تاریخچه تحولات حسابداری و مالی در ایران

فصلنامه تاریخ

مقاله 8، دوره 7، شماره 26، مهر 1391   

نویسندگان

دکتر آذر مسلمی؛ دکتر راحله همایونی؛ داود فراهانی؛ محمد علی باقری حجاز

چکیده

چکیده:

تحولات مالی در جهان نزدیک به ۶۰۰۰ سال قدمت دارد و تاریخ نخستین مدرک کشف شده مالی در جهان، لوحه‌های سفالین از تمدن سومر در بابل(Babylon)است و قدمت آن به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد و از پرداخت دستمزد تعدادی کارگر حکایت دارد. پیشینه مالی در ایران نیز به نخستین تمدنهایی بر می‌گردد که دراین سرزمین پا گرفت، و مدارک مالی بدست آمده با ۲۵ قرن قدمت، گواه بر پیشرفت این دانش در ایران باستان است. در طول تاریخ، روشهای مالی متنوع و متعددی برای اداره امور حکومتی و انجام دادن فعالیتهای اقتصادی ابداع شد، که در پاسخ به نیازهای زمان، سیر تحولی و تکاملی داشته است. ممیزی املاک در تمدن ساسانی (در جریان اصلاحات انوشیروان، به منظور تشخیص مالیاتهای ارضی، کلیه زمینهای مزروعی کشور ممیزی و مشخصات آن از جمله مساحت، نوع زمین و نوع محصول در دفتری ثبت می‌گردید.) و تکامل حسابداری برای نگهداری حساب درآمد و مخارج حکومتی در دوران سلجوقیان (نگارش اعداد را به صورت علائمی کوتاه شده از نام اعداد عربی، حساب سیاق می‌نامند. از جمله در تمدن باستانی سومر (SUMMER) نظام مالی جامعی برقرار بود و کاهنان سومری علاوه بر نگهداری حساب درآمدهای حکومتی، به نحوی موجودی غلات، تعداد دامها و میزان املاک حکومتی را محاسبه می کردند.)

واژگان کلیدی:نظام مالیاتی ـ حسابرسیـ هخامنشیان ـ صفویانـ قاجاریان

کلیدواژه‌ها

نظام مالیاتی؛ حسابرسی؛ هخامنشیان؛ صفویان؛ قاجاریان