نگاهی به مفاهیم ثانوی عرفانی چهره معشوق در دیوان همام تبریزی

عرفان اسلامی

مقاله 1، دوره 12، شماره 45، دی 1394   

نویسندگان

فاضل عباس زاده¹؛ جلیل تجلیل²

¹دانشجوی دوره دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران- ایران

²استاد تمام دانشگاه تهران

چکیده

هر چند که همام تبریزی را در شعر سرایی پیرو سعدی و حتی شاگرد او دانسته و معشوق متحلی در قصر کلامش را نمونه‌ای‌ از معشوق زمینی معرفی می‌کنند ولی با تأمل و تدقق در اشعار او، برجستگی رگه‌هایی از آموزه‌های عرفانی که بیشتر به زبان ایجاز و رمز یا مجاز و استعاره می‌باشد در بافت ریز نقش و لایه‌های زیرین کلامش نمایان می‌شود. به این دلیل در این جستار بر آن شدیم تا مفاهیم ثانوی عرفانی را که شاعر با اعضای چهره معشوق به قلم خیال نقش بسته بررسی کرده، معانی اتساعی عرفانی را در چند بیت از دیوان او تفسیر کنیم.

کلیدواژه‌ها

چهره معشوق؛ عرفان؛ دیوان همام