بررسی تأثیر رهبری اخلاقی بر رفتارهای داوطلبانه کارکنان اداره جهاد کشاورزی استان اصفهان

پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 4، دوره 23، شماره 67، اسفند 1396، صفحه 95-121   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

نجیبه عباسی رستمی^{* 1}؛ ابراهیم رحیمی²؛ شراره قاضی نور نائینی³؛ زینب احمدی⁴

¹کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه اصفهان

²دکتری مدیریت منابع انسانی و مربی، دانشگاه فنی و حرفه‌ای

³کارشناس ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه اصفهان

⁴کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فنی و حرفه‌ای

چکیده

در سال های اخیر رفتار شهروندی سازمانی و رفتار انحرافی کاری که به عنوان رفتارهای داوطلبانه و غیر وظیفه ای کارکنان در نظر گرفته شده است، توجه بسیاری از محققان را جلب کرده است. یکی از عوامل تأثیرگذار بر این نوع رفتارها رهبری می باشد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر رهبری اخلاقی بر رفتار شهروندی سازمان و رفتارهای انحرافی کاری می باشد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، کارکنان جهاد کشاورزی استان اصفهان به تعداد 361 نفر می باشد. حجم نمونه به وسیله فرمول تعیین
حجم نمونه 98 تعیین شد. ابزار جمع آوری داده ها سه پرسشنامه استاندارد رهبری اخلاقی براون و همکاران 2005 ) و رفتار شهروندی سازمانی لی و آلن ( 2002 ) و رفتار انحرافی کاری رابینسون و بنت ( 2000 ) بود.  اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم افزار 2.0  Smart-PLS  تجزیه و تحلیل شد.
نتایج پژوهش نشان داد رهبری اخلاقی بر رفتار شهروندی سازمانی اثر مستقیم و مثبت دارد و مقدار آن برابر 0,650 می باشد. و بر رفتار انحرافی محیط کار اثر مستقیم و معکوس دارد و مقدار آن برابر 0/520 می باشد.
 

کلیدواژه‌ها

رفتار داوطلبانه؛ رفتار غیروظیفه‌ای؛ اداره جهاد کشاورزی استان اصفهان

مراجع

 
امجدی کیا، فاطمه، نژاد ایرانی، فرهاد، بهلولی، نادر (1392). بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی کارکنان و فساد اداری (مطالعه موردی: دستگاههای دولتی شهرستان ارومیه)، دانش ارزیابی، سال پنجم، شماره 17، 71-49.
بهارلو، مصطفی، بشلیده، کیومرث، نعامی، عبدالزهرا، هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل (1394). تحلیل رابطه رهبری اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال دهم، شماره 1، 27-19.
تقی زاده، هوشنگ، سلطانی فسقندیس، غلامرضا (1393). نقش هویت یابی و باورهای اخلاقی کارکنان در نتایج عملکردی رهبری اخلاقی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، (2)10، 106-97.
دانایی فرد، حسن، خائف الهی، احمد، حسینی، سید مجتبی (1390). تأملی بر ارتقاء تسهیم دانش در پرتو رفتار شهروندی سازمانی (مورد مطالعه: وزارتخانه مسکن و شهرسازی و وزارتخانه راه و ترابری)، پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال چهارم، شماره چهاردهم، 84-63.
رافضی، زهره، اسکندری، حسن، عباس پور، عباس (1390). رابطه بین ابعاد شخصیت و دو نوع رفتار شهروندی سازمانی، پژوهش‌های روان شناسی اجتماعی، (5)2، 41-54.
زارعی متین، حسن، جندقی، غلامرضا، توره، ناصر (1385). شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی، فرهنگ مدیریت، سال چهارم، شماره دوازدهم، 63-31.
سلمانی، داود، رادمند، محبوبه (1388). بررسی نقش سازمان و مدیریت در بروز رفتارهای کاری انحرافی، نشریه مدیریت دولتی، (3)1، 51-68.
شیروانی، علیرضا، انصاری، محمد اسماعیل، ابراهیمی، شادی (1388). رهبری و مدیریت در قرن بیست و یکم، اصفهان: انتشارات پویش اندیشه.
عباس پور، عباس، زندیان، هادی، قادر مرزی، حبیب الله (1394). بررسی تاثیر رهبری اخلاقی بر رفتار کارکنان: نقش واسطه‌ای تعامل رهبر-عضو، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال چهارم، شماره 5، 71-51.
قاسم زاده، ابوالفضل، ملکی، شیوا، بروکی میلان، شعبان (1393). نقش میانجی هویت سازمانی در رابطه­ی بین اخلاق حرفه‌ای با رفتار شهروندی سازمانی و رفتار انحرافی کار، مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره هفتم، شماره 4، 79-66.
مقیمی، سید محمد (1384). رفتار شهروندی سازمانی از تئوری تا عمل، فرهنگ مدیریت، سال سوم، شماره 11، 48-19.
منتخب یگانه، محمد، بشلیده، کیومرث، شمسی، مرجان، هزاریان، سولماز (1395). بررسی رابطه رهبری اخلاقی با رفتارهای انحرافی در محیط کار: نقش میانجی تعهد عاطفی و جو اخلاقی، مدیریت فرهنگ سازمانی، (1)14، 153-137.
نصر اصفهانی، علی، غضنفری، احمد، عامری نسب، سیامک (1392). رابطه بین رهبری اخلاقی و توانمندسازی کارکنان، دو فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، سال پنجم، شماره 1، 128-107.
نصر اصفهانی، علی، غضنفری، احمد، عامری نسب، سیامک (1391). رابطه بین رهبری اخلاقی و توانمندسازی کارکنان، دوفصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، سال پنجم، شماره 1، 128-107.

