اثر کودهای حاوی نیتروژن بر عملکرد و موسیلاژ اسفرزه (Plantago ovata L.) در آبیاری نرمال و قطع آبیاری

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 6، دوره 11، 4(44) زمستان، اسفند 1396، صفحه 791-804   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

امیر طغرائـی¹؛ بهرام میرشکاری^{* 2}؛ جهانفر دانشیان³؛ حمداله کاظمی اربط⁴؛ مهرزاد محصص مستشاری⁵

¹1- دانشجوی دکترای اکولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحدتبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران

²دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³استاد موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران.

⁴استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

⁵استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، قزوین، ایران

چکیده

این آزمایش در سال­های زراعی 90-1389 و 91-1390 به­منظور مطالعه اثر سطوح مختلف کودهای حاوی نیتروژن، آبیاری نرمال و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه بر عملکرد، برخی اجزای عملکرد و موسیلاژ اسفرزه، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسماعیل آباد قزوین انجام گرفت. این پژوهش به­صورت دو آزمایش جداگانه در هر سال و هر آزمایش به­صورت کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. آزمایش­ها در دو سال متوالی تکرار و نهایتاً با استفاده از تجزیه مرکب نتایج پژوهش مشخص گردید. پلات­های اصلی شامل آبیاری نرمال و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه و پلات­های فرعی شامل کودهای حاوی نیتروژن (ورمی­کمپوست، کود دامی و کود شیمیایی نیتروژنی اوره) هر یک در سه سطح به میزان 30، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص به کار برده شدند. اثرات آبیاری و کودهای حاوی نیتروژن بر عملکرد موسیلاژ (01/0P≤) و درصد موسیلاژ (05/0P≤) معنی­دار بود. اثرات متقابل آبیاری × کودهای حاوی نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک و محتوای نسبی آب (05/0P≤)، عملکرد دانه و وزن هزار دانه (01/0P≤) معنی­دار شد. طبق نتایج این تحقیق؛ بالاترین سطح کاربرد ورمی­کمپوست (90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) در شرایط آبیاری نرمال، نتایج بهتری را در تولید گیاه اسفرزه نشان داد.

