سطح‌بندی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان ساوه از نظر میزان محرومیت و درجه توسعه‌یافتگی با استفاده از شاخص ناموزون موریس

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 23، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، اردیبهشت 1397، صفحه 203-216   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

مجتبی رسولی¹؛ علیرضا استعلاجی^{* 2}؛ مجید ولی شریعت پناهی³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم انسانی، واحد یادگار حضرت امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم انسانی، واحد یادگار حضرت امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، واحد یادگار حضرت امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

چکیده
 با وجود سابقه برنامه‌ریزی توسعه در ایران، نابرابری‌های منطقه‌ای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامه‌ریزی منطقه‌ای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبه‌های مختلف اقتصادی - اجتماعی، محیطی و ... مناطق و تحلیل آنها به صورت نسبی بیانگر میزان برخورداری، سطح رفاه و توسعه یافتگی آن‌ها می‌باشد. نابرابری‌های توسعه‌ای که به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، طبیعی، دموگرافیکی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و ... ایجاد می‌شوند رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی را سبب خواهند شد. تعیین و اندازه‌گیری سطح توسعه‌یافتگی سکونتگاه‌های روستایی می‌تواند، موقعیت‌ها و نارسایی‌های موجود را مشخص کند. همچنین، پرداختن به علل عقب ماندگی و شناخت بخش‌های توسعه نیافته‌ی برخی مناطق باعث می‌شود، برنامه ریزان در تخصیص بهینه اعتبارات و حرکت به سوی عدالت اجتماعی که از جمله هدف‌های برنامه برای برطرف کردن ناهماهنگی‌های توسعه بین روستاها می‌باشد، توفیق یابند. از طرف دیگر، شناخت وضعیت برخورداری روستاها، مسئولان برنامه‌ریزی ناحیه‌ای را قادر می‌سازد تا در سیاست‌گذاری‌ها اصلاحات لازم را به عمل آورند. هدف از این تحقیق شناسایی میزان برخورداری و محرومیت دهستان‌های شهرستان ساوه با استفاده از مدل موریس می‌باشد. روش گردآوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانه‌ای و اسنادی و تحلیل داده‌های آماری بوده که نهایتاً منجر به سطح بندگی سکونتگاه‌های روستایی از نظر میزان محرومیت و درجه توسعه‌یافتگی می‌باشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق سطح توسعه‌یافتگی دهستان‌های شهرستان ساوه در بخش‌های مختلف متفاوت می‌باشد. اما در بیشتر بخش‌ها توسعه یافته ترین دهستان طراز ناهید و توسعه نیافته ترین دهستان شاهسونکندی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: توسعه‌یافتگی؛ محرومیت؛ دهستان‌های ساوه؛ شاخص ناموزون موریس

مراجع

References

Asayesh, Hossein and Alireza estelaji, (2003), Principles and Methods of Regional Planning, First Edition, [In Persian], Islamic Azad University Press.

Rezvani, Mohammad Reza (2004), Measurement and Analysis of Rural Development Levels in Sanandaj,  [In Persian], in Geography and Regional Development Magazine No. 3, Autumn and Winter 2004.

Taheri, Shahnam, (1997), Economic Development and Planning, Tehran,  [In Persian], Arowin Publishing.

Kalantari, Khalil, 2001, Regional Planning and Development (Theories and Techniques), [In Persian],Tehran,Optimistic Publishing, First Printing.

Iranian Statistics Center, (2011), General results of Population and Housing Census of Markazi Province.

Jome Pour, Mahmoud (2005), Introduction to Planning for Rural Development: Approaches and Approaches, [In Persian], Tehran,.

Hekmat Nia, Hassan, Mirnajaf Mousavi, (2006), Model Application in Geography with Emphasis on Urban and Regional Planning, [In Persian], First Printing, Yazd, Modern Science.

Bidabadi, Bijan, (1983), Taxonomy Analysis and Its Application; Tehran, [In Persian],Publications of Planning and Budget Organization

Habibi, Kiumars and Mojtaba, Ghadiri Masoom (2007): "Measurement and Analysis of the Developmental Levels of Cities and Towns in Golestan Province",Social Sciences Letter,  [In Persian], Third Period, Tehran.

Kristensen, t (1974), development in rich and poor countries, praeger, newyork, usa.