ارزیابی ارقام مختلف چغندر‌قند در شرایط اگرو اکولوژیکی منطقه میاندوآب با استفاده از روش‌های چند متغیره آماری در تنش خشکی

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

مقاله 4، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 25، آذر 1397، صفحه 201-218   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شهاب حیدری^{* 1}؛ مهدی پناهی²؛ کیوان فتوحی³

¹گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین – پیشوا، ورامین – ایران

²گروه آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان-ایران

³بخش چغندرقند، ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ میاندوآب. میاندوآب – ایران.

چکیده

به­منظور ارزیابی16 رقم چغندر­قند در شرایط اگرو­اکولوژیکی منطقه میاندوآب با استفاده از روش­های چند­متغیره آماری در شرایط کم­آبی، آزمایشی در دو شرایط معمول و تنش خشکی بر اساس ظرفیت مزرعه، هر کدام در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده­ها نشان داد اثر محیط بر صفات عملکرد ریشه، درصد قند نا­خالص، میزان سدیم ریشه، درصد قند خالص، عملکرد قند نا­خالص، آلکالیته، درصد استحصال و قند ملاس از لحاظ آماری معنی­دار بود. در این مطالعه صفات عملکرد قند خالص تحت شرایط معمول رطوبتی و تنش خشکـی با صفات عملکـرد ریشـه، مقـدار پتاسیـم ریشـه، عملکـرد قنـد نا­خالص و درصد استحصال همبستگی مثبت و معنی­دار نشان داد. بر­اساس نتایج تجزیه کلاستر در شرایط معمول برش دندروگرام در فاصله 10، چهار کلاستر ایجاد شد ژنوتیپ­های کلاستر دو از عملکرد ریشه، عملکرد قند نا­خالص، درصد استحصال و عملکرد قند خالص بالا­تر از میانگین کل و کل کلاستر­ها و از میزان سدیم، پتاسیم، ازت مضره و قند ملاس کم­تر از میانگیـن کل برخوردار بود. در شرایط تنش خشکی برش کلاستر در فاصله 10، ژنوتیپ­ها را در چهار گروه دسته­بندی کرد که گروه سه از نظر صفات عملکرد ریشه، درصد قند نا­خالص، ازت مضره، درصد قند خالص، عملکرد قند نا­خالص، درصد استحصال و عملکرد قند خالص از مقادیر بیش­تر از میانگین و از نظر صفات مقدار سدیم، آلکالیته و مقدار قند ملاس کم­تر از میانگین برخوردار­بود. بر­اساس نتایج تجزیه به عامل­ها در شرایط معمول و تنش خشکی دو عامل شناسایی شدند که به­ترتیب 77/87 و 94/85 درصد از کل واریانس داده­ها را در دو شرایط تبیین نمود. بر­اساس نتایج تجزیه کلاستر ژنوتیپ­ها در شرایط معمول در چهار کلاستر در شرایط تنش خشکی در سه کلاستر قرار گرفتند.
 

کلیدواژه‌ها

چغندر‌قند؛ تنش خشکی؛ تجزیه کلاستر؛ تحلیل عاملی

مراجع