الگوی کاربردی پرورش خلاقیّت کودکان از طریق موسیقی توسط معلّمان غیرمتخصّص در مدارس ابتدایی (با اتّکا به تجارب آموزشی و نوآوری های موسیقایی جان کیج )

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 2، دوره 7، شماره 4، خرداد 1397، صفحه 33-70   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

زهرا آخوندی¹؛ رضا افهمی^{* 2}

¹کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

²دانشیار گروه پژوهش و تاریخ هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

زمینه: نظر به اهمیّت خلاقیّت در توسعه جهانی و تأکیدبر پرورش آن در سنین کودکی و نقش هنر در شکوفایی آن ازیک سو و ابراز نگرانی ها مبنی بر «بحران خلاقیّت» و فقدان درک آن در مدارس، ازدیگرسو، لزوم ارائۀ راهکارهایی نو و کاربردی را در عصر حاضر ایجاب کرده است.
هدف: پژوهش حاضر درصدد طراحی الگوی موسیقایی کارآمد برای پرورش خلاقیّت دانش آموزان دبستانی با قابلیّت کاربست توسط معلّمان غیرمتخصّص ایرانی و اعتبارسنجی آن است.
روش: این پژوهش از سه مطالعه پی درپی استفاده کرده است. مطالعات پیمایشی اول و دوم، در راستای طراحی الگوی مدنظر، شامل سنجش قابلیّت اجرایی شیوه آموزشی هنرمندان در پرورش خلاقیّت با مفاهیم موسیقایی و تجارب آموزشی جان کیج، موسیقی دان و معلّم برجسته قرن بیستم، در دو مرحله پرسش نامه محقق ساخته به روش دلفی، مورد ارزیابی متخصّصین سه حوزه آموزش و پرورش، هنر و موسیقی، بود. در مطالعه آزمایشی سوم با هدف اعتبارسنجی الگوی مزبور، اجرای آن توسط یک معلّم غیرمتخصّص، بر روی گروهی از دانش آموزان دختر اول ابتدایی، به همراه پیش و پس آزمون فرم الف آزمون تصویری خلاقیّت تورنس اجرا شد.
یافته ها: یافته ها نشانگر پذیرش برخی از ابعاد الگوی آموزشی هنرمندان و راهبردهای آموزشی مبتنی بر تجارب جان کیج در قالب یک مجموعه راهبرد جهت اجرا در مدارس ایرانی بر اساس اجماع متخصّصان و همچنین نتایج مطالعه سوم نیز حاکی از وجود اختلاف معنادار میان گروه آزمایش دارای تجارب موسیقایی و کنترل در مؤلفه های خلاقیّت، سیالی، ابتکار، انعطاف و نمره کل خلاقیّت به جز نمره بسط بود.
نتیجه گیری: تحلیل ها نشانگر کارآمدی الگوی مذکور بر پرورش خلاقیّت کودکان دبستانی و کاربستش توسط معلّمان غیرمتخصّص در محیط آموزشی ایران می باشد.

کلیدواژه‌ها

الگوی پرورش خلاقیّت؛ پرورش خلاقیّت از طریق آموزش موسیقی؛ پرورش خلاقیّت کودکان دبستانی؛ جان کیج

مراجع

حسینی، افضل­السادات و محمدزاده، سیده زهره. (1395). اثربخشی برنامه آموزش خلاقیّت در قالب فعالیت­های هنری بر رشد خلاقیّت دانش­آموزان. ابتکار و خلاقیّت در علوم انسانی، شماره 1، 109-130.

صابری، افسانه. (1396). تأثیر آموزش موسیقی بر خلاقیّت دانش­آموزان. نامه هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 14، 103- 116.

عسگری، محمد و احمدی طهورسلطانی، محسن و یلفانی، ناهید. (1393). اثربخشی آموزش نمایش خلاق بر خلاقیّت دانش­آموزان پیش­دبستانی شهر همدان. ابتکار و خلاقیّت در علوم انسانی، شماره 4، 35-54.

قاسم­تبار، نبی­الله. (1395). طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامۀ درسی موسیقی دورۀ پیش­دبستانی ایران. تهران: دانشگاه خوارزمی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، رساله دکتری.

