سنجش وارزیابی عملکرد استان بوشهر در بخش زراعت

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

مقاله 2، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 29، شهریور 1396، صفحه 89-100   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

یعقوب زارعی¹؛ علیرضا استعلاجی^{* 2}

¹گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

²استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره)، شهر ری، ایران

چکیده

زراعت بزرگ­ترین زیر­بخش کشاورزی است که 56 درصد از ارزش­افزوده، 60 درصد از اشتغال و 82 درصد از تولیدات این بخش را به­خود اختصاص داد. از سوی دیگر عمده­ترین نیاز­های غذایی بشر نظیر غلات، حبوبات، سبزیجات و میوه­جات از طریق زیر­بخش زراعت تامین می­گردد. با عنایت به نقش اثر­گذار گیاهان زراعی در جوامع انسانی می­توان اذعان نمود که انسـان به طرق مختلف وابسته به محصولات زراعی است. به­طوری­که گیاهان زراعی به­طور مستقیم و غیر­مستقیم تأمین­کننده اصلی مواد غذایی یعنی پروتئین­ها، هیدرات­های کربن، چربی­ها، ویتامین­ها و مواد معدنی هستند. همچنین امروزه بسیاری از کشور­های پیشرفته جهان از طریق صادرات محصولات زراعی (خصوصاً صادرات غلات) ارز کلانی را وارد کشور خود می­کنند. ارزش دارویی برخی گیاهان زراعی، اهمیت صنعتـی، زیست­محیطی و ارزش گیاهان زراعی در احیای خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک از دیگر کارکرد­های مهم محصولات زراعی است که نقش آن­ها را انکارپذیر می­نماید. بر­همین اساس پژوهش حاضر قصـد دارد جهت بهره­برداری صحیح و مطلوب­تر برنامه­ریزان و تصمیم­گیران از ظرفیت­های بالقوه و غنی در کشور، با تکیه بر روش­های کمی به سطح­بندی و مقایسه شش زیر­بخش زراعت در استان بوشهر بپردازد تا ضمن ارزیابی عملکرد آن­ها، درجه برخورداری و میزان محرومیت مناطق نیز مورد تحلیل قرار­گیرد. این بررسی با استفاده از منابع اسنادی سال 1390، درصدد است تا میزان توسعه زراعت در استان بوشهر را با استفاده از مدل تاپسیس و نرم­افزار­های Excel وSpss  با رویکردی توصیفی- تحلیلی، مورد ارزیابی قرار دهد. سنجش میزان توسعه­یافتگی بخش زراعت در منطقه مورد مطالعه حاکی از وجود شکاف عمیقی بین زیربخش­های زراعی در استان بوشهر می­باشد. به­طوری­که زیر­بخش سبزیجات با 65/0 تنها زیر­بخش توسعه­یافته در استان می­باشد. پس از آن نیز زیر­بخش غلات با 58/0 در سطح متوسطی از توسعه قرار­گرفت. در نقطه مقابل نتایج گواه این مطلب است که چهـار زیر­بخش جالیزی، صنعتی، علوفه­ای و حبوبات در جرگه بسیار محروم قرار داشته­اند. این بررسی معتقد است، تنوع اقلیمی و توان اکولوژیکی استان و همچنین جایگاه مهم بخش زراعت در تامین امنیت­غذایی و اقتصاد کشاورزی جامعه ایجاب می­نماید. متولیان امر ضمن کسب شناخت همه­جانبه، برنامه­ریزی دقیق و مدیریت هدفمند، با به­کارگیری روش­های علمی بستر لازم جهت ارتقای تولید و نیل به خودکفایی در کشاورزی کشور را فراهم سازند

کلیدواژه‌ها

استان بوشهر؛ کشت؛ تولید؛ زیر‌بخش‌های زراعی؛ تاپسیس

مراجع