ساختار تمدّن اسلام در عصر اوّل عبّاسی و نقش عناصر ایرانی درآن

فصلنامه تاریخ

مقاله 2، دوره 9، شماره 33، تیر 1393   

نویسندگان

دکترداریوش موگویی؛ دکترافشین صالحی؛ لیلا ابراهیمی

چکیده

چکیده    

پژوهش حاضردر پی بررسی ساختار تمدّن اسلام در عصر اوّل عبّاسی و نقش عناصر ایرانی در آن است؛ با توجّه به اینکه تمدّن میراث بشری است و به این لحاظ تمدّن با انسان مرتبط و از دستاورد های مادی بشر است ؛ تمدّن در عصر عبّاسی به تنهایی یک جهان است که در طولانی ترین دوره تاریخ قرون میانه نقش آفرینی کرد و در نهایتِ این تمدّن، رنگ و نژاد و امّت معینی نبود؛ نه عربی و نه ایرانی، نه ترکی و رومی و نه زنگی و نژاد سیاه و سفید و یا زرد ، نه تمّدن سروران آزاد یا بردگان ، بلکه تمدّن «عصر اسلامی عبّاسیان به اختصارو آشکاری تمام» بود که« بغداد »پایتخت اداری آن و مرکز دنیا بود . لذا تلاش شده است با توجّه به غنای منابع و سرچشمه های طبیعی و اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی تمدّن عصر عبّاسی؛ که باعث غنای پدیده های این تمدّن در زمینه های سیاسی ، اداری ، معیشتی و عمرانی و تسریع در انتقال و تبادلات فرهنگی شده ؛ به پایتخت امکان دهد تا بر مناطق دور دست کشور پهناور عبّاسی سیطره و حاکمیّت داشته باشد که نتیجه تحقیق با تکیّه بر یافته های کتابخانه ای نشان می دهد که عصر عبّاسی علاوه بر نیاز جامعه به دانستن وآگاهی نسبت به مسائل اطراف ، آشنایی با فرهنگ های گوناگون و دستاورد های علمی و توجّه وزارءو خلفا ،رشد هر چه بیشتر علوم و شکل گیری نهضت ترجمه و شکوفایی تمّدن اسلام را فراهم آورد است ،که نقش عناصر ساختاری [عنصر ایرانی و خراسانی علی الخصوص و عنصر عرب ]و بنیان های فرهنگ و تمدّن[ اسلامی ، یونانی ، ایرانی و هندی ] در این عصر، برجسته و قابل ذکر است .

واژگان کلیدی:عصر اوّل عبّاسی ، عناصر ایرانی ، خلفا ، ساختار جامعه عبّاسی ،بنیان تمدّن و فرهنگ

کلیدواژه‌ها

عصر اوّل عبّاسی؛ عناصر ایرانی؛ خلفا؛ ساختار جامعه عبّاسی؛ بنیان تمدّن و فرهنگ