لرکیان، مرجان و مهرمحمدی، محمود و ملکی، حسن و مفیدی، فرخنده. (1390). طراحی و اعتباربخشی الگوی مطلوب برنامه درسی هنر دوره ابتدایی ایران. مطالعات برنامه درسی ایران، شماره 21، 123- 163.

میرطالبی، بهناز و کریمی، عبدالعظیم و موسوی، سید یعقوب. (1394). بررسی تأثیر آموزش موسیقی بر رشد خلاقیّت کودکان. همایش ملی روان­شناسی و مدیریت آسیب­های اجتماعی.

یارمحمدی واصل؛ مسیب و نوشادی، بهناز و مقامی، حمیدرضا و بهرامی، آرش. (1395). مطالعه تأثیر آموزش روش کاوشگری بر تفکّر انتقادی در درس علوم تجربی. ابتکار و خلاقیّت در علوم انسانی، شماره 2، 159- 174.

 

Adjerakor, G. J. (2016). The Role of Musical Arts in Early Childhood Education: A Study of some Selected Early Childhood Centres-in the Krachi East District. Winneba: University of Education.

Amoaku, W. K. (1982). Parallelisms in traditional African system of music education and Orff Schulwerk. African Music, 6(2), 116-119.

Bernstein, D. W. (2014). John Cage's Cartridge Music (1960):‘A Galaxy Reconfigured’. Contemporary Music Review, 33(5-6), 556-569.

Bronson, P. & Merryman, A.  (2010). The Creativity Crisis. Newsweek [online]. Available from: http://www.newsweek.com/ creativity-crisis-74665 [Accessed on 10 August 2017].

Byun, YH. & Hyun, EJ. (2004). The effects of an arts education program using picture-books on young children’s creativity. Korean Journal of Early Childhood Education, 24(5), 311-336.

Cage, J. (1961). Silence: lectures and writings. Connecticut: Wesleyan University Press.

Cage, J., Kirby, M. & Schechner, R. (1965). An Interview with John Cage. The Tulane Drama Review, 10(2), 50-72.

Cage, J. (1967). A year From Monday. Connecticut: Wesleyan University Press.

Cage, J. (1970). Song books: solos for voice 3-92 (2 volume). New York: Henmar Press.

Campbell, I. (2015). Experimental practices of music and philosophy in John Cage and Gilles Deleuze. England: Kingston University.

Catterall, J. S. & Peppler, K. A. (2007). Learning in the visual arts and the worldviews of young children. Cambridge Journal of Education, 37(4), 543-560.

Confederation of British Industry. (2013). Schools Produce Exam Robots, Says CBI Chief [online]. Available from: https://www.thetimes.co.uk/article/schools-produce-exam-robots-says-cbi-chief-3jlv6j8t5zb [Accessed on 10 August 2017].

Cox, G. (1992). Towards the National Song Book: The History of an Idea. British Journal of Music Education, 9(3), 239-253.

Cox, C. & Warner, D. (Eds.). (2004). Audio culture: Readings in modern music. London: A&C Black.

Cronin, J. (2011). Excavating the Future: Taking an ‘Archaeological’approach to technology. Interdisciplinary Science Reviews, 36(1), 83-89.

DES. (1967). Primary Education in Wales. Report of the Central Advisory Council or Education (Wales). London: HMSO.

DiMartino, D. (2016). Music in the 20th Century (4 Vol Set). London: Routledge.

Dora To, L. W., Phoebe Chan, Y. L., Lam, Y. K. & Tsang, S. K. Y. (2011). Reflections on a primary school teacher professional development programme on learning English through process drama. Research in Drama Education: The Journal of Applied Theatre and Performance, 16(4), 517-539.

Dudek, S. Z. & Cote, R. (1994). Problem finding revisited. In M.A Runco (Ed.), Problem Finding, Problem Solving, and Creativity (pp. 130-150). Norwood, NJ: Ablex.

Fetterman, W. (1991). John Cage's theatre pieces: notations and performances, Doctoral dissertation. New York: New York University.

