بررسی تاثیر پلی‌آمین پوترسین بر برخی صفات گیاه دارویی آویشن (Thymus vulgaris L .) در شرایط کمبود آب

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

مقاله 4، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 22، اسفند 1394، صفحه 279-289   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محجوبه صفاری¹؛ میثم اویسی^{* 2}؛ رضا ضرغامی³

¹گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا، ورامین، ایران.

²گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا، ورامین، ایران

³بخش بیوتکنولوژی، موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، کرج - ایران.

چکیده

این تحقیق به­منظور ارزیابی برخی صفات گیاه دارویی آویشن، تحت شرایط کمبود آب در چهار رژیم آبیاری و اعمال چهار سطح هورمون پوتریسین به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار سال 1393 در مزرعه تحقیقـاتی دانشکـده کشـاورزی ورامین انجام شد. عامل اصلی شامل تنش خشکـی (140، 110، 80، 50) میلی­متر تبخیر از سطح تشتک تبخیـر کلاس A و عامل فـرعی شامل چهـار تیمار هورمـون پوتریسین (2، 1، 5/0، صفـر) میلی­مولار در لیتر بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی بر صفات وزن خشک برگ، وزن تر برگ، تیمول اسانس، اسانس، پرولین در سطح یک درصد معنی­دار شد. اعمال هورمون پوترسین بر صفات وزن خشک و وزن تر اندام رویشی گیاه آویشن در سطح پنج درصد و در دیگر صفات در سطح یک درصد معنی­دار شد. اثر متقابل بین تنش خشکی و هورمون پوترسین بر هیچ یک از صفات مورد ارزیابی معنی­دار نشد. بیش­ترین مقدار وزن خشک (45/8 گرم) و وزن تر (77/74 گرم) اندام رویشی در شرایط عدم تنش خشکی مشاهده شد. همچنین بیش­ترین مقدار تیمول (05/58 میکرو­گرم بر گرم وزن تازه برگ) و اسانس (57/4 درصد) از تیمار 110 میلی­لیتر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش شدید) و بیش­ترین مقدار پرولین (55/54 میکرو­مول بر گرم برگ تازه) نیز از تیمار 140 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خیلی شدید) مشاهده شد. همچنین بیش­ترین مقدار تیمول (72/58 میکرو­گرم بر گرم برگ تازه)، اسانس (63/4 درصد) و پرولین (95/42 میکرو­مول بر گرم برگ تازه) در شرایط محلول­پاشی پوتریسین در سطح دو میلی­مولار مشاهده شد. بیش­ترین مقدار وزن خشک (55/7 گرم) و وزن تر (69/62 گرم) اندام رویشی نیز در شرایط محلول­پاشی در سطح یک میلی­مولار مشاهده شد. کم­ترین مقدار وزن خشک (02/6 گرم) و وزن تر (72/44 گرم) از تیمار 140 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خیلی شدید) و کم­ترین مقدار تیمول (20/45 میکرو­گرم بر گرم وزن تازه برگ) و پرولین (52/24 میکرو­گرم بر گرم وزن تازه برگ) و میزان اسانس (08/4 درصد) از تیمار50 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر (شاهد) مشـاهده شد.کم­ترین مقـدار وزن خشک (88/6 گرم) و وزن تر (22/56 گرم) و کم­ترین مقـدار تیمول (45/46 میکرو­گرم بر گرم وزن تازه برگ) و پرولین (02/37 میکرو­گرم بر گرم وزن تازه برگ) و میزان اسانس (18/4 درصد) در شرایط عدم محلول­پاشی پوتریسین مشاهده شد. با توجه به بحـران شدید کم آبی در کشـور و تغییرات آب و هوایی درکره­ی زمین، به­کارگیری هورمون پوترسین می­تواند از نظر اقتصادی، کشاورزی و زیست محیطی برای افزایش تحمل نسبت به تنش خشکی در گیاه آویشن توجیه داشت به­طور­کلی پوترسین نقش دفاعی را در گیاه در برابر تنش به عهده دارد و از تنش و پیری جلوگیری می­کند.

کلیدواژه‌ها

آویشن؛ پوترسین؛ تنش کم آبی؛ پرولین؛ تیمول

مراجع