تأملی در آداب و رسوم و مسائل اجتماعی اهل فتوّت در متون نثر عرفانی تا پایان قرن ششم هجری

عرفان اسلامی

مقاله 9، دوره 13، شماره 50، دی 1395   

نویسندگان

سیده مریم ابوالقاسمی¹؛ نسرین فخیمی²

¹عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

²دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی.

چکیده

آیین فتوت و جوانمردی به عنوان طریقه‌ای شناخته شده در میان مردم، در طول تاریخ جایگاهی چشمگیر داشته است. جوانمردان همواره به صفاتی چون فداکاری، از خودگذشتگی، ایثار، شجاعت، سخاوت و... مشهور بوده‌اند. این آیین از پیشینه‌ای بسیار طولانی برخوردار است و حتی قدمت آن را به دوران پیش از اسلام می‌رسانند. طریقه فتوت و جوانمردی دارای رویکردهای مهم و گوناگونی است که از جمله مهمترین و شاخص‌ترین آن ها می‌توان به رویکرد اجتماعی آن اشاره کرد. به گواهی تاریخ، جوانمردان در مسائل اجتماعی نقش بسیار مهم وتأثیرگذار بر عهده داشته و همواره موجد تحرکات و جنبش‌های اجتماعی بوده‌اند. اهل فتوت در کنار نقش اجتماعی خوددارای آداب و رسوم ویژه‌ای نیز بوده‌اند که پیوسته خودرا ملزم به رعایت آن می‌دانسته‌اند. این آداب و رسوم کمابیش در متون نثر عرفانی جلوه یافته است. در این پژوهش قصد داریم تا به بررسی مسائل اجتماعی و چگونگی انعکاس آداب و رسوم اهل فتوت در متون نثر عرفانی تا پایان قرن ششم هجری بپردازیم. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه‌ای و اسنادی است.

کلیدواژه‌ها

متون نثر عرفانی؛ اهل فتوّت؛ جوانمردی؛ آداب و رسوم؛ مسائل اجتماعی