Free, M., Nalder, G. & Fullarton, L. (2009). Primary focus–A partnership model for artists in schools. Australian Art Education, 32, 1-14.

Gagné, N.V. (2011). Historical dictionary of modern and contemporary classical music. Lanham, Maryland: Scarecrow Press.

Gann, K. (2010). No such thing as silence: John Cage's 4'33. Connecticut: Yale University Press.

Glover, J. & Ward, S. (eds). (1998). Teaching Music in the Primary School 2/e. London: A&C Black.

Griffiths, M. & Woolf, F. (2009). The Nottingham apprenticeship model: Schools in partnership with artists and creative practitioners. British Educational Research Journal, 35(4), 557-574.

Guilford, J. P. (1967). Creativity: Yesterday, today and tomorrow. The Journal of Creative Behavior, 1, 3-14.

Hall, C. & Thomson, P. (2017). Creativity in teaching: what can teachers learn from artists?. Research Papers in Education, 32(1), 106-120.

Hallam, S., Cross, I. & Thaut, M. (Eds.). (2011). Oxford handbook of music psychology. United Kingdom: Oxford University Press.

Hallam, S. (2016). The Impact of Actively Making Music on The Intellectual, Social and Personal Development of Children and Young People: A Summary. Paper presented at the Voices: A World Forum for Music Therapy.

Hargreaves, D. H. (1998). Creative professionalism: The role of teachers in the knowledge society (Vol. 22). Demos.

Haskins, R. (2012). John Cage and Anarchism: Notes on Sources and Musical Evocations [online]. Terz 5, Available from: www.terz.cc/magazin.php?z=246&id=264 [Accessed on 20 August 2017].

Henriksen, D., Mishra, P. & Fisser, P. (2016). Infusing creativity and technology in 21st century education: a systemic view for change. Journal of Educational Technology & Society, 19(3), 27-37.

Holden, H. & Button, S. (2006). The teaching of music in the primary school by the non-music specialist. British Journal of Music Education, 23(1), 23-38.

Hui, A. & Lau, S. (2006). Drama education: A touch of the creative mind and communicative-expressive ability of elementary school children in Hong Kong. Thinking skills and creativity, 1(1), 34-40.

Hui, A., He, M. WJ. & Liu, E. S. Ch. (2013). Creativity and early talent development in the arts in young and schoolchildren Creativity, talent and excellence (pp. 75-87): Springer.

Hui, A., He, M. WJ. & Ye, Sh. S. (2015). Arts education and creativity enhancement in young children in Hong Kong. Educational Psychology, 35(3), 315-327.

Jaeger, P. (2013). John Cage and Buddhist Ecopoetics: John Cage and the Performance of Nature. London: A&C Black.

Joseph, B. W. (2009). Chance, indeterminacy, multiplicity. The anarchy of silence: John Cage and experimental art, 210-238.

Jusczyk, P.W. & Krumhansl, C.L. (1993). Pitch and rhythmic patterns affecting infants' sensitivity to musical phrase structure. Journal of experimental psychology: Human perception and performance, 19(3), 627-640.

Klintberg, B. A. (1991). Den Vandrande Njuren. The Traveling Kidney."] ExpressenMay, 26(4).

Kotz, L. (2001). Post-Cagean Aesthetics and the" Event" Score. October, 95, 55-89.

LaBelle, B. (2015). Background noise: perspectives on sound art. United States: Bloomsbury Publishing USA.

Leong, S. (2010). Creativity and assessment in Chinese arts education: Perspectives of Hong Kong students. Research Studies in Music Education, 32(1), 75-92.

Marter, J. M. (Ed.). (2011). The Grove encyclopedia of American art (Vol. 1). United States: Oxford University Press.

Mills, J. (2009). Music in the primary school. Cambridge: Cambridge University Press.

Moga, E., Burger, K., Hetland, L., & Winner, E. (2000). Does studying the arts engender creative thinking? Evidence for near but not far transfer. Journal of Aesthetic Education, 34(3/4), 91-104.

Nicholls, D. (2002). The Cambridge Companion to John Cage. United Kingdom: Cambridge University Press.

