بررسی وضعیت تروفی در مناطق ساحلی جنوبی خزر، مطالعه موردی محدوده استان گیلان

پژوهش های علوم و فنون دریایی

مقاله 3، دوره 12، شماره 4، اسفند 1396، صفحه 24-34   

نوع مقاله: تحقیقی

نویسندگان

علیرضا دریازاده^{* 1}؛ پریسا نجات خواه معنوی²؛ فرناز رفیعی¹؛ فریبرز جمال زاد فلاح³؛ سید محمد صلواتیان⁴

¹دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

³دفتر سواحل و تالاب های ساحلی کشور

⁴موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور ، پژوهشکده آبزی پروری آب های داخلی، بندرانزلی

چکیده

     ورود بارآلی و غیرآلی به میزان زیاد از رودخانه ها، فاضلابهای شهری و روستایی و صنعتی به دریا موجب تشدید فرایند یوتریفیکاسیون حوضه جنوبی سواحل دریای خزر شده است. در تحقیق حاضر 3 پارامتر لیمنولوژیکی (کلروفیل a ، فسفات کل و ازت کل) ، از بهار تا پایان بهمن ماه  1392 به مدت 11 ماه ارزیابی شده است. نمونه برداری در 10 ایستگاه در سواحل جنوبی دریای خزر واقع در استان گیلان از خشکرود تا آستارا صورت گرفت. بر اساس نتایج تحقیق حاضر در بین  سه  فاکتور  موثر تروفی  در مناطق  مورد  مطالعه در فصل زمستان  بالاترین  میزان  همبستگی مربوط  به فسفر کل و  ازت  کل با میزان 47 درصد  می باشد. بررسی سالیانه نیز میزان  همبستگی بین  دو  فاکتور فسفر و ازت  کل را  با  مقدار 87 درصد  نشان داد  و بعد از آن کلروفیل a و ازت با 56 درصد قرار می گیرد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که ۳۹ درصد از سواحل جنوبی دریای خزر در محدوده آب های استان گیلان الیگوتروف بوده و ۶۱ درصد از آن در دامنه مزوتروفی قرار دارد. مقایسه منحنی نرمال میزان فسفات کل در سواحل بخش جنوبی دریای خزر با استانداردهای OECD نشانگر گرایش بخشی از سواحل فوق از حالت الیگوتروفی به مزوتروفی می باشد که می تواند تهدیدی برای منطقه به حساب آید.

کلیدواژه‌ها

سواحل جنوبی دریای خزر؛ یوتریفیکاسیون؛ کلروفیل a؛ فسفر؛ ازت

مراجع

درویش صغت، ع. ا.، جمال زاده، ف. و نظامی بلوچی، ش. 1391 . بررسی تروفی تالاب انزلی با استفاده از GSI .  محیط شناسی، 23: 10                      -2.

  رحمتی، ر.، پورغلام، ر. و دوستدار، م. 1390. وضعیت تروفی آب بندان طبیعی مرزن آباد بابل بر اساس شاخص کارلسون. مجله شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آزادشهر. 1(6) :130-121.

 

رفیعی ، ا و فاطمی، م. ر. 1391. زیست شناسی دریا با نگرش اکولوژیک. نویسنده جیمز نی باکن. چاپ دوم. گروه تالیفی دکتر خلیلی. ایران.

 شهربان، م. و شهیدی، ا. ۱۳۸۶. معرفی شاخص های کیفی آب های سطحی. ششمین کنفرانس هیدرولیک ایران. انجمن هیدرولیک ایران، دانشگاه شهرکرد. شهرکرد.

 

  قربانی، م. 1385. بررسی روند تغییرات آب مخزن سد مارون و تعیین ترکیبات موثر در احتمال بروز اتریفیکاسیون. دفتر تحقیقات و استانداردهای سد و نیروگاه سازمان آب و برق خوزستان، 8-1.

 

 کیمیال، د. 1973. مطالعات لیمنولوژی تالاب انزلی، ترجمه سازمان حفاظت محیط زیست.