 
Ali, U & Waqar, SH (2013). Teachers’ Organizational Citizenship Behavior Working Under Different Leadership Styles, Pakistan Journal of Psychological Research, 2013, (2)28, 297-316.
Avey, J.  B, Palanski, M.  E & Walumbwa, F.  O (2011).  When leadership goes unnoticed:  The moderating role of follower self-esteem on the relationship between ethical leadership and follower behavior. Journal of Business Ethics, 98, 573-582. 
Avey, J. B, Wernsing, T. S & Palanski, M. E (2012). Exploring the process of ethical leadership: The mediating role of employee voice and psychological ownership.  Journal of Business Ethics, 107 (1), 34-21.
Bello, Sh (2012). Impact of Ethical Leadership on Employee Job Performance, International Journal of Business and Social Science, (11)3.
Bennett, R.J & Robinson, S.L (2000). Development of a measure of workplace deviance. Journal of Applied Psychology, 85(3), 349-360.
Bodankin, M & Tziner, A (2009). Constructive Deviance, Destructive Deviance and Personality: How do they interrelate? Economic Interferences, 26(4), 549-564.
Bolino, M.C, Turnley, W.H & Bloodgood, J.M (2002). Citizenship behavior and the creation of social capital in organizations, Academy of Management Review, 27, (4): 5-22
Brown, M. E, Trevino, L. K, Harrison, D. A (2005). Ethical leadership: A social learning theory perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97: 117-134.
Brown, M.E & Trevino, L.K (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 17, 595–616.
Ciulla, J (2004). Ethics, the Heart of Leadership. Westport, Connecticut: Praeger.
Colbert, A.E, Mount, M.K, Harter, J.K, Witt, L.A & Barrick, M.R (2004). Interactive Effects of Personality and Perceptions of the Work Situation on Workplace Deviance. Journal of Applied Psychology. 89(4), 599-609.
De Wolde, A, Groenendaal,J, Helsloot, I & Schmidt, A (2014). An explorative study on the connection between ethical leadership, prototypicality and organizational misbehavior in a dutch fire service, International Journal of Leadership Studies, Vol. 8 Iss. 2, 2014,18-43.
Dirks, K. T & Ferrin, D. L (2002). Trust in leadership: Meta-Analytic findings and implications for research and practice. Journal of Applied Psychology, 87,611 −628.
Dunlop P. D & Lee, K (2004). Workplace deviance, organizational citizenship behavior, and business unit performance: the bad apples do spoil the whole barrel. Journal of Organizational Behavior, (1)25, pp. 67-80.
Fornell, C & Larcker, D. F (1981). Evaluating structural equation models with unobservablevariables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18, 39–50.
Freeman, R.E & Stewart, L (2006). Developing Ethical Leadership, A Bridge Paper of Business Roundtable Institutefor Corporate Ethics, www.corporate-ethics.org.
Hui, C, Law, K. S & Chen, Z. X (1999). A structural equation model of the effects of negative affectivity and leader-member exchange. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 3-21,77.
Jones, D. A (2009). Getting even with one's supervisor and one's organization: Relationships among types of injustice, desires for revenge, and counterproductive work behaviors. Journal of Organizational Behavior, 30(4), 525 - 542.