Oreck, B. (2000). Artistic Choices: How and Why Teachers Use the Arts in the Classroom. Paper presented at the American Educational Research Association Annual Meeting, New Orleans: LA.

Oreck, B. (2004). The artistic and professional development of teachers: A study of teachers’ attitudes toward and use of the arts in teaching. Journal of Teacher education, 55, 55-69.

Pagnutti, A. (2013). Receptive Combines, Compositions, and Crowds: The Radio-Works of Robert Rauschenberg and John Cage. New York: Sotheby's Institute of Art-New York.

Parnes, S. J. & Noller, R. B. (1972). Applied creativity: The creative studies project. The Journal of Creative Behavior, 6, 164-186.

Perloff, M. & Junkerman, C. (Eds.). (1994). John Cage: Composed in America. United States: University of Chicago Press.

Pitts, S. E. (2017). What is music education for? Understanding and fostering routes into lifelong musical engagement. Music Education Research, 19(2), 160-168.

Pritchett, J. (1996). The Music of John Cage (Vol. 5). United Kingdom: Cambridge University Press.

Prummel, J. (2006). Het deurenpaleis, over creativiteit en onderwijs [The Palace of Doors, about Creativity and Education]. Brussels: CANON Cultuurcel.

Renzulli, J. S. (1992). A General Theory for the Development of Creative Productivity through the Pursuit of Ideal Acts of Learning1. Gifted child quarterly, 36(4), 170-182.

Robinson, K. (2011). Out of our minds: Learning to be creative. New York: John Wiley & Sons.

Runco, M. A. (2004). Creativity. Annual Review of Psychology, 55(1), 657–687.

Sandford, M. (Ed.). (2003). Happenings and other acts. London: Routledge.

Seddon, F. & Biasutti, M. (2008). Non-music specialist trainee primary school teachers’ confidence in teaching music in the classroom. Music Education Research, 10(3), 403-421.

Shaw, W. (1952). Music in the Primary School. London: Denis Dobson.

Shaw‐Miller, S. (1996). ‘Concerts of everyday living’: Cage, Fluxus and Barthes, interdisciplinarity and intermedia events. Art History, 19(1), 1-25.

Shim, S. Y. & Moon, S. Y. (2015). Association between teachers' conceptions of art education and children's creative personality-mediating effects of teachers' role of creativity improvement. Korean Journal of Childcare and Education, 11, 109-125.

Stanford, C.V. (1908). Studies and memories. London: A. Constable and Company Limited.

Starko, A. J. (1995). Creativity in the classroom: Schools of Curious delight. New York: Longman.

Steers, J. (2009). Creativity: delusions, realities, opportunities and challenges. International Journal of Art & Design Education, 28(2), 126-138.

Sternberg, R. J. (1988). The nature of creativity: Contemporary psychological perspectives. Cambridge: CUP Archive.

Sternberg, R. J. & Lubart, T. I. (1991). Creating creative minds. The Phi Delta Kappan, 72, 608-614.

Sternberg, J. R. & Williams, M. V. (1996). How to develop student creativity, association for supervision and curriculum development. Virginia: Alexandria.

Sternberg, R. J. (1999). Handbook of creativity. United Kingdom: Cambridge University Press.

Timmerman, P. (2015). Uncaged: Buddhism, John cage and the freeing of the World. Canadian Journal of Buddhist Studies, (5).

Tinkle, A. (2015). Sound Pedagogy: Teaching listening since Cage. Organised Sound, 20(02), 222-230.

Torrance, E. & Myers, R. (1970). Creative teaching and learning. New York: Dodd Mead.

Torrance, E. (1972). Can we teach children to think creatively?. The Journal of Creative Behavior, 6, 114-143.

Van Ransbeeck, A. (1996). Muzische vorming. Bijlage bij de Gids voor het Basisonderwijs [Artistic Education. Appendix with the Guide for (Pre-) Primary Education]. Diegem: Kluwer Editoria.

Williams, F. E. (1969). Models for encouraging creativity in the classroom by integrating cognitive-affective behaviors. Educational Technology, 9, 7-13.