پارادوکس زن ستیزی-زن ستایی ( بررسی همسنج«زن» در «هزار و یک شب» و «قصه های کنتر بری»)

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 4، دوره 10، شماره 35، فروردین 1397، صفحه 67-87   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

نزهت نوحی

دانشگاه ازاد اسلامی زنجان, زنجان, ایران.

چکیده

جایگاه و نقش «زن» در اجتماع و نگرش‌های مثبت و منفی در این باب موضوعی است که همواره، از دیرباز و پرتکرار در ادبیات شرق و غرب، از کلاسیک تا مدرن بازتاب داشته‌است. به‌ویژه امروزه با اوجگیری موج گرایش‌های اجتماعی زن‌مدار و فمینیستی و تسرّی آن به حوزة ادبیات، سخن در باب تلقی‌های یکسویه نویسندگان آثار ادبی و فراتر از آن دیدگاه‌های زن‌ستیزانه، بیش از پیش محل بحث و پژوهش است. مقاله حاضر با رویکردی به این مهم، در میان آثار کلاسیک ادبیات جهان، هزار و یک‌ شب از مشرق زمین و قصه‌های کنتربری اثر جفری چاسر داستانسرا و شاعر شهیر انگلیسی از غرب را به دلیل تناسب زمانی،‌ سبک ادبی و مشابهت بستر اجتماعی روزگار خلق دو اثر، برگزیده و مؤلفهء «زن» را در آن‌ها مورد بررسی تطبیقی و همسنجی قرار داده است و در پایان به دریافت دیدگاه‌هایی کمابیش مشترک با دامنه‌ای پارادوکسیکال از مفاهیم زن‌ستیزانه- زن‌ستایانه در دو اثر مذکور، منجر شده‌است

کلیدواژه‌ها

هزار و یک‌ شب؛ قصه‌های کنتربری؛ زن‌ستیزی؛ ز‌ن‌ستایی؛ راوی؛ روایت

مراجع

1. احمدزاده بیانی، بهروز و شوری، زهرا.  (1389)، «نشانه‌شناسی شخصیت‌های داستان‌های کانتربوری در متن جامعه قرن چهاردهم انگلستان»، فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه، ش 3، صص 169-147.
2. احمدی خراسانی، نوشین و اردلان، پروین. (1381). «فصل زنان، مجموعه­ی آراء و دیدگاه­های فمینیستی» ،2جلد، چاپ اول، تهران: نشر توسعه.
3. اسمعیلی، فاطمه، حسینی کازرونی، سید احمد و پرهیزکاری، مریم.(1396). «انگاره­های جنسیتی در هزار و یک­شب»، فصلنامه تخصصی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی( دهخدا)، ش 33، صص262-239.
4. پاک نهاد جبروتی، مریم. (1381). «فرادستی و فرودستی در زبان( نابرابری جنسیتی در ایران)»، چاپ اول، تهران: گام نو. 
5. ثمینی، نغمه.(1379)، «کتاب عشق و شعبده (پژوهشی در هزار و یک‌­شب) »، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
6. جهانشاهی­افشار، علی. (1394). «بررسی تطبیقی ویژگی­های زنان در دکامرون با سندبادنامه و کلیله­و­دمنه»، نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، س7 ، ش 13، صص 57-33.
7. چاسر، جفری. (1389)، «قصه‌های کنتربری»، ترجمه محمد اسماعیل فلزی، تهران: نشر مازیار.
8. حسینی، مریم. (1395)، «ریشه‌های زن‌ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی»، چاپ سوم، تهران: نشر چشمه.
9. ستاری، جلال. (1368)، «افسون شهرزاد(پژوهشی در هزار افسان)»، چاپ اول، تهران: نشر توس.
10. سهیل، کیان و همت­یار، نیلوفر. (1393).«وارونه­گویی چاسر در افسانه زنان نیک»، فصلنامه علمی پژوهشی نقد زبان و ادبیات خارجی، دوره 5، ش 2، صص 124-107.
11. شدل، آندره، کوکتو، ژان و همکاران. (1388)، «جهان هزار و یک‌ شب »،‌ترجمه جلال ستاری، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
12. صورتگر، لطفعلی. (1320)، «تاریخ ادبیات انگلیس »، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی.
13. طاووسی،محمود،ثمینی، نغمه و مهندس پور، فرهاد. (1386)، «در جستجوی هزار و یک­­شب »،فصلنامه پژوهش­های ادبی، ش 15،صص 80-63.
14. «مثنوی معنوی ». (1384)، تصحیح بدیع­الزمان فروزانفر، چاپ پنجم،تهران: نشر ارمغان.
15. مهندس‌پور، فرهاد. (1390)، «زنانگی و روایت‌گری در هزار و یک‌ شب»، چاپ اول، تهران: نشر نی.
16. «هزار و یک­‌شب». (1389)، ترجمه عبداللطیف تسوجی، 2 جلد، چاپ سوم، تهران: نشر الهام.
17. یزدانفر، ساره و شیری، قهرمان. (1395). «نقش اجتماعی، موقعیت و مقام زن در شاهنامه­ی فردوسی و هزار و یک­شب»، فصلنامه پژوهش­های ادبیات تطبیقی، دوره 4،ش 2، صص 201-177.

 

منابع انگلیسی

 

18­_Gestsdottir, sᴂerun, (2010). "Chaucer's Female Characters in The Canterbury Tales", (B.A Thesis) Available from: http://skemman.is/bitstream/1946/4941/1/thesis.pdf

 19_ Vanēčkovă,Vladislava, (2007)."Women in Geoffrey Chaucer's The Canterbury Tales", (Master's Diploma Thesis, Masaryk   University) Available from: http://is.muni.cz/th/74590/ff-m/Chaucer-4o6or.pdf