت‌های اکو توریستی در این شهرستان عبارتند از: طبیعت گردی، حیات وحش، دامنه نوردی، کوهنوردی و اسکی. در این تحقیق از مدل TOPSIS برای رتبه‌بندی معیارهای گردشگری استفاده گردید. بر این اساس ماتریس رتبه‌بندی فعالیت‌های اکوتوریستی تشکیل شد. در این ماتریس پارامترهای محیطی شامل شیب، جهت، ارتفاع، پوشش گیاهی، دما و منابع آب به عنوان شاخص و فعالیت‌های اکوتوریستی به عنوان معیار در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از مدل TOPSIS حاکی از آن است که بین انواع فعالیت‌های گردشگری طبیعت گردی و حیات وحش با امتیاز به ترتیب 61/0 و 60/0 دارای اهمیت بیشتر و بعد از آن‌ها فعالیت‌های دامنه نوردی، کوهنوردی و اسکی با امتیازات به ترتیب 46/0، 41/0 و 40/0 قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: گردشگری؛ اکوتوریسم؛ توسعه پایدار؛ فیروزکوه؛ TOPSIS

مراجع

References

Akbar Fazeli, Sepideh; Mohammadi Cumani, Kiyomars and Pirbavaghar, Mahtab (2014) Zoning of Regions for the Development of Nature Tourism (A Case Study of Forests around Garan-Marivan Dam), Journal of Sustainable Development of Forest, Volume 1, Winter, 4: 381-365.

Amir Ahmadi, Abolghasem and Mozaffari, Hassan (2012) Analysis of appropriate zones of ecotourism development in Zanjan province using Geographic Information System (GIS), Geographical Survey Quarterly, Year 27, Autumn, No. 106, Issue 3: 150-135

Behzad,Ardavan. Eigharloo, Masomeh (2016), The Zoning of Tourism Climate Qeshm Island with Index TCI, The Persian Gulf Cultural – Political studies Journal, No.9: 159-172.

Behnam Morshedi, Hassan; Ahmadi, Darius; Faraji Sabokbar, Hasanali and Rezvani, Mohammad Reza (2016) Zones of Tourism Centers in order to determine the optimal areas of tourism services in Fars province, Regional Planning Quarterly, Year 6, Spring, No. 21: 30-17.

Forests Range and Watershed Management Organization(2005)Tehran,Geological Survey of Iran.

Forests Range and Watershed Management Organization(2005)Tehran,Diversity layer of Iran's vegetation cover

Forests, Range and Watershed Management Organization(2005),Tehran,Total Land Use Level of Iran.

Forests, Range and Watershed Management Organization (2005),Tehran,Total Ecology of Iran

Guidance, Mohammad Taqi (1991) Iran's Environmental Capacity, Geolocation of the Master Plan of Territory, Tehran: Center for Urban and Architectural Studies and Research, Ministry of Housing and Urban Development.

Hashemi Se,yed Reza. Behzad, Ardavan. Nazari, Ali Akbar (2015) Assessment and Zoning of Tourism Comfort Climate of Zanjan Provinceusing TCI Index, International Journal of Review in Life Sciences, ISSN 2231-2935, page 811-822.

Iran National Cartographic Center(2005),Tehran, The Digital Curve of Total Iran Curves.

Makhdom, Majid (2013) The foundation of the alignment of the land. Tehran: Tehran University, 7th edition.

Momeni, Mansour (2013) New research topics in operations. Tehran: Sanei Publishing.

Maleki, Saeed and Mavedat, Elias (2014) Analyzing the Distribution and Prioritizing the Tourism Infrastructure of Yazd Province Using Planning Techniques, Journal of Applied Geosciences Research, Fourteenth, Autumn, p. 34: 67-47.

Sadeghipour,Shamsi.Behzad,Ardavan.Fozouni,Behzad.ZamanianDastmalchi,Ata (2015), Plain Zoning Analysis for Ecotourism Activities Using TOPOSIS Model  (Case Study: Damavand Town, Tehran Province, Iran) International Journal of Review in Life Sciences, 5(8): 1874-1882.

Salman Mahini, Abdolrasoul; Riazi; Borhan; Na'imi; Babak; Kafaki; Sasan & Javadi; Attiyeh (2009). Evaluation of natural ecotourism capacity of Behshahr city based on multi-criteria evaluation method using GIS, Environmental Science and Technology, 187

Saffari, Amir; Ghanavati, Ezzatollah; Samimi por, Khadijeh (2012) Identification of areas susceptible to ecotourism development in Kazeroun, Journal of Applied Research of Geographic Sciences, Vol. 12, Autumn, 26: 160-147.