کلیدواژه‌ها

اسفرزه؛ ورمی‌کمپوست؛ کود دامی؛ کود شیمیایی نیتروژنی

مراجع

• · Adediran, J.A., L.B. Taiwo, M.O. Akande, R.A. Sobulo, and O.J. Idowu. 2004. Application of organic and inorganic fertilizer for sustainable maize and cowpea yield in Nigeria. Journal of Plant Nutrition. 27: 1163-1181.
• · Arun K.S. 2002. A handbook of organic farming. Pub. Agrobios, India. 256p
• · Atiyeh, R.M., C.A. Edwards, S. Subler, and J.D. Metzger. 2000. Earthworm-processed organic wastes as components of horticultural potting media for growing marigold and vegetable seedlings. Compost Science and Utilization. 8(3): 215-223.
• · Baher, Z.F., M. Mirza, M. Ghorbani, and M.B. Rezaii. 2002. The influence of water stress on plant height, herbal and essential oil yield and composition in Satureja hortensis L. Flavour Fragrance Journal. 17: 275-277.
• · Basudehradun, B.D., S. Bisha, and S. Manhendrapol. 1989. India medicinal plants. Today and Tomorrow's Pub.
• · Blumental, M., A. Goldberg, and J. Brinckmann. 2000. Herbal medicine: Expanded
• · Chari, M.M., S. Gazmeh, P. Afrasiab, and S. Rezazadeh shamkhal. 2013. Effect of vermicompost in runoff and soil erosion and water infiltration in sloped lands by using from rain simulator. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 20: 2443-2446.
• · Chatterjee, S.K. 2002. Cultivation of medicinal and aromatic plants in India- a Commercial Approach. Proceeding of an International Conference on MAP. Acta Horticulture (ISHS). 576: 191-202.
• · Dalal, K.C., and S. Sriram. 1995. Psyllium. Advances in Horticulture. Vol. ll – Medicinal and Aromatic Plants.
• · Dornbos, D.L., R.E. Mullen, and R.M. Shibles. 1989. Drought stress effects during seed fill on soybean seed germination and vigor. Crop Science. 29: 476 – 480.
• · Ghost, B.C., and R. Bhat. 1998. Environmental hazards of nitrogen loading in wetland rice fields. Environ. Pollut. 102: 123-126.
• · Gupta, R. 1987. Medicinal and aromatic plants. Handbook of Agriculture, Indian Council of Agriculture Research. New Delhi, India. Pp: 1188-1224.
• · Javanmard, H.R., M.H. Shahrajabian, K. Moradi, Gh. Fathi, and A. Soleymani. 2011. Response of mucilage yield of plantago (Plantago ovata forsk) to different irrigation interval and nitrogen level in climatic condition of Isfahan. The 5^th International Conference on New Ideas in Agriculture. Iran, 16-17 February: 142-151
• · Kalyansundaram, N.K., D.R. Amin, and K.C. Dalal. 1980. Quality evaluation of isabgol seeds. Biannual Report (from Oct. 1978 to Nov. 1980) of All India Coordinated Project on Medicinal and Aromatic Plants. Gujarat Agriculture University, Anand. November: 54-69
• · Khandan, A. 2005. Effect of organic and chemical fertilizers on soil phisico-chemical particulars and medicinal plant Isabgol (Plantago ovata L.). MS.c Thesis. Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran.
• · Malakooti, M.J. 2005. Sustainable agriculture and increase yield with improvement of use fertilizer in Iran, Sana press, Tehran, Iran, 3p.
• · Mcginnis, M. A. Cooke, T. Bilderback, and M. Lorscheider. 2003. Organic fertilizers or basil transplant production. Acta Horticulturea. 491: 213- 218.
• · Morton, J.F. 1977. Major medicinal plants. Pub. Charles Thomas.
• · Murty, M.G., and J.K. Ladha. 1988. Influence of azospirillium inoculation on the mineral uptake and growth of rice under hydroponic conditions. Plant and Soil. 108: 281-285.
• · Niakan, M., R. Khavari Nejad, and M.B. Rezaei. 2003. Effect of chemical fertilizers on quantity and quality of pepper mint (Mentha piperita L.). Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants. 19: 1-14.
• · Patel, B.S., S.G. Sadaria, and J. Patel. 1996. Influence of irrigation, nitrogen and phosphorus on yield, nutrient uptake and water-use efficiency of blond psyllium (Plantago ovata). Indian Journal of Agronomy. 41: 136-139.
• · Patra, D.D., M. Amwar, S. Saudan, A. Prasad,  and D.V. Singh. 1999. Aromatic and medicinal plants for salt and moistures stress conditions. Proceeding of a Symposium Held in Indian. Pp: 347-350.
• · Pormusavi, S.M., M. Galavi, J. Daneshian, A. Ghanbari, and N. Basirani. 2007. Effects of drought stress and manure on leaf relative water content, cell membrane stability and leaf chlorophyll content in soybean (Glycine max). J. Agric. Sci. Natur. Resour. 14(4): 11-21.
• · Pouryousef, M., D. Mazaheri, M.R. Chaiechi, A. Rahimi, and A. Tavakoli. 2012. Effect of different soil fertilizing treatments (chemical, organic and integrated) on yield, yield components and seed mineral nutrients content of Isabgol (Plantago ovata Forsk). Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi). 93: 8-18. (In Persian).
• · Rahimi, A., S. Madah Hoseinia, M. Puryousef, A.R. Sajadiniac, and H.R. Roosta. 2011. Water use and water-use efficiency of Isabgol and French psyllium in drought stress condition. Australian Journal of Crop Science. 5(1):71-77.
• · Singh, H., and O.L. Sharma. 1996. Economics of nitrogen and phosphorus fertilization in isabgol (plantago ovata Forsk ). Indian Crop Research. 11 (2): 246
• · Tabrizi, L. 2004. The effect of water stress and manure on yield, yield components and quality characteristics of Plantago psyllium. MS.c Thesis. Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran.
• · Visic, M. 2006. The effect of water stress on maize growth, development and yield. American Journal. 144: 68-91.
• · Yadav, R.D., G.L. Keshwa, and S.S. Yadav. 2002. Effect of integrated use of FYM, urea and sulphur on growth and yield of isabgol (Plantago ovata). Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences. 25: 668-671.