 

     میرزاجانی،  ع. ،  عباسی،  ک. ، سبک آرا،  ج. ، مکارمی، م. ، عابدینی،  ع. و صیاد بورانی، م . 1391. لیمنولوژی دریاچه الیگو-  مزوتروف تهم در استان زنجان. مجلهزیستشناسیایران. 25(1): 89-74.  

    

Bužančić, M.,  Ninčević Gladan, Z., Marasović, I., Kušpilić, G. & Grbec. B. 2016. Eutrophication influence on phytoplankton community composition in three bays on the eastern Adriatic coast. Oceanologia, 58: 302—316.

 

Carlson, R.E. & J. Simpson. 1996. A Coordinator’s Guide to Volunteer Lake Monitoring Methods. North American Lake Management Society. USA.

 

Carlson, R.E. 1977. A trophic state index for lakes. Limnology and Oceanography, 22:361-369. doi.org/10.4319/lo.1977.22.2.0361.

 

Carlson, R.E. 1992. Expanding the trophic state concept to identify non-nutrient limited lakes and reservoirs. In: Proceedings of a national conference on enhancing the states lake management programs. Monitoring and Lake Impact Assessment. Chicago.

 

Chapra, S.C. 1997. Surface Water- Quality Modeling, McGraw Hill, New York.

 

Elmaci, A., Ozengin, N., Teksoy, A., Topac, F. & Baskaya, H. 2009. Evaluation of Trophic State of lake Uluabat, Turkey. Journal of Environmental Biology, 30 (5): 757-760.

 

Kagaloua, I., Papastergiadoub, E. &  Leonardos, I. 2008. Long term changes in the eutrophication process in a shallow Mediterranean lake ecosystem of W. Greece: Response after the reduction of external load.  Journal of Environmental Management, 87: 497–506.

 

Karadžić, V., Subakov-Simić, G., Krizmanić, J. & Natić, D. 2010. Phytoplankton and eutrophication development in the water supply reservoirs Garaši and Bukulja (Serbia). Desalination, 255: 91–96.

 

Lu, S.Y., Wu, F.C., Lu, Y. F., Xiang, C. S., Zhang, P.Y. & Jin, C.X.  2009. Phosphorus removal from agricultural runoff by constructed wetland. Ecological engineering, 35: 402–409.

 

Lundberg, C. 2013. Eutrophication, risk management and sustainability. The perceptions of different stakeholders in the northern Baltic Sea. Marine Pollution Bulletin, 66: 143–150.

Lv, J., Wu, H. & Chen, M. 2011. Effects of nitrogen and phosphorus on phytoplankton composition and biomass in 15 subtropical, urban shallow lakes in Wuhan, China. Limnologica - Ecology and Management of Inland Waters, 41(1): 48-56.

 

 Ly, J., Philippart , C. J. M. & Kromkamp, J. C. 2014. Phosphorus limitation during a phytoplankton spring bloom in the western Dutch Wadden Sea. Journal of Sea Research, 88: 109–120.

 

OECD, 1982. Eutrophication of Waters. Monitoring, Assessment and Control, OECD, Paris.

Sass, G. Z., Creed, I. F., Bayley, S. E.  & Devito,  K. J. 2007. Understanding variation in trophic status of lakes on the Boreal Plain: A 20 year retrospective using Landsat TM imagery, Remote Sens. Environment, 109: 127 – 141. doi:10.1016/j.rse.2006.12.010.

 

Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. 1999. American Public Health Association. USA.

 

Tsagil, J.A. 2006. Spatial distribution of water quality and Eutrophication levels of wetlands. International Institute for Geo-information science and earth observation. Netherlands.

Zhang, Y., Yin, Y., Wang, M. & Liu, X. 2012. Effect of phytoplankton community composition and cell size on absorption properties in eutrophic shallow lakes: field and experimental evidence.Optics Express,20(11): 11882-11898. doi.org/10.1364/OE.20.011882.