Kalshoven, K, Den Hartog, D. N & De Hoogh, A. H. B (2011). Ethical Leader Behavior and Big Five Factors of Personality. Journal of Business Ethics. 100:349–366.
Kelloway, K, Loughlin, C, Barling, J & Nault, A (1999). Counterproductive and organizational citizenship behaviours; separate but related constructs, International Journal of Selection and Assessment, Vol. 10 Nos 1-2, 143-51.
Lawrence, T. B & Robinson S. L (2007). Ain’t Misbehavin: Workplace Deviance as Organizational Resistance. Journal of Management. 33(3), 378-394.
Lee, K & Allen, N. J( 2002). Organizational citizenship behavior and workplace deviance: Therole of affect and cognitions. Journal of Applied Psychology 87:131-142.
Mayer, D. M, Kuenzi, M, Greenbaum, R, Bardes, M & Salvador, R (2009). How low does ethical leadership flow? Test of a trickle-down model. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108(1), 1-13.
Organ, D (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome, Lexington, MA: Lexington Books.
Piccolo, R. F, Greenbaum, R, den Hartog, D. N & Folger, R (2010). The relationship between ethical leadership and cor job characteristics. Journal of Organizational Behavior, 31(2/3), 259-278.
Podsakoff, P. M, MacKenzie, S. B, Paine, J. B & Bachrach, D. G (2000), Ogranizational cizitenship behaviors: a critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of management, 6(3). 563-513.
Pradhan, S, & Pradhan, R.K (2014). Transformational Leadership and Deviant Workplace Behaviors: The Moderating Role of Organizational Justice, Proceedings of the First Asia-Pacific Conference on Global Business, Economics, Finance and Social Sciences (AP14Singapore Conference), Paper ID: S437.
Robinson Sandra, L & Bennett Rebecca, J (1995). A Typology of Deviant Workplace Behaviors: a Multidimensional Scaling Study, Academy of Management Journal. 38/2: 555-572.
Resick, C,J, Hanges, P.J, Dickson, M.W & Mitchelson, J.K (2006). A cross-cultural examination ofthe endorsement of ethical leadership. Journal of Business Ethics, 63: 345-359.
Resick, C.J, Hargis, M.B, Shao, P & Dust S.B (2013). Ethical leadership, moral equity judgments, and discretionary workplace behavior. Human relations, 0(0) 1 –22.
Saltz, J. L & Miles-Jolly, K (2005). Understanding organization–customer links in service settings. Academy of Management Journal, 1032-48, 1017
Shin, Y (2012). CEO ethical leadership, ethical climate, climate strength, and collective organizational citizenship behavior. Journal of Business Ethics, 108 (3), 299-312.
Spector, P.E & Fox, S (2002). An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review. 12 (2), 269-292.
Suresh, S & Venkatammal, P (2010). Antecedents of Organizational Citizenship Behaviour, Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, (2)36, 276-286.
Vigoda-Gadot, E, Itai, B, Taly, Birman-Shemesh & Anit, Somech (2007). Group-Level Organizational Citizenship Behavior in the Education System: A Scale Reconstruction and Validation, Educational Administration Quarterly, Vol. 43 No. 4, 462- 493.
Williams, L. J & Anderson, S. E (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behavior. Journal of Management, 17, 601-617.
Yilmaz, E (2010). The analysis of organizational creativity in schools regarding principal’s ethical leadership characteristics, Procedia social and behavioral sciences, 2(2): 3953-3949.