مفهوم‌شناسی تأویل عرفانی «خلیفه الهی» در سوره بقره

عرفان اسلامی

مقاله 2، دوره 14، شماره 52، شهریور 1396   

نویسندگان

محمد رضا آرام¹؛ فاطمه رحمانی سیدشکری²

¹استادیارگروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران

²دانشجویدکتری علوم قرآن و حدیث، واحد تهران شمال، دانشگاه آزادا سلامی. تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر، تبیین معنای تأویل عرفانی واژه «خلیفه» درسوره بقره می‌باشد.نظربه اهمیت بررسی واژگان واصطلاحات قرآنی،این پژوهش پس ازبررسی معنای لغوی این واژه با تدبر درآیات 30الی39 سوره بقره به دریافت مفهوم عرفانی«خلیفه الهی»اقدام نموده وبا استفاده ازمفاهیم واژگان وعبارات کلیدی موجود در آیات مذکور،به نظرمی‌رسد به معنای عرفانی این لقب درانسان دست یافته است.درهمین راستا،ساختاروجودی«آدم»و رسالتش نیز مفهوم‌یابی شده است.
دراین تحقیق،تأثیرتعلیم حقیقی«الاسماءکلها»درساختارانسان موردبررسی قرارگرفته است.نتیجه به دست آمده این است که:تجلی کامل اسماءالهی دروجود نوع انسان، شاید عامل اصلی برای تحقق صفت«خلیفه الهی»دراوباشد.وقوع این امر،فرمانبرداری قوای همه عالم راازانسان درپی خواهدداشت که درقالب سجده ملائکه برآدم درقرآن ازآن تعبیرشده است.درحقیقت ائمه علیهم‌السلام کسانی هستندکه اسماوصفات«رب العالمین»درمعنای اتم واکمل خود،درآن ها از قوه به فعل درآمده است واین معنای تأویل عرفانی «علم الاسماءکلها» است.

کلیدواژه‌ها

تأویل عرفانی؛ خلیفه؛ ارض؛ آدم؛ علم اسماء؛ سجده؛ هبوط